UFUK AÇICI 6 Aralık 2021
25b OKUNMA     445 PAYLAŞIM

İktidar Belirten Kelimelere Dair Ufkunuzu Açacak Bir Etimoloji Bilgisi

Demokrasi, aristokrasi, otokrasi ve benzeri diğer kelimeler... Bunların sonunda neden hep "-krasi" olduğunu hiç düşünmüş müydünüz?
iStock

demokrasi
aristokrasi
otokrasi
teokrasi
meritokrasi
plütokrasi
teknokrasi
etokrasi
bürokrasi

yukarıdaki kelimelerin hepsi iki kelimenin birleşimi ile oluşmuş kelimelerdir.

kratos yunan mitolojisinde gücü temsil eden tanrıdır. yunancaya güç anlamında kullanılan -kratia eki olarak geçmiştir. bu ek fransızcaya -cratie, ingilizceye -cracy olarak yerleşmiş; türkçeye de -krasi olarak çevrilmiştir.

önüne gelen kelime ile birlikte gücün kim tarafından yönetildiği, yani iktidarın kimde olduğu anlamı taşıyor

demos: insan, halk - demokrasi: halk gücü, halk iktidarı.

aristo: en iyi, seçkin, soylu - aristokrasi: soyluların gücü, soylular iktidarı.

oto: kendi, tek - otokrasi: tek bir bireyin iktidarı.

theos: tanrı - teokrasi: tanrıdan güç alan, dinsel yönetime dayalı iktidar.

meritum: yeterli, yetenek - meritokrasi: nitelikli kişilerin iktidarı, liyakata dayalı iktidar.

pluto: zenginlik - plütokrasi: varlıklıların, zenginlerin iktidarı.

tekno: teknik - teknokrasi: bilim adamı, mühendis, teknolojist iktidarı.

eto: etik, ahlak - etokrasi: ahlak kurallarına dayalı iktidar.

büro: devlet dairesi - bürokrasi: devlet kademelerinin, devlet memurlarının gücü.

kakistos: en kötü, yetersiz - kakistokrasi: en niteliksiz, en yetersiz kişilerin iktidarı.