birinci dünya savaşı'nı herkes biliyor değil mi? hani şu itilaf devletlerinin, ittifak devletlerinin falan olduğu savaş. bu savaşın çıkmasının bin bir türlü nedeni vardı. hatta nedenleri geç, dünya siyaset tarihinin kaçınılmaz bir sonucuydu bu savaş, tıpkı kendinden sonra gelen ikinci dünya savaşı ve soğuk savaş gibi. ancak bizim eğitim sistemimiz tarihe neden sonuç ilişkisiyle bakmak yerine ne var ne yok ezberlemeyi öğrettiği için, koskoca eğitim öğretim hayatımızı en basit şeyleri bile öğrenmeden bitiriyoruz ya da yıllar sonra en işe yaramaz şeyleri hatırlıyoruz. bunun birçok örneği vardır fakat herhalde en bariz ve komik olanı birinci dünya savaşı'nın başlamasının "görünen" nedeninin bize defalarca çok önemli bir olaymış gibi anlatılması. yani `sırp bir gencin avusturya macaristan veliaht prensi franz ferdinand'ı öldürmesi`.

bu cümleyi yıllarca süren eğitim hayatımızda defalarca duymuşuzdur. ancak ben bugün size bu olayın nasıl gerçekleştiğini anlatacağım. olay o kadar absürt ki herhalde yaran olaylar başlığına bile yazılabilir.

28 mayıs 1914 tarihinde genç bir sırp, avusturya macaristan veliaht prensini vurmayı denedi, ancak bunu başaramadı ve yanlışlıkla veliaht prens franz ferdinand'ın şoförünü vurdu. o hengamede sırp gencimiz bir şekilde kaçmayı başardı. arşidük, ferdinand, valinin konutuna gidip avusturyalı yöneticileri ihmallerinden dolayı azarladıktan sonra yanına kendi eşini de alarak yaralanan şoförünü ziyaret etmeye karar verdi. tabi koskoca veliaht prens, arşidük, arabasını kendisi kullanacak değildi. bu yüzden kendisine derhal yeni bir şoför bulundu. yaralı şoförü ziyarete giderken, yeni şoför yolu karıştırıp yanlış bir sokağa girdi. ve girdikleri o yanlış sokaktaki bir meyhanede, yaşadığı hayal kırıklığıyla içki içmekte olan sırp suikastçi veliaht prensi birden bire tam karşısında buldu. genç sırp bu kez hata yapmadı.

ve sonra birinci dünya savaşı başladı.