Hakkında Pek Çok Şehir Efsanesi Olan Doğum Lekesi Hakkında Merak Edilenler
doğum lekeleri; şekillerine göre melek öpücüğü, leylek ısırığı, şarap ve çilek lekesi gibi çeşitleri adları bulunan, çok çeşitli renkte çapta ve şekilde bulunan lekelerdir.
bunun gibi metaforlar bir yana dursun, doğum lekeleri klinik çapta 2 ana gruba ayrılırlar. bunlar pigment kaynaklı veya vasküler kaynaklı olabilirler. pigment kaynaklı lekeler, derimize rengini veren melanosit yani kısaca msh diye nitelendireceğimiz hormon ve hücrelerin derimizin bir bölgesinde yoğunlaşması ile oluşur. bu lekeler genelde dışarıdan bakıldığında bazen mor, koyu veya açık kahverengi şeklindedir. vasküler lekeler ise kırmızıdır. pigment kaynaklı lekeler küçük orta ve büyük olarak sınırlara ayrılırlar. çapı 2 cm olanlar küçük, 2-20 cm arasında olanlar orta, 20 cm ve üstü büyük olarak boyutlandırılır. güneş ışınlarında maruz kalmak, hamilelik gibi etkenler bu lekelerin artmasına neden olabilir. hamileliğinde karpuz çilek aşeren ve bunu gideremeyen annelerin ve erken doğan çocuklarda daha sık görüldüğü inancı vardır.
vasküler doğum lekeleri ise çilek lekesi olarak bildiğimiz hemanjiyomdur. iyi huylu bir tümör diyebileceğimiz hemanjiyom en yaygın olarak doğumda veya yaşamın ilk haftalarında ciltte görülür. hemanjiyom vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir ancak en çok yüz, kafa derisi, göğüs veya sırtta görülür. bir hemanjiyom tedavisi, nodül görme veya nefes almayı engellemedikçe veya nadir durumlarda dahili hemanjiyom diğer tıbbi sorunlara neden olmadıkça veya katkıda bulunmadıkça genellikle gereksizdir. elbette bu hemanjiyomların en yaygın görüldüğü tipi çocuklarda görülen çilek izi dediğimiz, infantil ve vasküler bir tümör tipi olan konjenital hemanjiyomlardır.
çilek izleri, çocuklarda görülen en yaygın iyi huylu tümörlerdir. kız çocuklarında erkeklere göre daha yaygındır ve genelde kan damarlarından oluşurlar. 4 ila 6 haftalık bebeklerin cildinde görülürler. nadiren, ağrılı kabuklar oluşturabilirler. çilek izinin tipi, vücutta ne kadar derinlikte olduğu ile ilgilidir. derinin yüzeyine daha yakın olanlar parlak kırmızı şeklindeyken, derinin daha altında olanlar mavi veya mor renklidir. elbette bir bebekte bu ikisi aynı anda da bulunabilirler.
konjenital hemanjiyom dediğimiz vasküler tümörler, sonradan oluşan çilek izlerinin aksine kişinin doğumunda oluşurlar ve doğduktan sonra büyüme göstermezler. aralarından en meşhurları, halk arasında şarap lekesi veya sovyetler birliğinin son lideri mihail gorbaçovun da müzdaribi olduğu hatta bu yüzden gorbaçov lekesi olarak da bilinen lekedir.her 1000 doğumda 1 kişide görülen bu leke büyüme gelişme göstermez, yaş ilerlemesi ile nodüller görülebilir.
leylek ısırığı diye tabir edilen, nevus flammeus nuchae yani kısaca nfn, yeni doğanların %25'inde görülür. genelde ortalama 1 yıl içinde kendiliğinden kaybolurlar. yine nevus simplex denilen halk arasında melek öpücüğü ile bildiğimiz bebeklerin ense, yüz ve boyunlarında görülürler. şekilleri düzensizdir ve zararsızlardır. şarap lekeleri ile sık sık karıştırılırlar...
bu lekeler derinin altında oluşabileceği gibi, vücudun herhangi bir yerinde organların içinde de bulunabilir. kavernöz karaciğer hemanjiyomu, ilaca bağlı lekeler de oluşabilir... birçoğu tedavi gerektirmez. eğer tedavi edilecekse, şarap lekeleri lazer tedavisi ile daha az görünür hale getirilebilir. beta blokerlar dediğimiz yüksek tansiyon ilaçları ile kan damarlarını daraltarak ve kan akışını azaltarak bu hemanjiyomun yumuşamasına, solmasına ve büzülmesine neden olur. kortikosteroidler veya çok derin lekelerde cerrahi işlemler kullanılırlar. hemanjiomlu çoğu zaman zararsız olsalar da hemanjiomlu her bireyin ve bebeğin ayrı ayrı değerlendirilmesi gerektiği unutulmamalıdır...