Kitap Okuyan Birini Edilgenlikten Etkenliğe Yükselten Disiplin: Derin Okuma
derin okuma kavramı kısaca bir edebi eserin yazıldığı dönem, yazarın yazarlık kariyerinin hangi döneminde ortaya çıktığı, yazarın üslubu, kullanılan anlatım biçimleri, hangi edebi türe ve zamana ait olduğu, alt metinler, sembol ve metafor gibi unsurlar, metinlerarasılık, üstkurmaca gibi kavramlarla her yönden incelenmesidir.
derin okuma kavramı okuru edilgenlikten etkinliğe yükseltir. okur yazarın ne anlattığından çok nasıl anlattığına doğru bir okuma yapmaya başlar. derin okuma yapılırken felsefe, sosyoloji, psikoloji, tarih ve siyaset gibi bilimlerden de yararlanılır. metnin içine gizlenmiş alt metinleri çözmenin, yazarın oyunlarını anlayabilmenin önemli bir yolu, diğer bilimlerden ve edebiyat üzerine çözümlemelerden yararlanmaktır. eleştiri/kuram yazıları ve kitaplarıyla inceleme türünde eserler de derin okuma yapmamıza katkı sağlayacaktır.
ayrıca yazar hakan akdoğan derin okuma atölyeleri de düzenlemektedir. başta hakan akdoğan olmak üzere feridun andaç gibi değerli yazarların edebi eserler ve yazarlar üzerine atölyelerine katılmak da derin okuma anlamında bizlere son derece fayda sağlayacaktır.
derin okuma ve nitelikli okurluğu detaylıca anlattığım videoyu izlemek için
Derin okumanın temel unsurları
1. Eleştirel Düşünme: Metni okurken sorgulama, yargılama ve analiz etme sürecini içerir. Bu, metnin argümanlarının geçerliliğini, doğruluğunu ve mantığını değerlendirmeyi kapsar.
2. Bağlam ve Arka Plan Bilgisi: Metni yazıldığı tarihsel, kültürel ve sosyal bağlam içinde değerlendirmek. Yazarın geçmişi, dönemin koşulları ve metnin üretildiği çevre hakkında bilgi sahibi olmak, metni daha derinlemesine anlamayı sağlar.
3. Yavaş ve Dikkatli Okuma: Hızlı okumanın aksine, derin okuma yavaş ve dikkatli bir şekilde gerçekleştirilir. Her kelime, cümle ve paragraf dikkatlice incelenir ve anlamlandırılır.
4. Duygusal ve Zihinsel Katılım: Metne duygusal olarak bağlanmak ve zihinsel olarak tamamen odaklanmak, okuyucunun metni daha derinden anlamasına yardımcı olur. Bu, okuyucunun empati kurmasını ve yazarın duygusal tonunu hissetmesini sağlar.
5. Bağlantılar Kurma: Metni diğer metinlerle, kavramlarla veya deneyimlerle ilişkilendirmek. Bu, okuyucunun okuduklarını daha geniş bir perspektifte değerlendirmesini sağlar.
6. Reflektif Düşünme: Metin üzerine düşünmek, kendi görüş ve düşüncelerini gözden geçirmek. Okuyucu, metni kendi deneyimleri ve bilgisi ışığında değerlendirir.
Sonuç
Derin okuma, özellikle edebi eserler, felsefi yazılar ve karmaşık bilimsel metinler gibi yoğun bilgi ve anlam içeren metinlerde oldukça önemlidir. Bu tür bir okuma, okuyucunun zihinsel becerilerini geliştirir, eleştirel düşünme yetisini artırır ve daha zengin bir okuma deneyimi sunar. Derin okuma, aynı zamanda modern teknolojinin getirdiği hızlı bilgi tüketim alışkanlıklarına karşı bir direnç olarak da görülebilir.