TARİH 4 Mart 2016
209b OKUNMA     1826 PAYLAŞIM

Mitolojik Karakterlerin Günlük Dilimizde Halen Yaşadığını Gösteren Kelimeler

Mitolojik tarihte binlerce ismi ve farklı özelliği olan karakterlerin, günümüzde sürekli kullandığımız kelimelerle aslında bir bağlantısı var. Örneğin sağlık tanrıçasının adı ‘Hygieia’ iken bugün kullandığımız ‘Hijyen’ kelimesi birbirine hiç de uzak değil. Bunun gibi çokça örnek aşağıda sıralanmış. Mitoloji aslında o kadar da geçmişte değil.

mitolojik karakterlerin ve günümüzde kullanılan bazı kelimelerin etimolojik bağlantısı.

Hypnos

Kaynak:mysticmedusa

hypnos (uyku tanrısı) - hipnoz

Hipnoz, uykudaki gibi bütün vücudun gevşediği fakat uykudan farklı olarak kişinin bilincini kaybetmediği değiştirilmiş bir bilinç durumu.


Morpheus - Kaynak: wikimedia
morpheus (rüya tanrısı)

- morfin (matrix'in morpheus'unu da hatırlatmadan geçemeyeceğim)

Morfin eski adıyla morphium de adını Morpheus'tan ve onun rüya görmeye sebep olan gücünden alıyormuş efenim. 


phantasos (rüya tanrısı) - fantezi -> phantom - hayalet


Pan

pan (canlıların karşısına aniden çıkıp korkutan kır tanrısı) - panik

Pan, kırlarda aniden insanların karşısına çıkıp görüntüsüyle insanları korkuttuğu için panik sözcüğüne de ilham kaynağı olmuş, kim bilebilirdi ki?


phobetor (kabus tanrısı)

- fobi

Phobetor kâbusların cisimleşmiş sembolü  ve tanrısı olduğundan rüyalarda görülürmüş. Bugünün fobi kavramı da kendisinden geliyor. 


hymenaisos (evlilik ve gençlik tanrıçası) - hymen (kızlık zarı)

Görevi evlilik ve güzellik iken olan bir tanrıçanın yıllar sonra kadını aşağılamaya hatta öldürmeye bile sebep olacak olan kızlık zarıyla bağlantısı olması, tanrıçamızın kemiklerini sızlatacak nitelikte.


prometheus (kahin tanrı -> pro (önce) metheus (öğrenmek, sonrasında da math - matematik) 


thyphon (fırtına tanrısı) - tayfun, tufan


Narcissus

narcissus (kendine aşık bir karakter) - narsisizm, nergis çiçeceği ve narcissus'un hissizliğine binaen narkotik, narkoz, narkolepsi ve türevleri (hikayesini okumanızı öneririm)

Kendini suda hayranlıkla izleyen tanrımız günümüzde ön kamerada saatlerce vakit geçiren günümüz insanlarına narsisizm üzerinden bir selam çakabilir.


hermaphroditus (hermes ile afrodit'in oğlu/kızı, çift cinsiyetli bir karakter, dikkat ederseniz adı da anne ve babasının adının birleşimi) - hermafrodit (hikayesini okumanızı öneririm)


okeanos (bütün ırmakların babası sayılan tanrı) - ocean


Adonis - Kaynak: wikimedia.org

adonis (erkeklik ve bereket tanrısı) - adonis kası


poine (ceza ve intikam tanrıçası) - pain

boreas (rüzgar tanrısı) - bora

hygieia (sağlık tanrıçası) - hijyen


nektar (tanrıları ölümsüzleştiren içecekler)


Nike

nike (çok hızlı koşma yeteneğine sahip zafer tanrısı)

 Koşmasının yanında uçabildiği de notlar arasında.


khaos (evren yaratılmadan önce var olan boşluk, tanrısal varlık) - kaos "başlangıçta kaos vardı."

daphne (apollon'dan kaçarken ağaca dönüşen karakter) - defne

europe (zeus'un şu anda avrupa olarak bilinen kıtaya kaçırdığı sevgilisi) - avrupa

khronos (zaman tanrısı) - kronoloji, kronometre, kronik ve bilumum türevleri

terra (toprak ana) - terra rosa (kırmızı toprak)

olympos (tanrıların dağı) - olimpiyat, olimpik ve türevleri


echo (narcissus hikayesinde geçen peri kızı, hikayeyi okuyunca anlarsınız. hera ve zeus ile de farklı varyasyonları var ama çıkış noktası aynı) - eko, yankı


Eros- Kaynak: ilcirotano.it

eros (aşk ve cinsellik tanrısı) - erojen, erotik, erotomani ve türevleri


platon (platonik aşkın gerçek aşk olduğunu düşünen filozof) - platonik aşk (mitolojik karakter olmasa da antik yunan figürü olduğundan ve hala bilmeyen varsa öğrenmiş olsun diye ekledim)

hebe (gençlik tanrıçası) - hebefreni (gençlerde görülen bir şizofreni türü)

janus (başlangıçların tanrısı) - january (ocak, yılın ilk ayı)

labyrinthos (minos tarafından minotoru (yarı boğa yarı insan yaratık) saklamak için yaptırılan girintili çıkıntılı yapı) - labirent

lesbos (bilinen ilk yunan kadın şair olan ve eşcinsel olarak bilinen sappho'nun yaşadığı ada) - lezbiyen

lethe (ölüler dünyasına geçerken ruhların uğrayıp acılarını unutmak için su içtiği ırmak) - letarji (uzun ve derin patolojik uyku hali)

mnemosyne (hafıza tanrıçası) - mneme, memory

nympha (doğurganlığın simgesi varlıklar) - nemfomani (kadınlarda görülen cinsel taşkınlık)

seirene (güzel sesleriyle şarkı söyleyip denizcileri büyüleyen yaratıklar) - siren


ve direkt mitolojinin kendisinden türeyen bir kelime, myth (hikaye) + mania (delilik) -mitomani (patolojik yalancılık)