tenis sporunu seven her ebeveyn kendi çocuğunun da bir tenisçi olmasını ister. bu hayaller, bizde çocuğun profesyonel ve iyi bir tenis oyuncusu olması civarlarındayken, yurt dışında grand slam başarıları kazanmasına kadar gidiyor. yurt dışındaki bazı ebeveynlerin bu hayalleri gerçek bile oluyor tabi. bizde ise bırakın herhangi bir başarıyı, tenis oyuncusu olmak hayali bile genellikle gerçekleşmiyor.

(bkz: 80 milyonluk ülkeden düzgün tenisçi çıkmaması)

şöyle biraz araştırınca, bundan sonra gerçekleşmesinin de çok zor göründüğünü hemen fark ediyorsunuz. tenis gerçekten de girmesi zor bir seçkinler kulübü gibi. o yüzden, ailem yeterince ilgilenseydi olabilirdim denen şeye tenis oyuncusu diyenler, anne babalarına yersiz suçlamalarda bulunmasa iyi olur.

iyi bir tenis oyuncusu olmak sadece bizde değil, batıda da zor

büyük bir çoğunluk buna kalkışıp başaramıyor. sebebi de çocukların yeteneklerinden ziyade, ebeveynlerinin üst düzey bir tenis oyuncusu olmak ve o seviyede kalmak için neler gerektiğini hafife almalarıyla ilgili. hayatta hiçbir şeyin garantisinin olmaması bir yana, tenis sporunda başarının yolu, ağızları açık bırakacak müthiş bir yetenek ve ensesi kalın ebeveynler gibi görünüyor ve bu iki faktörün bir arada bulunması da çok nadir rastlanan bir durum.

mesela top-50 seviyesi için tam bir yumurta tavuk ilişkisi söz konusu. üst düzey oyuncu klasmanına girmek ve o seviyede kalmak için harcanması gereken parayı tenisten kazanamıyorsunuz, ve bu parayı harcamadığınızda da zaten bu klasmana hiç giremiyorsunuz.

ekim 2019'da itf'nin (uluslararası tenis federasyonu) açıkladığı verilere göre 195 ülkede 3.873'ü (1.525 kadın/2.348 erkek) profesyonel olmak üzere yaklaşık 87 milyon tenis oyuncusu varmış. zamandan bağımsız, atp tour (profesyonel tenisçiler birliği) listesinde yaklaşık 1.500 aktif tenisçi bulunuyor. genç bir oyuncu için bu atp listesine girerek tabiri caizse "oyunda olmak" ilk hedeftir. ancak para ödüllerinin grand slamler ve atp masters seviyelerine gelene kadar nasıl düşük kaldığı göz önüne alındığında, batı standartlarında tenis profesyoneli olarak sürdürülebilir bir kariyer yapmak için sürekli olarak ilk 50'de kalmak şart. bu da zaten hayvan gibi zor bir iş. ama dolar'ın neredeyse 10 türk lirası olduğu şu günlerde, "o kadar yüksek hayallere gerek yok, az kazansak da olur" diye düşünülebilir. ilk-50'nin altında kalanların kazandığı görece oldukça düşük paralar bizim ülkemizin standartlarında yüksek kalıyor haliyle. ama işin bir de masraflar boyutu var tabi.

peki en azından başlangıç olarak bir türk vatandaşının hedefleyeceği bu ortalama tenisçiler klasmanında ne kadar kazanılıyor?

