Zombi Uyuşturucusu Olarak Bilinen Tehlikeli Madde Flakka Nedir?

Flakka, etkileri ve kullanım şekliyle diğer uyuşturuculardan farklı, son derece tehlikeli bir sentetik maddedir. Hem fiziksel hem de psikolojik yıkıma yol açan bu madde, özellikle "zombi uyuşturucusu" olarak bilinen etkileriyle dikkat çeker.
Zombi Uyuşturucusu Olarak Bilinen Tehlikeli Madde Flakka Nedir?

son zamanlarda adını sıkça duyduğumuz, "zombi uyuşturucusu" veya "a-pvp" gibi isimlerle anılan flakka, yarattığı dehşet verici etkilerle gündemden düşmüyor. bu uyuşturucu hakkındaki endişeler son derece haklı, peki ama bu maddenin varlığı nasıl mümkün olabiliyor? insanlar neden ve nasıl bu kadar tehlikeli bir maddeyi kullanıyor?

öncelikle, flakka ve sıkça karıştırıldığı krokodil'i (dezomorfin) net bir şekilde ayırmamız gerekiyor. flakka, sentetik katinon sınıfına ait, "pyrovalerone" grubundan bir uyarıcı iken; krokodil, opioid türevi, aşırı derecede tahrip edici bir ağrı kesicidir. iki madde tamamen farklı etkilere sahiptir ve karıştırılmamalıdır. krokodil, doku hasarına yol açarak deride çürümeye ve kemiklerin dahi görünmesine neden olan, korkunç yan etkilere sahip bir uyuşturucudur. (bkz: krokodil) biz şimdilik flakka'ya odaklanalım.

flakka, sentetik katinonlar sınıfına ait bir uyuşturucudur. bu sınıfın en bilinen doğal üyesi, khat bitkisinde bulunan katinondur. flakka, kimyasal olarak alfa-pirolidinopentiofenon (a-pvp) olarak bilinir ve güçlü bir merkezi sinir sistemi uyarıcısıdır.

temel olarak, flakka beyindeki dopamin, norepinefrin ve serotonin gibi nörotransmitterlerin geri alımını engelleyen ve salınımını artıran bir ndrı (norepinefrin-dopamin geri alım inhibitörü) ve salgılatıcı ajandır. bu nörotransmitterler, ruh hali, motivasyon, haz, dikkat, uyanıklık ve hareket gibi birçok önemli fonksiyonda rol oynar.

flakka, bu nörotransmitterlerin sinaptik aralıkta aşırı birikmesine ve dolayısıyla aşırı uyarılmaya neden olur. bu durum, flakka'nın yarattığı yoğun öfori, enerji artışı, halüsinasyonlar ve ajitasyon gibi etkilerden sorumludur.

uyarcı ailesinin en bilinen üyesi ise kafeindir. ancak flakka, kafeinle uzaktan yakından alakası olmayan, crack kokain ve metamfetaminden bile çok daha güçlü bir uyarıcıdır. etkisini, beyninize aynı anda 10.000 espresso shot'ın etkisini hayal ederek anlamaya çalışabilirsiniz - ki bu bile muhtemelen yeterli bir benzetme olmayacaktır. dopamin seviyelerini yükselterek yoğun bir öfori ve haz duygusu yaratır. kullanıcı kendini son derece enerjik, güçlü ve özgüvenli hisseder. ancak bu öforik etki, diğer uyarıcılara kıyasla flakka'da daha kısa sürelidir ve hızla yerini disforiye (huzursuzluk, mutsuzluk) bırakır.

flakka'nın yarattığı his, "zorla uyarılma" olarak tanımlanabilir. kullanıcı, istem dışı kas hareketleri, spazmlar ve ajitasyon yaşar. bu etki o kadar güçlüdür ki, benzodiazepin gibi güçlü sakinleştiriciler bile çoğu zaman flakka'nın etkisini baskılayamaz. sokaklarda gördüğümüz, yerde kıvranan, balık gibi çırpınan ve kontrolsüz hareketler sergileyen kişilerin görüntüleri, bu maddenin yıkıcı gücünü gözler önüne serer ve genellikle flakka kullanımıyla ilişkilendirilir. (ancak her zaman doğru olmayabileceğini belirtmek gerekir.)

özellikle yüksek dozlarda, gerçeklikten kopma, sanrılar ve halüsinasyonlar gibi psikotik semptomlara yol açabilir. kullanıcılar, olmayan sesler duyabilir, hayali görüntüler görebilir ve paranoyak düşüncelere kapılabilirler. bu durum, flakka'nın "zombi uyuşturucusu" olarak adlandırılmasının temel sebeplerinden biridir.

bazı kullanıcılar aşırı cinsel istek hissederken, bazılarında bu istek tamamen körelebilir. ancak genel olarak flakka kullananlarda cinsel işlev bozukluğu görülme ihtimali artar.

