İŞ HAYATI 16 Ekim 2023
40,1b OKUNMA     273 PAYLAŞIM

Mesai Saatinde Dışarıda Fıldır Fıldır Dolaşan Dev Kalabalık Kimlerden Oluşuyor Olabilir?

Dikkatinizi illaki çeken bu kalabalığın muhteviyatını sorgulayalım.
Fotoğraf: John Berger

soruyu detaylı sorarak başlayalım: mesai saatlerinde dışarıda dolaşan kalabalık kimdir?

iş veya okuldan fırsat bulup bir şekilde şehre karıştığınız zamanlarda görebileceğiniz bu kalabalık, gerçekten ama gerçekten tahmin edebileceğinizin çok üzerinde... örneğin bugün işyerinde değilim ve evimin çevresinde biraz yürüyerek biraz açılmak istedim. sabahın bu saatinde bile kafeleri doldurabilen bir kalabalık mevcut. bu insanlar ne yapıyor ne ediyor diye düşünüyor insan ister istemez. bir kısmı işsiz olabilir, ok. bir kısmı iş sahibi olabilir ve işyerinde değildir, ok. bir kısmı da benim gibi işinden ya da okulundan uzakta olabilir, ok. ama bir türlü tamamını açıklamaya yetmiyor bence bunlar.

gerçekten tahmin edilemez boyutta bir kalabalıktan bahsediyoruz. sanki böyle bu arkadaşlara figüranlık görevi verilmiş de onlar da orada bulunuyor gibi görünüyorlar. sadece şu yüzden bir simülasyon içerisinde yaşatıldığımızı falan düşünüyorum. sonra bu fikre kendimi çok kaptırmadan hayatıma devam ediyorum ama aklıma ara ara yine geliyor bu düşünce.

arkadaşlar gerçekten siz necisiniz ya? ben de sizin gibi gece gündüz böyle özgürce takılmak istiyorum. boş oturmak fikrini yapım gereği sevmiyorum ama kıskanılıyorsunuz gerçekten. ne dediğimi ben de anlamadım ama öyle. ne hayatlar var ya rab!

bu kalabalık 4 gruba ayrılır

1. işsizler: bu tipler genelde genç ve özenti tiplerdir. ellerinde son model telefon cebinde malbuş olur. ama cebinde 20 lira ya var ya yoktur. her işi tırışka olan bu tipler emekli maaşı aldığı halde para yetmediği için bir yerde çalışmak zorunda olan babasının annesinin paraları veya kredi katı borç sirkülasyonu ile geçinirler. bir kısım tip her gün kahveden ondan bundan günlük 5 lira 10 lira ister. sonra bu topladığı 40- 50 lira ile kafede orada burada kızlarla yiyişirler. tipler jantidir. ama gerçekte koftidir. bunlar bu işlere berberden bedava jöle-kolonya isteyerek başlamışlardır.

2. öğrenciler: istanbul'da oldukça yüksek miktarda üniversite ve lise öğrencisi var. dersleri asıp orada burada baba parası yerler. çektikleri dandirik fotoğrafları sosyal medya hesaplarından paylaşırlar. bunların dışında azımsanmayacak kadar bir grup vardır ki durumları çok vahimdir. bu tipler anadolu'dan istanbul'a gelmiş ve üniversiteyi bitirdikten sonra memlekete geri dönmemiş üniversite öğrencileridir. istanbul'daki üniversitelerde arkeoloji, su ürünleri gibi bölümleri okuyup bitirdikten sonra memleketine geri dönmezler. annesinden babasından yüksek lisans yapıyorum kursa gidiyorum ayağına para tırtıklarlar. ya kendileri gibi tiplerle beraber bekar evlerinde kalırlar ya da bir akrabasının yanında kalırlar. bazıları part-time işte çalışır kazandığı parayı starbucks'ta 9 liraya portakal suyu içerek tüketirler. ama dışarıdan çok cool görünürler. bu tiplerin kız versiyonları nişantaşı bomonti şişli civarında gezmeyi severler. burada zengin koca avına çıkarlar. bazıları zengin tiplere eskort servisi yapar.

3. mahalle karıları ve emekliler: bunlar fakir tiplerdir. evde tuvalette sıçarken su gitmesin. evde televizyon izlerken elektrik gitmesin gibi düşüncelerle avm'leri doldururlar. avm'ler kışın beleş sıcak ortam sunar. yazın beleş klimalı ortam sunar. avm içindeki süpermarketleri gezerek beleş sucuk peynir zeytin ikramlarını takip ederek karınlarını doyururlar. bazen de burger king'ten büyük boy patates ve ketçapla karınlarını doyurdukları da olur. bu şekilde geçinip giderler.

