en çok, eski patronunu suikastle öldürerek yerine geçen gangster john gotti ile tanınırlar.

olayı anlatayım: şöyle 80'lere gittiğimizde, new york'un beş büyük ailesi'nden en büyük üçü genovese, lucchese ve gambino, new york city'nin inşaat sektörünü resmen ele geçirmişlerdir. inşaatla alakalı tüm sendikalar, bu ailelerin belirlediği yöneticilerle yönetilmektedirler, aileler de sendikalardan, inşaatı yaptıran sermaye sahiplerinden kesilen haraçlardan manyak paralar kazanmaktadırlar (örn: marangozlar sendikası, tuğlacılar sendikası, kamyoncular sendikası, çöp dağıtım sendikası/odası, beton-çimen işçileri sendikası gibi gibi)

inşaat işi, olağanüstü para getirdiği gibi, bir başka yönüyle de caziptir: uyuşturucu satışı kadar riskli bir iş değildir, çünkü hapis cezası daha azdır ve yasa açıkları mevcuttur. sendikaya adam sokup başkan seçtirmek zor değildir, bizzat mafya capoları ve soldatilerinin sendika başkanı seçilebilmelerinin önünde de pek bir engel yoktur.

gambino ailesi'nin inşaat işinde faal olmasının arkasındaki isimse dönemin patronu, patronluğu, ailenin efsanevi don'u carlo gambino'dan devralan, carlo'nun bacanağı paul castellano'dur (a.k.a. big paul).

paul castellano, dönemin mafya donları gibi, eski sokak gangsteri usüllerinden sıyrılıp centilmen iş adamı kimliğini benimsemiştir: bu sebeple de aileyi daha legal işlere yönlendirip, uyuşturucu satışını yasaklamıştır. aile üyelerinden uyuşturucu satan her kim olur ise olsun, ölümle cezalandırılmasını uygun görmüştür.

lakin, manhattan'daki zengin gangsterler, inşaattan para kırarken, brooklyn-queens menşeyli haydutlar büyük para için tek bildikleri iş olan uyuşturucu işini bırakmak istememektedirler. çünkü john gotti gibi adamlar inşaat ve beyaz yaka suçlarından anlamaz, bu suçları hafif bulurlar, bunun yerine haraç, kumar, tır soymak vb. işleri yaparlar, daha çok para için ise uyuşturucu satarlardı. inşaat haraççılığı daha zeka gerektiren bir iş idi ve züppelerin işi olarak görülüyordu.

ailedeki bu uyuşturucu satan haydutlar - inşaatla uğraşan seçkin iş adamları ayrımında, big paul'un heder olmasının önündeki tek engel, underboss'u aniello 'neil' dellacroce idi. neil'i anlatmak gerekirse: brooklyn'li ve queens'li sokak haydutlarının çokça saygı duyup sevdiği, sokaklardan gelme bir gangsterdi ve eski usüllere bağlıydı, iş adamlığından anlamayanlardandı. eski don carlo gambino öldüğünde de herkes neil'in patronluğunu uygun bulmuşsa da don carlo'nun işaret ettiği big paulie'ye ses çıkarmadılar, john gotti ve tayfası hariç ! çünkü gotti, paulie'nin patron olacağını duyar duymaz çılgına dönüp akıl hocası, yaşam koçu neil'in es geçilmesine kafayı yemişti.

neil dellacroce, tıpkı gotti gibi, paulie seçiminden pek hoşnut olmamıştı lakin aileye ve kurallara bağlılığı, saygısı; patron kim olursa olsun ona sadık kalmasını sağlamıştı. gotti ve diğerlerini, 1985'de akciğer kanserinden ölene kadar sakin tutup, paulie'ye karşı ayaklanmamalarını sağladı.

