Merkez Bankası'nın Son Yaptığı "Likidite" Açıklaması Ne Anlama Geliyor?
Öncelikle Merkez Bankası'nın açıklaması
finansal istikrarın desteklenmesi ve piyasaların etkin işleyişinin sürdürülmesi amaçlarıyla aşağıdaki tedbirler alınmıştır:
i. türk lirası likidite yönetimi:
1) merkez bankası tarafından gün içi ve gecelik vadedeki hazır imkânlar çerçevesinde bankalara ihtiyaç duydukları tüm likidite sağlanacaktır.
2) türk lirası işlemler karşılığında alınan teminatların iskonto oranları tür ve vadelerine göre güncellenerek bankalara teminat yönetiminde esneklik tanınacaktır. söz konusu düzenleme ile bankaların mevcut serbest teminatlarının iskonto edilmiş değerinde yaklaşık 3,8 milyar tl tutarında artış olması öngörülmektedir.
3) bankaların türk lirası işlemleri için kullanabilecekleri teminat döviz depo limitleri 7,2 milyar euro seviyesinden 20 milyar euro’ya çıkarılmıştır.
4) 2018 yılı para ve kur politikası metninde yer aldığı üzere, temel fonlama aracı olan 1 hafta vadeli repo ihalelerine ilave olarak ihtiyaç duyulan günlerde geleneksel yöntemle 91 güne kadar vadeli repo veya depo satım ihalesi açılabilecektir.
5) bankacılık sistemi fonlama ihtiyacının yüksek olduğu günlerde vadeleri 6 – 10 gün arasında olmak kaydıyla farklı vadelerde birden fazla repo ihalesi açılabilecektir.
6) bankaların teminat yönetimine esneklik kazandırılması amacıyla, 1 hafta vadeli repo ihalelerinde kazanan tekliflerin bir bölümünün veya tamamının, bankalar tarafından talep edilmesi halinde repo işlemi yerine aynı faiz oranı ve vade ile bankalararası para piyasasında depo işlemi olarak sonuçlandırılmasına imkân tanınacaktır.
ii. döviz likidite yönetimi:
1) bankalar bir hafta vadeye ek olarak bir ay vadeyle de döviz depo imkânından yararlanabileceklerdir.
2) merkez bankası döviz depo piyasasındaki aracılık faaliyetlerine yeniden başlayacaktır. bu çerçevede, döviz ve efektif piyasaları uygulama talimatı ile belirlenen kurallar doğrultusunda döviz depo piyasasında bankalar merkez bankası aracılığı ile birbirlerinden borç alıp verebileceklerdir.
3) bankaların döviz deposu almak üzere de kullanabilecekleri yaklaşık 50 milyar abd doları seviyesindeki mevcut limitleri gerektiğinde artırılabilecek ve kullanım şartlarında iyileştirmeye gidilebilecektir.
4) bankalar döviz ve efektif piyasalarında kendilerine tanınan limitler dahilinde döviz karşılığı efektif işlemleri yoluyla merkez bankasından efektif temin edebileceklerdir.
piyasa derinliği ve fiyat oluşumları yakından takip edilecektir. gerekli görülmesi halinde, finansal istikrarı korumaya yönelik ihtiyaç duyulacak tüm önlemler alınacaktır.
kamuoyunun bilgisine sunulur. (kaynak: tcmb)
Merkez Bankası'nın bu açıklaması ne anlama geliyor?
tcmb kısaca diyor ki;
eğer dolar almak isteyenler ile dolar bozdurmak isteyenler çok olursa "elimizde dolar veya tl yok" diye geri çevirmek olmaz. ben size bir miktar dolar ve tl vereyim. piyasa işlem hacmi yüksek olur da yine yetişmezse elinizdeki miktar rahat olun ben size daha veririm.
bunu yapma sebebine gelince;
eğer bankaların ellerinde vatandaşa veya yatırımcı kişilere verecek dolar veya tl olmazsa "bugün git yarın gel" mi diyecek? hayır; banka diyecek, "eyy diğer bankalar bende tl yok veya dolar yok. bana borç verir misiniz?" onlar da diyecek "veririz ama sen ne vereceksin". "faiz vereceğim" diyecek. borç verecek banka "bu sefer olmaz" diyecek "normal faizle vermem bu parayı, normal faizden daha fazla faiz öde ki alasın parayı". bu sefer paraya sıkışan öbür banka gelecek diyecek ki "kim ne veriyorsa ben beş fazlasını veriyorum. " böylelikle faizler uçup gidecek.
kısaca tcmb, 2001 krizi'nde gecelik borç verme faizlerinin %7500'ler seviyesine çıkması gibi bir durumu önlemek istiyor. o zamanlar sabit kur rejimi olduğu için merkez bankası sürekli rezerv bozdurarak doları sabitliyordu. elinde para yoktu ve bugün yapılanı yapamadı. ancak bugün bu hamleyi yapabiliyor ancak bu duruma ne kadar dayanabilir orası muamma.