Hücrelerimiz Sürekli Yenileniyorsa Neden Yaşlanıyor ve Ölüyoruz?
araştırmacılara göre, vücut her yedi ila 10 yılda bir kendisini büyük ölçüde yeni bir hücre grubuyla değiştiriyor ve en önemli parçalarımızdan bazıları daha da hızlı yenileniyor.
bazılarınız "eşim/kardeşim/ebeveyn/iş arkadaşımın neden küçük bir çocuk gibi davrandığını açıklıyor" diye düşünüyor olabilir. diğerleri, bu yeni hücrelerin daha uzun bir yaşamın anahtarı olmasını bekliyor olabilir. ne yazık ki, bundan biraz daha karmaşık.
50'li yılların başlarında, araştırmacılar vücudun gençleştirici gücünü, deneklere radyoaktif atomlar enjekte ederek ve hareketlerini gözlemleyerek keşfettiler. ortalama olarak yüzde 98'inin cildimizin neden pul pul döküldüğünü, tırnaklarımızın uzadığını ve saçlarımızın neden döküldüğünü açıkladığını buldular.
ama sürekli olarak yepyeni hücrelerle doluysak, vücut neden yaşlanıyor?
bu yeni hücre akışının bir doz botoks gibi olması gerekmez mi?
yaşlanma söz konusu olduğunda, sırrın hücrelerimizde değil, daha spesifik olarak hücresel dna'da yattığı görülüyor. vücut içindeki atomlar – vücut hücrelerini oluşturmaya yardımcı olan molekülleri oluşturan en küçük madde birimleri – her yıl değiştirilir. yeni atomların çoğu soluduğumuz hava, yediğimiz yiyecekler ve içtiğimiz sıvılar yoluyla alınır .
elli yıldan uzun bir süre sonra, isveçli moleküler biyolog dr. jonas frisen, karbon 14 adı verilen radyoaktif bir maddenin seviyelerini ölçerek vücut doku yenilenmesini inceledi. bu madde, 1963'te yer üstünde nükleer silahların denenmesi yasaklanmadan önce havada serbest bırakıldı. karbon 14, insanların ve hayvanların her gün yediği bitkiler tarafından solunur ve dna'mızın bir parçasıdır... ancak sürekli değişen diğer atom ve moleküllerin aksine, bir kişinin dna'sı, bir hücrenin doğum gününden itibaren - yani bir ana hücre bölündüğünde meydana gelir - tüm ömrü boyunca aynı kalır. başka bir deyişle, bir hücre bölündüğünde, yeni hücreye dahil olan dna, o sırada etrafımızdaki havadaki malzemenin seviyesine karşılık gelen belirli bir karbon-14 seviyesi içerir. bu, araştırmacıların, dna'sındaki karbon-14 düzeyine dayanarak hücrenin ne zaman yaratıldığını belirleyebilecekleri bir tür zaman damgası işlevi görür.
frisen'in bulduğu şey, vücudun hücrelerinin büyük ölçüde her 7 ila 10 yılda bir kendilerini değiştirdiğidir. başka bir deyişle, eski hücreler bu süre zarfında çoğunlukla ölür ve yerine yenileri gelir. hücre yenileme süreci vücudun belirli bölgelerinde daha hızlı gerçekleşir, ancak baştan ayağa gençleşme on yıl kadar sürebilir.
doktorlar ve bilim adamları, kanserli hücreler bölünme yoluyla kendini yenilediğinde insan vücudunda çeşitli kanserlerin büyüdüğünü düşünüyorlar. ancak en yaygın tedavi biçimlerinden biri olan kemoterapi, özellikle kanserin kaynağı olanlara odaklanmadan geniş bir hücre yelpazesini ayrım gözetmeksizin yok ederek çalışır. araştırmacılar, hücrelerin kendini nasıl ve ne zaman yenilediğini öğrenerek, kanser yaratıcılarını tam olarak belirleyebilmeyi ve bu hücrelerin diğer sağlıklı hücrelere müdahale etmeden çoğalmalarını engellemeyi umuyorlar.
vücut kendini değişen hızlarda yeniler
belirli bölgelerdeki hücrelerin ne kadar dayanacağı, ne kadar iş yapmaları istendiğine bağlıdır. örneğin kırmızı kan hücreleri, dolaşım sistemindeki zorlu yolculuklarının bir sonucu olarak sadece dört aylık hızlı bir ömre sahiptir ve vücuttaki dokulara oksijen taşır.
cilt: epidermis, vücudun en dıştaki koruma tabakası rolü sayesinde oldukça fazla aşınma ve yıpranma görür. bu cilt hücreleri her iki ila dört haftada bir gençleşir.
saç: vücudun doğal tüylerinin ömrü kadınlarda yaklaşık altı yıl, erkeklerde üç yıldır.
karaciğer: karaciğer, insan vücudunun detoks yapıcısıdır ve sistemlerimizden çok çeşitli kirleticileri temizler. bu süreçte sürekli bir kan akışıyla desteklenir ve her 150 ila 500 günde bir kendini yeni hücrelerle yenileyerek bu toksinlerin verdiği zarara karşı büyük ölçüde bağışık kalır.
mide ve bağırsaklar: mide ve bağırsakların yüzeyini kaplayan hücreler zor ve kısa bir ömre sahiptir. mide asitleri gibi aşındırıcı maddelerle sürekli olarak hırpalanırlar ve tipik olarak yalnızca beş güne kadar dayanırlar.
kemikler: iskelet sistemindeki hücreler neredeyse sürekli olarak yenilenir, ancak tüm süreç tam 10 yıl sürer. yaşlandıkça yenilenme süreci yavaşlar, bu nedenle kemiklerimiz incelir.
tüm bu yenilenmelere rağmen, sonsuza kadar yaşamak isteyenler, gençlik pınarını aramaktan vazgeçmemelidir. gerçek şu ki, hala yaşlanıyoruz ve hala ölüyoruz. frisen ve diğerleri bunun, zamanla yeni hücrelere geçtiklerinde kötüleşen dna mutasyonları nedeniyle olabileceğine inanıyorlar.
ayrıca bizi asla terk etmeyen ve yaşlanma sürecine veya en azından vücudun zamanla bozulmasına yardımcı olabilecek bazı hücreler de vardır. gözün korneası bir gün gibi kısa bir sürede kendini yenileyebilirken, lens ve diğer alanlar değişmez. benzer şekilde, beyin korteksindeki nöronlar - beynin hafızayı, düşünceyi, dili, dikkati ve bilinci yöneten dış tabakası - doğumdan ölüme kadar bizimle kalır. yenilenmedikleri için bu hücrelerin zamanla kaybı demans gibi hastalıklara neden olabilir. iyi haber şu ki, koku almamıza yardımcı olan koku soğanı ve öğrenmemize yardımcı olan hipokampus gibi beynin diğer bölgeleri gençleşebilir ve gençleşebilir diyor kaynaklar.