bu döneme kadar gotti - castellano arasındaki sürtüşme alevlenmişti. gotti'nin yakın dostlarından soldati angelo ruggiero'nun uyuşturucu işinde faal bir oyuncu olması ve bu sebeple tutuklanması, castellano'nun hiddetini gotti hizbi üzerine çekmişti ancak dellacroce sağ iken buradan çıkabilecek herhangi bir huzursuzluğu engellemiş, ruggiero'nun hayatını kurtarmıştı.

bu dönemlerde castellano'nun başı yalnız gotti ile değil, roy demeo gibi pek çok diğer şiddetsever gangsteri kontrol etmekle de beladaydı. çalıntı araba işinde olan, aynı zamanda uyuşturucuya göz kırpan, gambino ailesi ve hell's kitchen menşeyli irlandalı gangsterlerin çetesi westies arasında bir ittifak sağlayarak aileye girmeye hak kazanmış, gemini lounge adlı mekanda nice kurbanını tavuk keser gibi kesmiş, ailenin castellano'ya sağdık manhattan capolarından antonio 'nino' gaggi'nin kontrolündeki roy demeo'nun yapma etmeleri sonunda castellano'nun canına tak etti ve roy demeo'yu bir şekilde yok ettirdi (nasıl/kim tarafından öldürüldüğü hala meçhul).

1985'e geldiğimizde, castellano, inşaat sektöründe lucchese patronu ihtiyar tilki anthony 'tony ducks' corallo ve genovese ailesi eş patronu anthony 'fat tony' salerno ile dirsek temasında idi ve bu üç baba birbirlerini kollamaktaydılar.

ancak neil ölmüştü ve gotti'nin önünde, paulie'yi temizlememesi için hiçbir engel kalmamıştı. gaggi gibi manhattan şeflerini yanına alamasa da, brooklyn'den paulie'nin eski gözdesi ve inşaat işinden anlayan hızlı gangster salvatore 'sammy the bull' gravano, angelo ruggiero, eski rakipleri olan corozzo kardeşler, brooklyn-queens-manhattan bölgesinde büyük bir haraç, tefecilik ve kumar ağını idare eden john 'jackie nose' d'amico , frank locascio, frank decicco gibi isimleri yanına alarak big paulie'yi son yolculuğuna uğurlamaya karar verdi.

16 aralık 1985 bir akşam vakti, consigliere'si thomas bilotti ile midtown, manhattan'da bir et restorantının önünde, (bkz: sparks steak house) randevusu için arabasından inen paulie ve bilotti, restorantın girişinde, başlarında rus kalpakları, üstlerinde açık renk pardesüler olan bir grup adam tarafından kurşun yağmuruna tutulur, ikisi de olay yerinde can verirler, cinayetin mimarı gotti ile gravano ise olayı aynı sokakta bir başka araçtan izlemektedirler, gravano tetikçi ekibine walkie-talkie ile komuta eder. 

cinayetin bazı görüntüleri 

ve film versiyonu

castellano ölmüştür. gotti kendini patron ilan eder ve tüm aile, gaggi ve joseph corrao gibi castellano loyalistleri de dahil (pek memnun olmasalar da) gotti'yi ailenin yeni patronu olarak tanırlar.

akabinde gotti, tüm ekibini terfi ettirir, ravenite social club, ozone park, queens'te bir zamanlar capo olarak idare ettiği crew'de kim varsa şimdi üst rütbelerdedirler. angelo ruggiero, jackie d'amico gibi nicelerini capo ilan etmiştir. yönetim çekirdeğindeyse: frank decicco'yu underboss, sammy gravano'yu sa consigliere pozisyonuna getirerek kendi rejiminin temellerini atar. kardeşleri peter 'one eyed pete' gotti ve gene gotti'yi de terfi ettirir (pete iri yarı bir ahmak, gene'yse belki de gotti'den bile yetenekli bir hayduttur fakat uyuşturucu satışında ruggiero'yla yaptıklarından ötürü başı yasalarla çokça belaya girmiştir).

