Evlilik Öncesinin Vazgeçilmezi Kına Gecesi Geleneği Nereden Geliyor?
sanıyorum hepimiz bir şekilde katılmış, denk gelmiş, görmüşüzdür kına gecesi. erkekli kadınlı olanlarında genelde erkekler, oynayan kadınları izlerler. bitmek bilmeyen bir org sesi inler ortalıkta ve kuruyemiş dağıtan kişiye "bir tane daha alabilir miyim?" diye sorulur. yani bizim varoş mahallemizde durum böyle idi hemen hemen.
peki nereden çıkmıştır bu kına gecesi?
milattan önceki devirlere dayanır kına yakma âdeti. bu dönemlerde ölmeye yüz tutmuş yaşlı kadınlar saçlarına kına yakıp, tanrı'ya kurban olmaya hazır olduklarını belirtiyorlardı. yani kına yakmak islâmîyetten binlerce yıl önce dahi kurban olmak ile ilişkili bir kavram idi.
çatalhöyük'te yapılan arkeolojik mezar kazılarında da bazı cesetlerde kına izine rastlanmıştır.
peki evlilik ile ne alakası var?
feminist arkadaşlar kızacaklar belki ama bu da hâtun kişinin er kişiye "sana kurban olurum" deme şeklidir. aslında islâmiyet öncesi türk geleneklerinde erkeğe de kına yakılmakta, eşitlik sağlanmaktadır. sanırım hâlâ anadolu'da erkeğe de kına yakılan kına geceleri yapılıyor.
dede korkut hikâyeleri'nde de kına yakma geleneğine bolca değinilmiştir.
osmanlı devleti döneminde, pazartesi günü gelin çeyizi damat evine gönderilir, salı günü gelin hamamı yapılır, çarşamba gecesi de kına gecesi düzenlenirdi. gelinin kırmızı kıyafet giymesi geleneği islamiyet öncesinde de mevcuttur türkler'de. osmanlı döneminde de böyle devam etmiştir. sanıyorum günümüzde de genelde böyle.
islamiyet öncesi devirde kına gecesinde gelinin ağlaması hoş görülmezken daha sonraları gelin ağlamazsa "ayy yosmaya bak ne kadar da gidesi varmış kocaya" tarzı dedikodular olmasın deyu gelinin ağlaması, ağlatılması öncelikli amaç olarak belirlenmiştir.
kına tepsisinin üzerinde dikili yahut gelinin etrafında dolanan kızların ellerinde bulunan mumlar ise bir gelenek değil, bir ihtiyaç sonucu doğmuş bir eylemdir. çünkü eskiden elektrik diye bir şey yoktu anlıyor musun? bu da nostalji oluyor günümüzde. hatta ortam karartılıyor kına türküsü başladığında.
kına gecesi geleneği güney amerika, avrupa ve iskandinav ülkeleri hariç (belki buralarda da nadiren vardır) dünyanın hemen hemen her yerinde bulunan bir gelenektir.
allah tamamına erdirsin nişanlı arkadaşlar. bana çerez gönderin.