Nasreddin Hoca ile Çok Benzer Özelliklere Sahip Çinli Seyyah: Zhang Guo Lao
nasreddin hoca kimdir, yaşamış mıdır, yaşamamış mıdır? yıllar yılı bu soruları sorduk, ama hiç rahatsız olmadık, zira kendisi mitolojimizin özgün bir karakteri. bilgeliği, akıllılığı, mizahı ile içimizden çıkmış biri... kimileri onun ahi evran olduğunu söylerler. ben de bu görüşe katılanlardanım. ahi evran'ın karakteri, nasreddin hoca adı verilen mitolojik bir karakterle özdeşleştirilmiş olabilir.
lakin nasreddin hoca'nın orijinal çıkış yeri çin'dir... tang hanedanı dönemi çin'inde ortaya çıkmıştır ilk nasreddin hoca. şimdi sizleri bir abi ile tanıştıracağım. bu abimizin adı; zhang guo lao:
zhang guo lao adlı abimiz, taoculuk'ta geçen sekiz ölümsüz'den (ba xian) biri. taocu felsefede sekiz ölümsüzün her biri farklı bir şeyin sembolüdür. kimisi gençlik, kimisi yaşlılık, kimisi güç kuvvet, kimisi asalet... işte bu zhang guo lao abimiz de özgürlük ve seyahat (seyyahlık-gezginlik) sembolüdür taocuların sekiz ölümsüzü içinde.
bol bol seyahat ettiği için başından pek çok macera geçmiş ve yaşadığı bu maceralar da halk edebiyatına konu olmuş, yüzyıllar içinde anlatılıp durmuş. zhang guo lao abimizin en bilinen özelliği kara bir eşeği olması (karakaçan) ve bu eşeğe ters binmesidir... yine zhang abimiz ile ilgili hikayelerin kimisi tang hanedanı döneminde anlatılır, kimisi de tang hanedanı sonrası dönemi kapsar. tıpkı kimin gibi? nasreddin hoca gibi.
nasreddin hoca da biliyorsunuz ki selçuklu döneminde, hatta moğol işgal döneminde yaşadığı rivayet edilir. lakin kendisi hakkında anlatılan bazı hikayeler bu dönemden 200 yıl sonrasına aittir. (nasreddin hoca ve timur gibi...) işte orta asya'dan göç ederken, orada hikayeleri anlatılan taocu zhang abimiz, anadolu'ya geldiğinde nasreddin hoca oluvermiş bir şekilde. taocu bilgemiz, müslüman olmuş aynı zamanda ve türk kültüründeki yerini almış...
zhang guo lao'ya tesadüfen rastladım, ilgimi çekti ve araştırdığımda nasreddin hoca ile olan fevkalade benzerliği dikkatimi çekti ve yazmak istedim...
isterseniz kendisini daha detaylı olarak şuralardan araştırabilirsiniz:
https://www.newworldencyclopedia.org/…zhang_guo_lao
https://library.um.edu.mo/ebooks/b32375608.pdf