işler iyi gitmektedir. ancak bu pek uzun sürmez. castellano'nun eski ortakları lucchese ve genovese ailesi reisleri ve üyeleri, gotti'nin yaptığı bu patron katliamını kaldıramazlar. genovese ailesi'nin dönemde liderli olan vincent 'vinny the chin' gigante, lucchese ailesi'nden corallo'nun halefleri anthony 'gaspipe' casso ve vittore 'vic' amuso'yla mütabakata varır ve gotti'nin işinin bitirilmesine karar verirler.

gotti, underboss'u frank decicco'yla beraber brooklyn'de bir iş ziyareti sırasındayken arabasına bomba yerleştiren casso-amuso ikilisi, bombanın arabaya ilk binen frank decicco'yu öldürmesiyle başarısız olurlar ve gotti'nin intikam peşine düşmesi ile lucchese-gambino aileleri arası kısa dönemli bir sürtüşme meydana gelir. casso, birkaç gambino ailesi üyesi ve yakınını harcar, gotti'nin ekibi, casso'ya birkaç başarısız suikast düzenler ama sonunda savaşı daha fazla uzatmazlar.

dışta mücadele bittiyse de başka sorunlarla karşı karşıyadır gotti. ailede uyuşturucuya fena bulaşmış dostlarının yasalarla yaşadıkları sıkıntılar çatlaklara neden olmaktadır. angelo ruggiero'nun dikkatsizliği, çalçeneliği ve uyuşturucu satışı düşkünlüğü, gotti'nin sonunda rütbelerini sökmesine ve en yakın dostuyla arasının açılmasına neden olur.

gotti rejimi'ni asıl sarsacak patlamanın dinamitini ateşleyecek adamsa sammy gravano'dur. brooklyn'li sert gangster sammy; gotti'nin ikinci adamıdır ve ailede gotti'den sonra en güçlü adamdır, inşaat işindeki hırsıyla da bilinmektedir. öyle ki, bu hırs yüzünden, ruggiero ile bir olup, robert 'db' dibernardo isimli capo'yu hiç yoktan yere harcamışlardır (ruggiero adamdan 200 bin dolar borç almış, ödememek için gotti'ye 'bak arkandan konuşuyor' çekmiştir, gravano'da db'nin inşaat işlerini kendininkilere katmak için bu yalanı desteklemiştir).

aynı dönemde gotti, mafya komisyonu'nda (beş ailenin oluşturduğu) etkinlik kazanmak için, lucchese ve genovese'lerle yıpranan ilişkileriden dolayı uzaklaşıp, bonanno ve colombo aileleri'yle yakınlaşmaya başlar. bonanno ailesi'nin o dönemde patronu olan joey massino da hali hazırda bir patron katili sayılır ve gotti'nin queens'teki tır soygunculuğu işinden eski dostudur. o dönemde bonanno ailesi çeşitli sebeplerden komüsyon dışına atılmış haldedir (bkz: bonanno ailesi). gotti sayesinde eski günlerine dönerler ve massino ile gotti müttefik olur. nyc'nin en küçük ailesi olan colombo ailesi'ndeyse iç savaş sürmektedir. gotti, bu savaşta, patron olması için victor orena'yı destekler ki ileride kendisine müttefik olsun (bkz: colombo ailesi). bu stratejilerle gotti, iyi bir taktisyen olduğunu göstermiştir. (victor orena hapse girdi colombo ailesi'ni hiçbir zaman ele geçiremedi).

ancak şöhret düşkünlüğü, her biri ayrı vukaat olup amerika'nın gündemine oturan mahkeme davaları, giydiği trilyonluk takımlar, her hafta tüm capoları ravenite'de toplantıya çağırması ve ravenite'nin basın ve fbi tarafından hergün izleniyor olması, tüm yeraltı alemindeki en önemli kaidelerden birini çiğnemesine neden olmaktadır 'işi gizli tutmak'. o dönemde gotti, italyan-amerikan topluluğu için adeta bir kahramandır. 80'lerin al capone'luğuna soyunmuştur.

