KGB'nin, Atatürk'ün Selanik'teki Evine Bombalı Saldırı Yapma Planı: Yumurta Operasyonu
sovyet istihbarat servisi kgb nisan 1969'da, selanik'te atatürk'ün doğduğu eve bombalı saldırı düzenleyip türk-yunan savaşı çıkarmayı planlamıştır.
yunanistan'da albaylar cuntası'nın yönetimi ele geçirmesinden sonra türkiye ile yunanistan'ın arasını bozarak nato'nun güneydoğu kanadını birbirine düşürüp zayıflatmayı amaçlayan sovyetler; yaytso operasyonu (yumurta operasyonu) adını verdikleri, 6-7 eylül olayları'ndan esinlenen bu plana göre; türkiye'nin yunanistan'a karşı tutumundan dolayı atina'ya göç etmek zorunda kalan bir yunan görünümündeki kgb casusu, atina'dan selanik'e geçip atatürk'ün iki yunan polis tarafından korunan evinin karşısına küçük çapta bir bomba yerleştirecekti. patlamanın yakınındaki bir çöp kutusuna da bombayı tetikleyecek cihazın, türkiye'de faaliyet gösteren bir rum gazetesine sarılmış haldeki parçaları bırakılacaktı.
seçilen ajanın yunanistan'la ilişkileri nötr konumda olan abd, britanya, batı almanya, fransa gibi ülkelere ait (hollanda, belçika ve iskandinav ülkeleri olmaması istenmiş tam olarak) bir pasaport taşıması da kararlaştırılmış. şafak vakti saldırıyı düzenleyecek olan kgb elemanı, görevini yerine getirdikten sonra en yakın zamanda hareket edecek tren veya uçakla atina'ya dönecekmiş.
kgb'nin dış istihbarat bölümü olan f bölümü tarafından hazırlanan ve kgb'nin sabotaj ve suikast tarzı özel operasyonlarla (rusça'da mokrie dela (ıslak işler) denir bunlara) ilgilenen bölümü olan v departmanı tarafından icra edilmesi kararlaştırılan bu planda; bombalı saldırıya zambak (rus. liliya), eylemi yapacak ajana bahçıvan (rus. sadovnik), atatürk'ün evine vazo (rus. vaza), bombaya çiçek (rus. tsvetok), bombanın ateşleme mekanizmasına buket (rus. buket) ve patlamaya da su sıçraması (rus. zaplyv) kod adları verilmişti.
mayıs 1969'da bu plan; "üzerinde tekrar çalışılmak üzere geçici olarak" askıya alınarak kgb arşivlerine kaldırılmış; vasili mitrokhin adlı kgb arşiv görevlisi amcamızın, gizlizce ayakkabısına saklayıp parça parça çıkardığı kgb belgeleri, ingiliz tarihçi christopher andrew tarafından the sword and the shield adıyla kitaplaştırılınca bu plan da gün yüzüne çıkmıştı.
kaynak: the sword and the shield