kadınların eş seçiminde neye göre davrandıkları ve hangi kriterleri baz aldıkları konusunda yapılmış çalışmalar ve gözlemler diyor ki bu "evrimsel süreçle" de açıklanabilir "sosyal öğrenme" kuramları ile de.

evrimsel psikoloji şöyle yaklaşıyor olaya

insanlar, diğer primatlardan farklı olarak, uzun dönem eşleşmeleri sürdürüyor. kadınların ebeveynlikle ilgili ağır yatırımlar dolayısıyla onlara ve çocuklarına kaynak sağlamaya istekli uzun süreli eşlere daha çok değer verecekleri öngörülüyor. avustralya’nın kıyı sahilinden, güney afrika’daki zulu kabilesine kadar 37 kültürden 10 bin üzeri bireyde bu öngörü sağlam bir şekilde desteklenmiş.

kadınlar erkeklerin finansal kaynaklarına, hırsına ve çalışkanlığına daha fazla prim veriyor, aynı zamanda kendilerinden 3 yaş büyük eş istiyorlar.

bazen alternatif bir açıklama da kadınların kaynakları olan erkekleri arzulamak konusunda evrimleşmek yerine, bu tür erkekleri istemeye zorlanmış olabilecekleri. aksi takdirde ekonomik kaynaklardan dışlanabilirler.

mantıklı olmasına rağmen bunu destekler biçimde yeterli kanıt bulunmuyor. norveç ve isviçre gibi kadınların erkeklerle eşit ekonomik seviyede yaşadığı kültürlerde kadınlar, iran ve japonya’da yaşayan ve kadınlarla erkeklerin eşit olmayan ekonomik seviyede bulundukları ülkelere göre ekonomik kaynak sahibi eşleri daha az tercih ediyorlar.

üstelik, amerika’daki kadınlar kendileri ekonomik olarak başarılı olmalarına rağmen erkeklerin kaynaklarına vurgu yapıyor. daha fazla araştırma gerektirse de eldeki kanıtlar kadınların kaynakları olan erkekleri arzulayacak biçimde evrimleştiği hipotezini destekler yönde.

evrim bunu derken sosyal öğrenme kuramı ise daha farklı yorumluyor

kadınlar iyi görünümlü erkekleri çekici bulurlar fakat bu erkekler için olduğundan daha az önemlidir. kadınlar erkeklerin başarı gibi diğer özelliklerini de hesaba katar. ve kendilerinden yaşça büyük erkekleri tercih ederler. (yaş büyüklüğü iki teoride de var) burada sosyal roller ve sosyal öğrenme devreye giriyor.

amerikan toplumunun cinsiyet rolleri ile ilgili en önemli özelliği, dünyadaki diğer toplumlarda olduğu gibi, kadınların erkeklerden daha az güçlü ve düşük statüde olması.

maaş farklılıkları ve kadınların yüksek ücretli, yüksek statülü işlere daha az erişilebilirlikleri dikkate alındığında, kadınların ortalama olarak başarılı ve daha çok kazanan erkeklerden etkilenmemeleri mümkün mü?

kadınlık rolünün de kilit yönü güzellik ve heteroseksüel çekicilik. kız çocuklar hızla güzel olmaları ve oğlanlar da güzel kızlarla ilişki içinde olmaları gerektiğini öğreniyor.
reklamlarda ve tv’de kır saçlı adamlar hep genç romantik perilerle eşleştirilmiştir. bir jenerasyonun çocuklarının da bu rollere uygun davranımı da sosyal öğrenme, pekiştirme, cezalandırma ve model alma ile gerçekleşir.

kaynak: atkinson hilgards introduction to psychology

sözün özü

kadınlara evrimsel süreç içerisinde karşı cinsten beklentileri kodlanıyor ve bu kodlara göre eğilim gösteriyorlar, erkekten bu özellikleri bekliyorlar.

ama sosyal öğrenme de diyor ki, bu sadece evrimle olmaz. kültür denen koca bir okyanus var. sosyal roller var. bu sosyal rollerin kişiye yükledikleri var. eş seçimini de buna göre yaparsın.
kesişim kümesi de erkeğin maddi kaynakları, başarısı, gücü ve yaşı oluyor bu durumda.