Merkez Bankası'nın Faiz İndirmesine Rağmen Dolar Neden Düştü?
faiz düşünce neden yerel paranın değer kaybetmesini bekleriz?
normalde merkez bankası faizi düşürünce, ülkedeki tüm diğer faiz oranları da düşüş gösterir. sermaye hareketlerinin kısıtlanmadığı bir ülkede faiz düşünce, yabancı yatırımcı için parasını yurt dışında değerlendirmek daha karlı hale gelir. yurt dışına döviz çıkışı olunca da yerel para değer kaybeder, yani dolar fiyatı artar.
peki dolar neden düştü?
öncelikle kesin ve net bir kural var: faiz artarsa dolar (döviz) düşer, faiz düşerse dolar artar. 2+24 kadar kesin ve net bir denklemdir bu. fakat bu denklemde önemli bir varsayım var: ceteris paribus yani, diğer tüm değişkenler sabitse. türkiye'de elbette her şey çok değişken;
senaryo 1
faizdeki düşüşün etkisi diyelim ki dolarda 10 kuruş artışa neden olacaktı. fakat, bununla birlikte sözgelimi 20 kuruş düşüşe neden olacak kadar da devlet kurumları dolar sattı. şu an görünen en muhtemel senaryo bu. peki devlet neden böyle bir şey yapar? çünkü şu an dünyanın en oynak paralarından biri türk lirası. her şey spekülasyon üzerine dönüyor. bir açıklamayla 5 kuruş düşüyor, bit tweetle 20 kuruş artıyor. böyle bir ortamda "dolar artıyor" imajı yaratmamak adına da dolar satılarak baskılanıyor. kısa vadede etkili ama uzun vadede patlaması muhtemel.
senaryo 2
türkiye'de aslında her şey çok iyi. enflasyon gerçekten açıklandığı gibi %15 ve düşüş eğiliminde. yatırımcılar bu ortamda faizlerin 500-600 puan indirilmesini bekliyordu ve bunu fiyatlamıştı. beklenenden az düştüğü için de dolar düştü. ülke ekonomisinin iyi gittiğine inanıyorsanız bu senaryoya da inanabilirsiniz.
özet
faiz düşerse dolar artar. suni olarak baskıladıysanız orta ve uzun vadede artar. gerçekten üretimi artırdıysanız, ihracatı artırdıysanız, yatırımcı güvenini sağlamak için adaleti ve fikir özgürlüğünü tesis ettiyseniz diyecek sözüm yok. ancak bu koşullarda dolar reel olarak düşer.