EĞİTİM 30 Haziran 2017
97,8b OKUNMA     925 PAYLAŞIM

Hangisinin Yazımı Doğru: Eski Muş Valisi mi, Muş Eski Valisi mi?

Türk halkının üzerinde anlaşamadığı konulardan biri de hiç şüphesiz belirtisiz isim tamlamalarının arasına sıfat girer mi, girmez mi mevzusu. ''Devlet eski başkanı mı, eski devlet başkanı mı'' gibi örneklerini çoğaltabileceğimiz konuda Ekşi Sözlük yazarları da ikiye ayrılmışlar ama son noktayı ''kushina'' koymuş.
iStock.com


ben size kaynak da vereyim: n. demir-emine yılmaz, türk dili el kitabı, (ed. n. demir, emine yılmaz), grafiker yayınları, ankara 2003 (2010, 5. baskı).

bu kitapta der ki türkçenin söz dizimi gereği belirtisiz isim tamlamaları arasına sıfat ve benzeri herhangi bir kelime giremez. 

başlıkta olduğu iddia edilen karmaşa, yıllar önce bizzat trt'deki (kitabın eski baskılarında trt sebepli olduğu direkt yazarken sonraki baskılarında bu anekdot kaldırılmıştır) işgüzar cahillerden birinin "eski devlet bakanı dersek, devlet eski olur! haşaaaa!" diye dalkavuklukta sığır açması sonucu ortaya çıkmıştır.

belirtisiz isim tamlamalarının başına gelen sıfatlar, belirtisiz isim tamlamasının tamlayanını değil, tamlamanın tamamını niteler. yani siz eski devlet bakanı dediğiniz zaman sadece devletin eski olduğunu söylemezsiniz. devlet bakanının eski olduğunu söylersiniz. eğer devletin eski olduğunu söylemek isterseniz, tamlamayı belirtili kurmanız gerekir: eski devletin bakanı.

dolayısıyla türkçenin sentaksı gereği belirtisiz isim tamlamalarının arasına sözcük gi-re-mez.

Bir örnekle somutlaştıracak olursak...

sarışın ilkokul öğrencisi mi,

ilkokul sarışın öğrencisi mi?

hadi eyvallah.