UZAY 15 Mayıs 2020
36,9b OKUNMA     762 PAYLAŞIM

Gezegenler Neden Dönüyor?

Bildiğiniz gibi gezegenler hem kendi etraflarında hem de Güneş'in etrafında dönüyorlar. Peki neden?
iStock

gezegenlerin dönmesi, açısal momentum ve açısal momentumun korunumu ile ilişkilidir.

gezegenler ve yıldızlar büyük gaz ve toz bulutlarının çökmesi ile oluşur. bu gaz ve toz bulutlarında muhtelif yönlerde düzensiz bir hareket vardır ama bu hareket eşit değildir. zamanla çökme sürecinde bütün kütlenin açısal momentumu (bu düzensiz hareket vektörlerinin yanal eksende üstün gelen kısımları yani) çökmenin odağını oluşturan gezegende toplanır. gezegen, boyut olarak başlangıçtaki buluttan çok daha küçük olduğu için bu bulutta küçük bir hız vektörü olarak tezahür eden bu açısal momentum, gezegen ölçeğinde ciddi bir dönme olarak ortaya çıkar. 

bu dönme tabii ki muhtelif etkilerle zaman içinde yavaşlar (dünya ilk oluştuğunda bir gün 6 saatti, şimdi 24 saat) ve nihai olarak sistem ağırlık merkezine göreceli olarak durur. buna "tidal locking" (kütleçekim kilidi) denir. mesela ay, dünya sistemi özelinde bu durumdadır. aynı şekilde ay, dünya'ya bir kütleçekim torku uygular, bu yüzden dünyanın dönüşü yavaşlar ve transfer edilen açısal momentum nedeniyle ayın yörüngesi büyür. bu tarz ilişkiler güneş sistemi'ndeki tüm cisimler için geçerlidir.

Kepler Teleskobu'nun Keşfettiği Hayal Gücü Sınırlarını Zorlayan Gezegenler