bu davranışları, müttefiki massino'nun canını sıkmış, gotti'yle arası bozulmuştur. yalnız massino değil, tüm komüsyon bu gidişattan rahatsızdır çünkü gotti'nin yaptıkları yalnız kendi ailesine değil tüm mafya'ya zarar vermektedir.

gotti'yi asıl devirense bunlardan bağımsız bir olaydır. kendi yapısı altındaki adamlardan sammy gravano, inşaat sektörüne doymaz bir iştahla saldırmaya devam etmektedir. sanmayın ki sammy'nin kafası rahattır, gotti'den gizli gizli tırsıp komplekse girdiği için steroid almakta, deli gibi boks ve vücut çalışmakta, inşaatttan yapabildiğinin en iyisini yapmaya çalışmakta, bir yandan da brooklyn ve new york'un çeşitli yerlerindeki gece kulüplerinin haracını kesip hazine biriktirmeye çalışmaktadır.

gravano'nun bu hırsı gotti'nin sürekli kendisi hakkında söylenip sövmesine neden olunca, gotti'nin mekanlarını dinleyen fbi bunu altın bir fırsat bilir, bir gün sammy'i göz altına alırlar ve gotti'nin hakkında konuştuğu tapeleri sammy'e dinletirler. zaten götüm götüm halde gezmekte olan sammy (ki kendisi hiç de korkak adam değildir, casso savaşı zamanı peşinde bir cinayet timi varken dahi soğukkanlılığını korumuştur) fbi ile anlaşmayı kabul ederek tüm gambino ailesi'nin canına otu tıkar.

gotti ve tonlarca adam enselenerek hapsi boylar. aynı dönemlerde tıpkı sammy gravano gibi şiddet dolu, sert bir underboss olan anthony 'gaspipe' casso da, biraz da gravano'dan etkilenerek fbi itirafçısı olmuştur.

gotti mapustayken aileyi yer yer capolardan oluşan konseyler, yer yer de kardeşi pete ve oğlu junior gotti yönetir. hapiste sıkıntılı yıllar geçirmiştir, bir zenci mahkum kendisine saldırmış, aryan kardeşliği'nden bu konuda yardım istemiştir vs. yani 'dapper don' artık ele ayağa düşmüştür ancak dışarıda etkisi hala hissedilmektedir, 2002'de gırtlak kanserinden ölür. gambino ailesi bu dönemde yine gotti'den kalan rejimce yönetilmektedir.

ancak ne oğlu steroid bağımlısı, genç ve toy junior, ne de kalın kafalı ağabeyi pete, aileyi yönetebilecek nitelikte adamlardırlar.

gambino ailesi'nin 2000'lerin sonunda yeni bir yönetime ihtiyacı vardı. aile üyeleriyse yeni bir ideoloji belirlediler. aile'nin sicilyalı gangsterlerden oluşan hizbi yönetime getirildi. sicilyalılardan söz açılmışken: eski tip gangsterlerdir, şöhreti sevmezler, gösterişi önemsemezler ve herşeyi 'oldschool' yöntemlerle hallederler, tarzları genelde mütevazıdır ancak acımasızlardır da.

aile bugün hala, sicilya ve avrupa'dan uyuşturucu getirtip amerika'da satıyor, bu işte bonanno ailesi'nin sicilyalı grubu ile ortaklar.

2010'larda domenico 'italian dom' cefalu'nun liderliği ve yine sicilyalı grubundan italya doğumlu genç francesco 'frankie boy' cali'nin underboss olmasıyla, gotti rejimi resmen sona ermiştir. amerikalı gangsterler yerine italyanlara-sicilyalılara bir dönüş söz konusu. bunun birçok sebebi var, italya'daki mafya örgütleriyle bağlantılar, amerikalı olmayan gangsterlerin tutum ve tarzlarının fbi'ı daha çok zorlaması, amerikan yaşamına çok uyum sağlamadıkları için takiplerinin zor olması ve sokaklarda da daha çok saygı görmeleri vs. gibi.

not: emek, alın teri.