Gerçek Frankestein Operasyonuna Maruz Kalan Matthew Clysdale'in Tuhaf Hikayesi
andrew ure, frankenstein ve elektroşok meselesi ufkunuzu açabilir
1751 yılında ingiltere, idam edilen katillerin organlarının deney için kullanmasına izin veren cinayet yasasını kabul etti. bu yasanın iki amacı vardı, birincisi dönemin anatomistlerinin elinde yeterli derecede ceset yoktu, ikincisi, ölümden sonra, vücut “parçalanmak” üzere anatomistlerin eline geçeceğinden , bu durumun bir nevi “ek ceza” olacağı düşünülüyordu.
1780 yılında italyan anatomi profesörü luigi galvani (günümüzde biyolojide halen yaygın olan) bir kurbağa deneyi yaptı. bu deney sonrasında ölü kurbağaya verilen elektrik akımlarının, kurbağanın bacağında ani kasılmalara yol açtığını kaydetmişti.
1818 yılında, sarhoşken 80 yaşındaki bir madenciyi öldüren matthew clysdale, idamından hemen sonra, galvani'den etkilenen iskoç kimyager andrew ure’nin masasında cansız ve sinir uçlarında 270 plakayla yatıyordu.
elektrik ile ilgili hiçbir tecrübesi olmayan andrew ure, glasgow üniversitesinde anatomi profesörü olan james jeffrey’nin asistanıydı.
glasgow polisi cesedi, asıldıktan sonra bir saat boyunca gevşetti, bu esnada ure (elektrik vereceği) pillerini seyreltilmiş nitrik ve sülfürik asit ile doldurmakla meşguldü. boyun, kalça ve topuklardaki insizyonlar, metal çubuklarla sarsılan farklı sinirleri açığa vurdu. ure, clysdale’in diyaframı aracılığı ile elektrik akımları gönderdiğinde, göğsünün inip çıktığını görmüş ve bu başarıyı “gerçekten harika” olarak yazmıştı.
“ölü”nün alnındaki ve kaslarındaki hareketleri, yüzündeki öfke, korku, acı ve mutluluk ifadelerini de kaydeden ure ve jefrrey’in deneyi yaklaşık bir saat kadar sürdü.
dönemin ingilteresinde halk bilimsel gelişmeleri takip ediyordu, ure ve jeffrey'in deneylerinin takipçilerden biri de frankenstein'ın yazarı mary shelley idi. 1816 yılında - kendisi de galvani'den etkilenmişti- tasarı olarak ortaya attığı frankestein’ı, ure’nin deneyi ile aynı sene, 1818 yılının kasım ayında yayınladı.
bu deney sonucunda clysdale canlanmadı, canlanmadığı gibi kamuoyu bir süre sonra ure ve jeffrey’i şeytani varlıklar olarak görmeye başladı. üstelik tüm deneyler “suçlu”lar üstünde yapıldığından, sonuçta hayata geri dönecek kişi de bir katildi. bu deneyler, halen günümüzde kullanılan defibrilasyon (elektroşok) ve resusitasyon (kalp masajı veya tıptaki adıyla cpr) yöntemlerinin önünü açtı ve gelişmesini sağladı.
o zamanın saygın ancak tuhaf bilimadamları, 200 yıldır okunan bir esere ve bugün birçok insanın hayatını kurtaracak teknolojinin gelişimine ön ayak olmuştur.