SAĞLIK 26 Temmuz 2024
21,5b OKUNMA     246 PAYLAŞIM

Muzdariplerine Sosyal Hayatı Zehir Eden Rahatsızlık: Tourette Sendromu

Tourette sendromu, ani ve kontrol edilemeyen tiklerle tanınan bir nörolojik durumdur. Çocukluk döneminde başlayan bu rahatsızlık, kişisel ve sosyal yaşamı derinden etkileyebilir.

tourette sendromu; kolayca kontrol edilemeyen, kendini tekrar eden hareket veya istenmeyen ses çıkarmalardan ibarettir. gözlerinizi devamlı olarak kırpma, omuz sallama veya devamlı olarak istenmeyen veya kırıcı sözlerin söylenmesi örnek verilebilir.

tikler genelde 2 ila 15 yaş arasında, ortalama olarak 6 yaş civarında göstermeye başlar. erkekler kızlara göre bu sendromu 3-4 kat daha fazla gösterirler.

tourette sendromu için tamamen ortadan kaldıran bir tedavi söz konusu olmasa da, bu sendromun etkilerini azaltan yöntemler mevcuttur. sendromun belirtileri eğer idaresi zor değilse, birçok kişi bu yöntemlerin uygulanmasına gerek duymaz. delikanlı yıllarından sonra belirtiler azalmakta veya kontrol edilmeye başlanmaktadır.

ani, kısa kısa ve birdenbire yapılan hareket veya seslerden oluşan tikler tourette semptomunun en belirli özelliklerindendir. bu semptomlar hafif veya ağır olabilir. ağır olması durumunda iletişim, günlük aktiviteler ve hayat akışını ciddi derecede etkileyebilir.

tikler iki şekilde sınıflandırılabilir. az sayıda kas grubunun rol aldığı, ani, kısa ve kendini tekrar eden basit tikler; ve çok sayıda kas grubunun yer aldığı koordine desenli hareketlerin olduğu karmaşık tikler.

tikler motor (hareket) ve sesli tiklerden oluşur. ikisinin beraber olduğu durumlarda genelde önce motor tik başlar, fakat bu insandan insana değişiklik gösterebilir.

basit motor tiklere örnek olarak göz kırpmak, kafa sallamak, omuz sallamak, burnu oynatmak ve bazı ağız hareketleri gösterilebilir. karmaşık motor tiklere örnek olarak ise nesnelere devamlı dokunma veya koklama, belirli bir deseni takip ederek yürüme, bazı karmaşık hareketleri tekrar etme, devamlı olarak yerinde sallanma veya zıplama gösterilebilir.

benzer bir şekilde, öksürme, hırlama, boğazını temizleme gibi şeyler basit sesli tiklere örnek teşkil ederken, kendi veya başkasının sözlerini devamlı tekrar etme, garip veya adaba yakışmayan sözleri devamlı kullanmak karmaşık sesli tiklere örnek olarak gösterilebilir.

tourette sendromunun sebepleri tam olarak bilinmemektedir. genetik ve çevresel faktörlerin her ikisinin de etki ettiği, karmaşık bir rahatsızlıktır. dopamin ve serotoninin de dahil olduğu, beyindeki sinir hücrelerini etkileyen kimyasallar bir rol oynuyor olabilir.