2015 ve 2019 arasındaki ortalama tenis oyuncusu kazancına, para ödülü olarak yıllık 113.000 $ (veya maç başına 1.940 $) denmiş.

ama tutar o kadar değişken ki, # 1 sıradaki oyuncunun ortalama kazancı yılda 14,406,932 dolarken, # 1927 sıradaki oyuncu bu yıllar arasında yılda yalnızca 1.126 dolar kazanıyordu.

bu yüzden yukarıdaki bu ortalama da çok aldatıcı, çünkü sadece 195 (% 13) oyuncu yılda 100.000 $'dan fazla, 69 (% 5) oyuncu 50.000 $'dan fazla ve 124 (% 8) oyuncu 20.000 $'dan fazla kazanmış. yani tüm oyuncuların % 74'ü yılda 20.000 $ 'dan az kazanmış.

ortalama olarak, dünyadaki en iyi 5 tenis oyuncusu yılda 8 milyon dolar kazanırken, 50 - 100. sıra arasındaki oyuncular yıllık ortalama 510.000 dolar ve 500 - 1000 arasında sıralanan oyuncular da yılda ortalama 7.000 dolar kazanıyor ki türkiye'de tenisçi olmayı düşünen bir insan yılda 7.000 dolar kazanca bakınca muhtemelen vazgeçecektir.

tenis oyuncuları 6 farklı şekilde para kazanıyorlar

1) para ödülü (adı üstünde oyuncuların tenis oynadıkları için aldıkları para. ulaşılan tura göre ciddi değişiklik gösteriyor)
2) katılma parası (çok iyi oyunculara sadece turnuvaya katıldıkları için bile para ödeniyor)
3) sponsorluklar ve reklam gelirleri (oyuncunun karizması, uyruğu veya neye benzediğine göre bile değişen ve ortalama oyuncular için erişilebilir olmayan kazanç türü)
4) gösteri maçları (bu da yine üst seviye oyuncuların cebini doldurduğu bir kalem; mesela federer 2019'da güney amerika'da yaptığı 4 gösteri maçından 8 milyon dolarını alıp gitmiş)
5) bonuslar (bu da yine sponsorların daha fazla marka görünürlüğü elde etmek için oyunculara üst turlar için daha fazla para vermeyi vadettikleri antlaşmalar ile ya da direkt turnuvalar tarafından verilenler)
6) kulüp tenisi (normal sezonda yeterince kazanmayan ortalama oyuncuları bolca görebileceğiniz lig usulü tenis turnuvaları. amerika, almanya ve italya'da revaçta.)

bu nedenle ortalama seviyedeki bir tenis oyuncusunun kazancını belirlemek için en doğrusu sadece para ödülüne bakmak.

şu grafik, farklı sıralama seviyeleri için yıllık ücret farkını gösteriyor

ilk 400'ün altında yer alan oyuncuların yıllık kazançları da tabloda gösterilmek istenmiş aslında ama ilk 400'ün üzerindeki kazançlarla arasındaki uçuk fark bu oyuncuların kazancını gösteren çubukları görme şansı bırakmıyor.

farklı sıralama seviyelerinde tenisçilerin yılda ne kadar kazandığını daha detaylı öğrenmek isteyenler için ayrıntılı bir tablo

referans almak ve daha iyi bir genel bakış açısına sahip olabilmeniz için de benzer maaş sunan farklı işleri de göstermişler :)

tabloya baktıysanız görmüşsünüzdür, eğer bu araştırmaları dünyada tenisçi kıtlığı yaşansın isteyen gizli bir yeteneksiz tenisçiler örgütü falan hazırlamadıysa, yalnızca ilk 500'de (onların 300 dediğini ben 500 yapıyorum) yer alan oyuncular makul paralar kazanabiliyor. ayrıca, yukarda işin bir de masraf boyutu olduğunu söylemiştim ki zaten konu başlığımız da o. gerçekten çok yüksek harcamalar var; antrenör maaşları, seyahat, ekipman, oteller, beslenme... yani sadece ilk 150'ye giren oyuncuların baş edebileceği masraflar.

atp top-50'de yer alan bir tenisçinin yıllık yaklaşık masrafı 175.000 dolar ile 2 milyon dolar arasında (çoğunluğu 200.000-500.000 dolar arasında olmak üzere) değişiyormuş.