4. zenginler: adı üstünde, zengin. zengin adamlar ve onların çocukları ve arkadaş çevresidir. ya fabrikaları vardır ya da aylık 50.000-100.000 tl'lik kira gelirleri. bazılarının aylık mevduat geliri 3000-5000 tl arasındadır. bu nedenle çalışmaya ihtiyaç duymazlar. orada burada gezer paralarını yerler ama bunların oranı çok değildir. maksimum %3-%5 tir oranları. bu tiplerin 1. gruptaki tiplerden arkadaşları olur. 1. gruptaki tipler bunların yanında gezip yarenlik ederek bunlardan nemalanırlar. zengin tipte yalnız gezmez. 2. gruptaki kızlarla haplı maplı her türlü mevzuya girerler. 1. grupaki tiplerde bunlara hem yarenlik eder hem de pis işlerini yaparlar. alan da veren de razıdır.

kısacası bu kalabalık türkiye'nin yozlaşmış toplumunun özetidir.

bu ülkede sadece sabah 8 akşam 6 mı çalışılıyor?

bunun öğlen vardiyası var akşam vardiyası var gece vardiyası var. 17:30 - 02:30 vardiyası bile var! bunun yanında hafta içi tatil yapanlar var. bunun yanında yıllık izinde olanlar var. bunun yanında diğer izinliler var. buna eşi çalışan ama kendi çalışmayan kadınları ve işsizleri de eklediğinizde umarım olmayan beyninizde bir şeyler canlanır.

bunların bir kısmı yazar, çizer, sanatçı tayfasıdır

normal bir mesai anlayışları yoktur. bir kısmı bir yerlere freelance iş yapıp para kazanır. bazıları iş yemeği ayağına hesabı şirkete sokup bir kaç saatliğine de olsa bu kalabalığın arasına karışmıştır. diğer bir kısmı ise patrondur. akşam üzeri ofise şöyle bir uğrar, işleri kontrol eder, ay başı yakınsa muhasebeye maaş ödemelerini biraz erteleyelim diye talimat verir, sonra da tekrar alemlere akar. bir de hiç bir iş yapmadan koca-baba parası yiyenler vardır. bunlar zaten hal ve tavırlarından kendilerini belli ederler. ha bir de bir gün parayı bulursa ilk iş bunların arasına katılacak olan, ama şu sıralarda sadece önlerinden geçerken "mnagoduglarımın" diye söylenmekle yetinenler vardır. bunlar da sanırım biz oluyoruz.

Farklı meslek kolları

bu ülkede branş öğretmenleri hafta içi iki veya üç gün işe gidip kalanında izin yapıyor.

sitelerine girin bakın, sadece thy'nin 14 bin küsür uçuş personeli var. siz havalimanına gittiğinizde karşılaştığınız temizlikçiden bankacıya, check-in personelinden oto kiralamacıya kadar herkes vardiyalı çalışıyor.

daha bunun polisi var, askeri var, doktoru, hemşiresi, hasta bakıcısı, gümrükçüsü, güvenlikçisi, gece bekçisi, fabrika işçisi, taksicisi, barmeni, çağrı merkezi çalışanı var. işi gereği dışarıda olan trafik takipçisi, tapu muamelecisi, emlakçısı, kuryesi, postacısı, kargocusu, teknik servisçisi var. istediği saatte işe giden, istediği saatte çıkan şirket çalışanları var. ilaveten baba/koca parası yiyeni, öğrencisi, emeklisi, çocuğuna baktığı için çalışmayanı var, yüzbinlerce göçmen var, turist var...

Derleyip toparlayacak olursak

1. gerçekten işsiz olanlar.

2. iş yeri aşırı rahat olan ve çıkıp dolaşabilen memur kesim.

3. iş için ortalıkta dolananlar. evrak takibi, iş takibi, getir götür vs yapan çalışan kesim.

4. iş için şirketten çıkıp, işi bittiği halde biraz dolaşıp öyle dönenler.

5. serbest çalışan ve işi çalışanlarına bırakıp gezebilen serbest meslek erbabı.

6. önemli bir iş için iş yerinden izin alıp çıkmış ve işyerine dönecek kesim.

7. çalışmaya ihtiyacı olmayan, çalışmayan kesim.