flakka neden bu kadar tehlikeli? "compulsive redosing"

flakka, ilk bakışta dayanılmaz gibi görünse de, kullanıcıları tuzağa düşüren sinsi bir mekanizmaya sahiptir: "compulsive redosing" (sürekli tekrar dozlama isteği). birçok uyuşturucuda görülen bu etki, kullanıcıyı aynı seans içinde defalarca doz almaya iter. flakka'da bu durum, kokainden bile daha tehlikeli bir hal alır. compulsive redosing etkisi olan maddelerde tekrar dozlama yapılmadan kullanıcı irrite olur.

sorun şudur: flakka'nın yarattığı "öforik" (haz verici) etki sadece ilk birkaç saat sürer. bu sürenin ardından, kullanıcı etki azalıyor gibi hissetse de, aslında vücutta "residual" (kalıntı) bir uyarılma devam etmektedir. tekrar tekrar doz alındığında, yeni doz bir önceki dozun üzerine eklenir ve vücutta birikmeye başlar. kokainde, vücuttan hızlı atılması sebebiyle, bu birikim daha azdır. ancak flakka'da, bu birikim çok daha hızlı ve yoğun bir şekilde gerçekleşir.

sonuç olarak, kullanıcı çok kısa sürede sinir sistemini aşırı yükleyen bir doz seviyesine ulaşır. bu noktadan sonra ise, şiddetli paranoya, halüsinasyonlar (örneğin, yanma hissi), nöbetler ve kontrol edilemeyen hareketler gibi son derece rahatsız edici ve tehlikeli semptomlar ortaya çıkar. öforik etki sadece birkaç saat sürerken, rahatsız edici uyarılma etkisi 15 saate kadar devam edebilir.

kompulsif yeniden dozlama ile uyarılmış deliryum'a giriş (excited delirium) (bkz: delirium)

flakka'nın neden olduğu en tehlikeli durumlardan biri de "uyarılmış deliryum"dur. bu sendrom, aşırı ajitasyon, halüsinasyonlar, paranoya, hipertermi, insanüstü güç algısı ve şiddetli davranışlarla karakterizedir. uyarılmış deliryum, sıklıkla ölümle sonuçlanan, acil tıbbi müdahale gerektiren bir durumdur.

flakka ile ilgili yeterli araştırma olmaması yanı sıra bazı tehlikeli özellikleri şu şekilde diğer maddelerden ayrılır:

> flakka, kalp ve çevresinde şiddetli ağrı ve rahatsızlığa neden olabilir. halihazırda kalp rahatsızlığı olan kişilerde ölümcül sonuçlar doğurabilir.

> özellikle enjeksiyon yoluyla kullanıldığında, ani tansiyon yükselmelerine, panik ataklara ve kalp krizine yol açabilir.

> flakka hakkında yapılan araştırmalar oldukça yetersizdir. bu da uzun vadeli etkilerinin tam olarak bilinmediği anlamına gelir.

> son yıllarda, metamfetamin olarak satılan uyuşturucular içinde flakka'ya rastlandığı vakalar olmuştur. ancak flakka, mevcut uyuşturucu testlerinde tespit edilemediğinden, bu karışımın ne kadar yaygın olduğunu bilmek mümkün değildir.

> flakka, kokaine benzer şekilde, temas ettiği bölgeyi uyuşturma özelliğine sahiptir. bu durum, kullanıcının yaşadığı fiziksel zararı fark etmesini engelleyebilir.

> toplam etki süresi 3-4 saat olsa da, tekrarlayan dozlarla tüm gün süren anormal davranışlara ve ajitasyona neden olabilir.

görüldüğü üzere flakka çoğu zaman farkında olmadan, metamfetamin gibi başka bir uyuşturucunun içine karıştırılmış halde kullanılmaktadır. ancak, bile isteye kullananlar da mevcuttur. bu kişiler genellikle, şiddetli uyarıcı yoksunluğu çeken ve çaresizce bir çıkış yolu arayan kimseler olabiliyor. flakka, bu umutsuz durumda tehlikeli de olsa bir seçenek olarak görülebilmektedir.

flakka ile "pozitif" bir deneyim yaşamak neredeyse imkansızdır. bu maddeye ve etkilerine maruz kalmış birini gördüğünüzde, kesinlikle yaklaşmamanız ve müdahale etmeye çalışmamanız şiddetle tavsiye edilir. bu kişiler öngörülemez davranışlar sergileyebilir ve aşırı derecede güçlü olabilirler. yapmanız gereken en doğru şey, yetkililere haber vermek ve profesyonel yardımın gelmesini beklemektir.

flakka bağımlılığı için özel bir tedavi yöntemi yoktur. tedavi, genellikle semptomları yönetmeye ve kullanıcının uyuşturucudan uzak durmasını sağlamaya yöneliktir.

uzun süreli kullanımında beyinde kalıcı hasarlara yol açabilir. özellikle hafıza, öğrenme, karar verme ve dürtü kontrolü gibi bilişsel işlevlerde bozulmalara neden olabilir. ayrıca, psikiyatrik bozukluklara, örneğin şizofreni ve bipolar bozukluk gibi, yatkınlığı da artırabilir.