bu çaptaki bir profesyonel tenisçinin seyahat maliyeti, hangi turnuva olduğuna, nerede olduğuna bağlı olarak kişi başı 50.000 ila 150.000 dolar arasında, yiyecek maliyeti de kişi başı yıllık 5.000 ila 30.000 dolar arasında değişiyor. profesyonel koçlar, yıllık 50.000 dolardan ve türlü çeşit masraflar ile başlıyor. hatta en üst düzeydeki antrenörlere genellikle oyuncunun kazancının belirli bir yüzdesi ödeniyor (sabit bir miktar yerine %10-15), bu nedenle birini çalıştırmanın maliyeti zirvedeki bir kaç oyuncu için 1-1,5 milyon doları bulabiliyor. daha bunun antrenörler, doktorlar, ek koçluk ve bunun gibi şeylerden oluşan ek maliyetleri var. bu seviyedeki çoğu oyuncu en azından raketlerini ücretsiz alıyor ama yıllık 5.000 ila 40.000 dolar arası kendilerine özel kordaj ve "custom made" işler için harcıyorlar. sonra, gidilen şehirlerdeki taşımacılık ve transfer hizmetleri, turnuva ceza ücretleri, para cezaları, sponsor olmayan oyuncular için kıyafet ve ek ekipman, tıbbi harcamalar ve masaj gibi diğer harcamalar var.

tüm bunlara rağmen yine de ben tenisçi olacam dediniz, ya da çocuğumu tenisçi yapacam dediniz. güzel akademiler var. bunlardan bir tanesi patrick mouratoglou'nun: mouratoglou tennis academy

akademisinde eğitime girecek bir çocuk için yıllık 45 bin euro civarı bir ödeme yapılması gerekiyor. yaşları 11 ile 18 arasında değişen yaklaşık 170 tam zamanlı öğrencisi varmış. buna benzer akademilerden yıllık 80.000 dolarlık ücretiyle img var. ya da yıllık 56.000 euro'luk ücretiyle nadal academy var. patrick mouratoglou yeteneğini çok beğendiği istisnai oyuncular görürse onu akademiye burslu olarak da alıyormuş.

ama ne kadar gelecek de vadetseniz kariyerinizin tarık daşgün gibi ilerlemesi (bu yukardaki zorluklarla beraber) diğer sporlara göre teniste daha olası gibi. mesela somdev devvarman diye hintli bir tenisçi örneği var. tenise 9 yaşında başlamış. ailesiyle amerika'ya taşındıktan sonra kolejde de tenise devam etmiş. ncaa'da (amerikan kolej sporları kurumu) arka arkaya üç final yapan tek üniversite oyuncusuymuş. 2008'de ncaa erkekler tenis şampiyonası'nda 44 galibiyet 1 mağlubiyet ile emsalsiz bir rekora da sahip. aynı yıl profesyonelliğe geçtiğinde, hindistan'ın tekler tenis dünyasında artık kendilerinin de olacağıyla ilgili büyük umutları varmış.

ancak kariyeri hiç de umulmadık bir şekilde ilerlemiş. birden fazla sakatlık ve vasat form durumu ile geçen dokuz yılın ardından 2017'de emekli olduğunda kariyerinde en fazla 62. sırayı görebilmiş ve toplamda 1.4 milyon dolar kazanabilmiştir. emekli olurken de şöyle üzücü bir not bırakır: "benim için oynamak her zaman çok eğlenceliydi, azalmakta olan tutku ve hırstı."

netice olarak bu yazıda "iyi bir tenisçi olmak şu kadara mal olur" diyememiş olsam da en azından bu tenisçi olma macerasında ne gibi masraflarla karşılaşacağınızla ilgili net bir manzara ortaya koyabilmişimdir diye düşünüyorum.

kaynaklar:
https://www.livemint.com/…y-to-grand-slam-pare.html
https://www.sportscasting.com/…-to-play-pro-tennis/
https://mytennishq.com/…layers-make-the-ugly-truth/
(bkz: patrick mouratoglou/@saladze)

Türkiye'de Golf Sporunu Öğrenmenin ve Oynamanın Yaklaşık Maliyetleri