Kitap Kapaklarının, Satın Alma ve Okumamıza Olan Büyük Etkisi
kitaplarımı internetten alıyorum ama mağazadan seçiyorum; bildiğim bir kitap olmasa dahi kitapçı gezerken kapak dikkatimi çekebiliyor. kitap kapaklarını önemsiyorum. çok iyi örnekler olduğu gibi son derece kötüleri de var.
peki hiç düşündünüz mü kapaklar satın alma davranışımızı etkiler mi? ya da satın aldık diyelim. kötü tasarımlı ve sizi konforsuz hissettiren bir kitap -bu mümkündür, aşağıda örneği var.- rahat okuma yapmanıza engel olur mu?
bence evet, öyle. iyi bir kapak satın alma yaptırmayabilir ama kötü bir kapağın caydırıcı olması çok mümkündür.
yıllar önce elif şafak’ın aşk kitabı pek gözdeydi; hatırlayacaksınız fuşya rengi bir kapağı vardı. erkek okur, elinde taşımaktan imtina ediyor diye grisini de basmışlardı.
yayınevi, kapak satın almaya engel olsun istememişti.
her zaman bu şekilde direkt bir ilişki kurulamasa da benim kişisel deneyimim kapağın toplum içindeki okumayı etkilediği yönünde. bazı kapaklar o kadar kötü ve algısı o kadar aşağılarda ki o kitaplarla görülmek dahi istemiyoruz. evet, insanların görüşlerini önemsiyoruz. yumuşatıyorum; evet ben insanların görüşlerini önemsiyorum. kitap kaplamışlığım var!
psikonet serisinin kitaplarını biliyorsunuzdur. büyük puntolar, dikkat çeken renkli yazılar. tuhaf bir grafik tasarımla basit bir kişisel gelişim kitabı imajı verirler.
ben iyi hissetmek kitabını elimde görüp “sen ne okuyorsun, aa çok şaşırdım” şeklindeki birkaç tepki sonrası yüzeysel gelişim kitabı okuyan kadın imajından rahatsız olup kitabı kaplamıştım. gurur duymuyorum ama bunu yapmıştım. şöyle bir şey:
okuma kulübümüzde ursula k. le guin’in “vahşi kızlar” kitabını okuduk. kitabın adı epey enteresan ve aşağıdaki gibi de bir kapağı var. grup üyelerinin hatırı sayılır bir kısmı kitabı gördüğünde “bu da neyin nesi?” dediğini ve kitabı dışarıda okurken tedirgin hissettiğini söyledi.
simone de beauvoir bir fikir kadını. kendisine ait “kadın” diye üç ciltlik bir seri var ve kapakları değil bir düşün kitabı tam olarak harlequin aşk romanı algısında:
okuyacağımız kitabı kapağına göre seçmeyiz elbette. iyi kitap olduğunu biliyorsak alırız. ama kötü bir kapak yüzünden iyi bir kitabı ıskalama riski her zaman mevcuttur. ya da kötü bir kapak yüzünden ortalık yerde açıp da okumak istemeyebiliriz.
benim gözümdeki mükemmel kapak örneğiyle bu yazıyı sonlandırmak isterim.
iş bankası / hasan ali yücel klasikler serisi bence kapak tasarımının en iyisidir:
Bu etki hakkında ek bilgiler
kitap kapaklarının satın alma davranışına etkisinin çok büyük olduğu aşikar. kitabın ve yazarın adı kapatılmış iki kitabı yan yana koyalım. illa ki birinin kapağı bize daha ilgi çekici gelecek ve onu alıp karıştırmak isteyeceğiz.
bu konuyla ilgili ilginç bir çalışma netflix algoritması. netflix yaptığı araştırmaya göre şu sonuca varmış: bir insanın ilgisini 90 saniye içinde çekemezseniz ilgisi başka yöne kayıyormuş. bu sebeple netflix de içeriklerinin kapak fotoğrafını o kullanıcının izleme geçmişine göre belirliyormuş. yani siz o zamana kadar daha çok romantik filmler izlemişseniz, o zaman x bir dizinin kapak fotoğrafı da o diziden romantik bir sahne oluyor.
bu konuyla ilgili ayrıntılı yazı netflix teknoloji blogunda.
bu olayı filme gitmeden önce kanalındaki aşağıdaki videodan öğrendim.
olayı sayısal verilere dökersek, 2010'da bir internet sitesinde yapılan ve 600 kişinin katıldığı anket sonucuna göre, kitap kapağının karar vermede %79 etkili olduğu ortaya çıkmış. kapağın karar vermedeki önemsiz ya da baskın rolü toplamda %8, minör ve major rolü toplamda %89 olarak belirlenmiş ve cover matters başlığı ile yayınlanmış.
nihayetinde kitap dediğimiz de yayınevleri için bir tüketim ürünü olduğundan, o da marketing araştırmaları, "90 saniye kuralı" ve "z stili" ambalaj tasarımına tâbi. bu yüzden kitap kapağı tasarlayan tasarımcılar var, demek ki kapak önemli.
benim üç favorim var; misal, aynı kitabı biraz daha fazla ödeyerek bu üç tasarımcıdan birinin kapağıyla almayı tercih ederim. biri yukarıda bahsi geçen hasan ali yücel klasikleri serisi tasarımı, tasarımcısı kim, bilmiyorum. diğer iki tasarımcı ise can yayınları'ndan utku lomlu ve penguin random house'dan chip kidd.
güzel kapak karar vermede etkili en önemli faktör değil ama önemli faktörlerden biri özetle.