KÜLTÜR 1 Aralık 2023
11,6b OKUNMA     289 PAYLAŞIM

Noel ve Yılbaşında Ağaç Süsleme Geleneği Nereden Geliyor?

Noel'e az bir zaman kaldı. Yakında her yer Noel Baba ve süslenmiş ağaçlar ile dolacak. Noel babanın kökeni artık herkesin malumu... Peki ağaç geleneği nereden geliyor?

ağaçların çok eski zamanlardan beri ritüellerde ve süs olarak kullanılması, modern noel ağacının kaynağını tartışmaya açık hale getirmektedir. ancak birçok kişi bunun almanya'da ortaya çıktığına inanmaktadır. ingiliz misyoner aziz boniface'ın 723 yılı civarında almanya'da, tanrı thor'a (donar) adanmış bir meşe ağacında kurban hazırlayan paganlarla karşılaştığı iddia edilir.

boniface ağaca bir balta indirmiş ve tanrıları tarafından vurulmayınca, şaşkın paganlara yakındaki bir yaprak dökmeyen ağacın "kutsal ağaçları" olduğunu ilan etmiştir. diğer kaynaklar, devrilen meşenin yerinde bir köknar ağacı yetiştiğini bildirmektedir.

bu hikaye doğru olsun ya da olmasın, yaprak dökmeyen ağaçlar almanya'daki hıristiyan ayinlerinin bir parçası haline geldi ve orta çağ'da burada "cennet ağaçları" ortaya çıkmaya başladı.

cennet bahçesi'ni temsil ettiği düşünülen bu yaprak dökmeyen ağaçlara elmalar asılır ve adem ile havva'nın dini bayram günü olan 24 aralık'ta evlerde sergilenirdi.

başka süslemeler de eklendi -martin luther'in ilk kez 16. yüzyılda bir ağaca ışıklı mumlar astığı bildiriliyor- ve cennet ağaçları noel ağaçlarına dönüştü. 19. yüzyıla gelindiğinde noel ağaçları almanya'da sağlam bir şekilde yerleşmiş bir gelenek haline gelmişti.

almanlar göç ettikçe noel ağaçlarını başta ingiltere olmak üzere diğer ülkelere de götürdüler. orada, 1790'larda, kral george iii'ün almanya doğumlu eşi charlotte, tatil için ağaçlar süsletti. ancak bu geleneği ingilizler arasında yaygınlaştıran almanya doğumlu prens albert ve eşi kraliçe victoria oldu. çift, noel ağaçlarını bayram şenliklerinin önemli bir parçası haline getirdi ve 1848'de bir londra gazetesinde kraliyet ailesinin süslenmiş bir ağacın etrafında yer aldığı bir resim yayınlandı. noel ağaçları kısa sürede ingiliz evlerinde yaygınlaştı.

alman yerleşimciler de noel ağaçlarını amerika birleşik devletleri'nde tanıttı, ancak bu gelenek başlangıçta benimsenmedi. birçok püriten, pagan kökleri nedeniyle bu bayrama karşı çıktı ve massachusetts körfezi kolonisi yetkilileri noel kutlamalarını fiilen yasakladı.

öyle ki bu bayramdan hoşlanmadıkları için 25 aralık'ta kiliselerini bile kapatmışlardır. noel'in amerika'da popülerlik kazanmaya başlaması 1820'lere kadar sürdü ve ülkenin ilk noel ağacının 1830'larda sergilendiği bildirildi. noel ağacının popülaritesi, 1850'de ingiliz kraliyet ailesinin 1848'deki resmini yayınlayan etkili godey's lady's book dergisinin yardımıyla yayıldı, ancak ailenin tasviri amerikalı görünecek şekilde değiştirildi. bu ve diğer çabalar, noel ağaçlarının 1870'lerde amerika birleşik devletleri'nde popüler olmasına yardımcı oldu.

noel ağaçları tüm dünyaya yayıldı, ancak bu gelenek özellikle almanya'daki ormanlar üzerinde zararlı bir etki yaratmaya başladı. sonuç olarak almanlar 1880'lerde yapay kaz tüyü ağaçlar yapmaya başladı. bu ağaçlar farklı ülkelere yayıldı ve zaman içinde kaz tüylerinin yerini başka malzemeler aldı. kayda değer bir gelişme 1930'larda, bir klozet fırçası üreticisinin ihtiyaç fazlası ürünü yapay bir ağaç oluşturmak için kullandığı iddia edildi. bu kıl ağaçlar popülerlik kazanmış ancak daha sonra yerini alüminyum ve ardından plastik versiyonlara bırakmıştır. amerikan noel ağacı derneği'nin verilerine göre, amerika birleşik devletleri'nde 2021 yılında haneler tarafından sergilenen noel ağaçlarının yüzde 84'ü yapay, yüzde 16'sı ise canlı idi.