O Dönemlerde Nazilerle İşbirliği Yapan Günümüz Şirketleri
savaş öncesinde ve savaş döneminde günümüzün birçok dev şirketi o dönem nazilerle işbirliği yapmış ve teknolojiye yön vermişti. bu şirketlerin bazıları ideolojik olarak gerçekten nazi sempatizanı bazıları ise keselerini doldurma amacı taşıyan kurumlardı. savaş sonunda iki tarafta kesesini doldurdu ve günümüze kadar köşesine çekilmeyi sorunsuz bir şekilde başardı. hitler'i başaralı kılan ve amacına emin adımlarla yürümesinde büyük katkısı olan bu markalar, nazi almanya'sına ölümcül bir teknoloji alt yapısı sundular.
1. hugo boss
ferdinand hugo boss 1924’te hugo boss markasını kurduktan sonra 1931’de nazi partisine üye oldu. hitler’in 1933’te iktidara gelmesinden sonra 1945’in sonuna kadar alman ordusunun üniformalarını yaptı. tasarımları arasında ss’lerin, hitler gençliğinin ve wehrmacht’ın üniformaları var.
2. bmw
bmw’nin kurucusu günther quandt, nazi partisi üyelerindendi. savaş döneminde nazi rejimi için silah ve askeri teçhizat üreten firma, fabrikalarında 50.000 savaş tutuklusu ve toplama kamplarından gelen yahudi işçileri çalıştırdı.
3. coca-cola
1936’da nazi propagandasının başındaki hermann göring’in yabancı markaların almanya’ya ithalatını durdurmasıyla coca-cola harekete geçer. nazi rejimiyle pazarlığa giren ve anlaşma sağlayan coca cola, reklam afişlerinde kola içen nazi gençliğinin ve gamalı haçın; arka yüzünde de führer’in fotoğrafının yer almasını kabul eder. 1941’de almanya avrupa’daki en büyük pazar haline gelirken abd hükümeti markanın almanya’ya olan ihracatını durdurur. bunun üzerine coca-cola’nın almanya temsilcisi, nazi gençliğine hitap eden yeni bir içecekle gelir: fanta.
4. renault
renault’nun kurucusu louis renault’nun sonu diğer patronlar gibi olmadı. fransa’nın 1944’te nazilerden kurtuluşunun ardından direnişçiler tarafından düşmanla işbirliği yaptığı gerekçesiyle yakalanan louis renault, paris yakınlarındaki bir hapishaneye gönderildi ve bir ay sonra, muhtemelen tutuklular tarafından işlenen bir cinayete kurban gitti. her ne kadar renault’nun mirasçıları dedelerinin işbirlikçi geçmişini yalanlasa da, arşivler renault’nun nazilere kamyon ürettiğini ortaya koyuyor.
5. ford
ford markasının kurucusu henry ford, nazilerin en sağlam bağışçılarından biriydi. hitler’e yardım etmek için markanın almanya’da elde ettiği gelirleri nazi rejimine bağışlayan ford, führer’in doğum günü için de 50.000 dolar vermekten geri durmamıştı. almanya devlet nişanı’na layık görülen ilk yabancı, henry ford.
6. ikea
savaş sırasında yirmili yaşlarında olan kamprad, isveç’te faşist gençlik hareketine üyeydi. nazi rejiminin isveç’teki temsilcisi per engdahl'ın çok sıkı bir hayranıydı. bu durum yakın zamanda ikea’ya şöyle bir resmi açıklama yapmasına neden oldu: “kurucumuz, 70 yıl önce yaşananlardan dolayı birçok kez özür dilemiştir. geçmişte yaşananların ikea’nın faaliyetleriyle bir bağlantısı yoktur.” nazilerle sempati duyan büyük patron ise hala hayatta şirketinin başındadır.
7. fransız demiryolları - sncf
ikinci dünya savaşı’ndan 70 yıl sonra, fransız demiryolları (sncf) nazi rejimi altındaki faaliyetlerini kabul ederek kamuoyundan özür diledi. sncf başkanının “sonsuza dek tarihimizi lekeleyecek bir dönem” olarak söz ettiği 1942-1944 yılları arasında sncf, 80.000 fransız yahudi’nin demiryoluyla almanya’daki toplama kamplarına taşınmasını sağladı.
8. volkswagen - porsche
hitler, 1933’te iktidara geldikten sonra “halkın arabası”ni üretmek amacıyla porsche arabalarının yaratıcısı ferdinand porsche’yi çağırır. kendisinden “bir böcek” gibi akıcı çizgilere sahip bir araba üretmesini isteyen hitler’i harfiyen dinleyen porsche, dilimize “vosvos” olarak geçen volkswagen (halkın arabası) beetle (böcek) otomobillerini üretti.
9. bayer
günümüzün ilaç devi bayer, bir zamanlar nazilerin gaz odalarında kullandıkları zyklon b gazının üreticisi ıg farben’in bir alt koluydu. gaz üretiminin dışında, “ölüm meleği” olarak tanınan nazi doktor josef mengele’nin deneylerine de yardım eden ıg farben, savaş sonrasında bayer tarafından satın alındı.
10. siemens
alman teknoloji devi siemens’in ikinci dünya savaşı sırasında toplama kamplarından getirtilen yahudi tutukluları, kalabalık halinde yakmalarını sağlayacak fırınları üretti.
11. kodak
savaş döneminde almanya'dan ayrılmayan kodak, abd'nin düşmanlarla ithalat yasağına rağmen ülkeden ayrılmadı ve onlarla alışverişine devam etti. sonuçta bu iş birliği günümüzde hitler'in yaptığı kıyımları belgelemek için kullandığımız fotoğrafların tamamını bize sağlamış oldu.