Karakutu, Uçak Düşse Bile Sağlam Kalmayı Nasıl Başarabiliyor?
Nedir?
kara kutu, uçak kazalarında meydana gelen olayları ve kaza anındaki verileri kaydeden bir cihazdır. kara kutu, uçak kazalarının nedenlerinin belirlenmesinde önemli bir araçtır ve havacılık endüstrisindeki güvenlik standardının bir parçasıdır.
kara kutular genellikle turuncu renkte olan ve darbelere dayanıklı metal bir kasa içinde bulunan iki farklı cihazdan oluşur: uçuş veri kaydedici (flight data recorder - fdr) ve ses kaydedici (cockpit voice recorder - cvr).
fdr, uçakta bulunan sensörlerden toplanan verileri kaydeder ve bunlar uçuş verileri olarak adlandırılır. bu veriler uçağın hızı, irtifası, rotası, motor verimliliği ve diğer önemli uçuş bilgilerini içerir. cvr uçak kokpitindeki tüm sesleri kaydeder. pilotların konuşmaları, motor ve sistem sesleri gibi tüm ses kayıtları bu cihazda saklanır.
kara kutunun üretiminde darbelere ve yüksek sıcaklıklara dayanıklı malzemeler kullanılır. kutunun rengi turuncu olarak belirlenmiştir çünkü bu rengin görünürlüğü yüksektir ve kazaların yerini tespit etmede yardımcı olur.
kara kutuların yapım aşaması hassas elektronik parçaların sensörlerin, belleklerin ve diğer bileşenlerin montajını içerir. kutu darbelere dayanıklı metal bir kasa içinde korunur. kutunun içindeki veriler sıcaklığa, darbeye ve diğer olumsuz koşullara dayanabilecek şekilde korunur.
kara kutuların üretimi sıkı kalite kontrolleri ve testler gerektirir. her kara kutu birçok farklı testten geçirilir ve sertifikalandırılır. bu testler kutunun darbe ısı ve nem gibi çeşitli ortamlardaki dayanıklılığını ölçer.
kara kutular uçaklar için zorunlu bir parça olarak kabul edilir ve uçakların güvenliğini artırmaya yönelik bir tedbirdir. kara kutular uçak kazalarının nedenlerinin belirlenmesine yardımcı olmakla birlikte uçuş verilerinin analiz edilmesi sayesinde havacılık endüstrisindeki güvenlik standartlarının da geliştirilmesine katkı sağlar.
kara kutunun içinden bahsedelim biraz da
kara kutunun içindeki en önemli malzemelerden biri verileri kaydeden ve koruyan birbirinden bağımsız iki ses ve veri kaydedici (cvr ve fdr) cihazdır. cvr kokpitteki tüm sesleri kaydederken fdr uçağın hızı, yüksekliği, yönü, motor performansı ve diğer önemli verileri kaydeder.
bu kaydedicilerin içindeki önemli bir malzeme verileri kaydeden ve koruyan kayıt ortamıdır. 1970'lerde kullanılan manyetik bant teknolojisi günümüzde kullanılan dijital kayıt cihazlarına göre daha az güvenilirdir. bu nedenle günümüzde kullanılan kayıt ortamı daha dayanıklı ve uzun ömürlü bir dijital hafıza kartıdır.
kaydedicilerin içindeki diğer malzemeler arasında cihazların çalışması için gerekli olan güç kaynağı kaydedilen verileri korumak için kullanılan yedek batarya ve cihazların sıcaklık ve basınç gibi çevresel faktörlere karşı dayanıklı olması için özel olarak tasarlanmış malzemeler yer alır.
kara kutunun içindeki malzemelerin özellikleri ve kalitesi cihazın sağlam ve güvenilir bir şekilde veri toplamasını ve korumasını sağlar. bu nedenle kara kutu üreticileri kaydedicilerin içindeki malzemelerin kalitesi ve güvenilirliği konusunda büyük bir özen göstermektedirler.
Nasıl yanmaya dirençli olabiliyor?
kara kutunun yanmasını engelleyen malzeme, genellikle termal dirençli malzemelerden yapılan ve yangına dayanıklı özelliklere sahip olan termal izolasyon malzemeleridir. bu malzemeler yüksek sıcaklıklara ve alevlere dayanıklı olup yangın sırasında kara kutunun içindeki verilerin korunmasına yardımcı olurlar. bu malzemeler arasında seramik, cam elyafı ve bazı polimerik malzemeler gibi çeşitli malzemeler bulunabilir. bu malzemeler kara kutunun içindeki elektronik bileşenlerin aşırı ısınması veya alev alması durumunda yangını engellerler.
kara kutunun basıncını engelleyen malzeme genellikle paslanmaz çelik kaplamalar ve yüksek mukavemetli alüminyum alaşımlarıdır. bu malzemeler kara kutunun içindeki hassas elektronik cihazları korurken aynı zamanda yüksek basınca dayanıklı bir kabuk oluşturur. bu kabuk kara kutunun su altında uzun süreler boyunca sağlam kalmasını sağlar ve kazaların nedenlerini araştırmak için gerekli olan verilerin korunmasına yardımcı olur.
ben nerede üretildiklerini merak etmiştim ve şöyle bir şey buldum... abd'de honeywell, l-3 communications ve universal avionics gibi şirketler kara kutular üretmekte. fransa'da thales group. kanada'da l3 harris technologies, ingiltere'de cobham plc ve rusya'da gagarin avionics gibi şirketler de kara kutu üretimi yapmakta. ayrıca birçok ülke kara kutu üretimi için teknoloji ve know-how'ı ithal ettiğini okudum.