asagidaki gibi bir cok soruyu da cagristirabilecek fesat bir soru;

- sorguculari kim sorgulayacak?

- yoneticileri kim yonetecek?

- kurtaricilardan kim kurtaracak?

- telefonlarimizi dinleyenleri kim dinleyecek?

- gozetleyenleri kim gozetleyecek?

-ozgurlukleri sinirlama yetkisine sahip olanlarin ozgurlukleri sinirlama ozgurluklerini kim sinirlayacak?

- harcamalarimizin hesabini sormaya yetkili olanlarin harcamalarinin hesabini kim soracak?

- yasalara uygunlugumuzu denetleyenlerin yasalara uygunlugunu kim denetleyecek?

- ozgurlukleri kotuye kullananlari engelleme yetkisine sahip olanlarin, yetkilerini kotuye kullanmalarina kim engel olacak?

boyle gider..

wikipedia'da "who watches the watchmen?", "who watches the watchers?", "who will guard the guards?", "who shall watch the watchers themselves?", or similar, şeklinde verilmiş. türkçesi "bekçilere kim bekçilik" edecek olarak alınabilir.

aslında günümüz türkiyesindeki en temel sorundur diyebiliriz. günlük hayatla, ülke için daha iyisini istemek düşüncesiyle aklınıza gelebilecek her türlü problemin varış noktasıdır. tüm çıkarımlar eninde sonunda gelip bu soruya dayanır.

nihai cevabın duruma göre yasa, vicdan, din vb. gibi en üst makamlarda olduğu düşünülse de her cevap eninde sonunda bir fasit daireye girmektedir. sabah uyanıp, kafanızı kaldırıp "ya ben aslında şu anda olmadığım yerde mutlu olurmuşum gibi geliyor, acaba bu yerin sorunu nedir?" diye düşünürsünüz. her durumda varacağınız adres bellidir: quis custodiet ipsos custodes. şöyle ki:

parasızlık > genel ekonomik durum > ülkenin aslında fakir olması > neden zenginleşemiyoruz > yöneticiler, siyasiler > onları kim denetleyecek > quis custodiet ipsos custodes

terör > beceriksiz yöneticiler > siyasiler, komutanlar > quis custodiet ipsos custodes

etraftaki insanlar, halk > az gelişmişlik, düşük zihinsel seviye > eğitim > öğretmenler okullar > meb > siyasiler > quis custodiet ipsos custodes

suç > yanlış emniyet ve yargı uygulamaları > polis ve yargu mensupları > quis custodiet ipsos custodes

tabi hiçbir şey bu kadar basit değil. hiçbir toplumsal ya da sosyolojik olgunun tek bir nedeni olamaz. hatta birden fazla temel nedeni olan, her birinin nteceleri de birbirinden farklı olan bir grup kavramlar ve sorunlar dizisi olabilir.

söylemeye çalıştığım şu: eğiticiler, öğretmenler, okul yöneticileri, yök ve meb, polis, güvenlik güçleri, yargı, hakimler, savcılar, avukatlar, komutanlar, sivil memurlar, bürokratlar, diplomatlar, siyasiler, sivil toplum örgütleri ve en nihayetinde halkın en tmel toplumsal doğru ve yanlış yargıları toptan çürüyor ve daha kötüye gidiyorsa;

kim kimi denetleneyecek?

kim kimden hesap soracak?

kim kimi yargılayacak?

yasa koyucu, silahlı güç sahibi, din adamı ya da topluluğun öyle gördüğü kişi ve sonuçta halkın vicdanı gitgide evrensel yanlışa gidiyor, doğru yanlış arasındaki sınır her zaman "kime göre neye göre" lafıyla belirsizleşiyorsa...

eğer bekçiler, yargıçlar, denetçiler, kısaca güç sahipleri dejenere olmuşsa:

quis custodiet ipsos custodes?

işte en temel soru budur.