Osmanlı Döneminin İlk Genelev Patroniçesi: Langa Fatma
langa fatma, sultan ikinci abdülhamit döneminde istanbul’un en meşhur pezevenk hanımlarından birisinin adıdır ve ilk modern kerhanemizin kurucuları arasında yer alır.
kerhânesi öylesine meşhurmuş ki, hakkında şiirler bile yazılmış bir rivayete göre. langa fatma öldüğü zaman cevdet paşa, tezâkir adlı eserinde konuya yer vermiştir:
"edirnekapı semtinde bayağı bir mahalleye mutasarrıfa olarak kibarhane ve zarifhane kerhanecilik etmekte olan ve hakkında zaptiye müşiri bile hüküm ve nüfuzu cari olmayan langa fatma, şevvalin yirmisekizinci günü veda-i kerhane-i fena edip gitmiş olduğundan istanbul'un en büyük karhanesi kapandı ve ondan sonra ol mertebe bir karhane açılmadı"
osmanlı toplumunda genelevler zımnen yasak olduğu halde, özellikle aristokrat, fransa görmüş paşazâdeler, beyzâdeler, yüksek rütbeli memurlar bu tip evlere gidiyor, günlerini gün ediyorlar, müzik dinliyorlar, çeşitli edebiyat eserleri okuyorlardı. bilhassa hâfız-i şîrâzî’den ve ömer hayyam’dan, dünyanın geçiciliğinden dem vurarak eylemlerini dünyasal kılıp meşru zemine çekiyorlardı, kısacası eğlenmesini biliyorlardı ama tabii ki bu durum ekonomik düzeyi fevkalade yüksek olanlar için geçerliydi. sadece cinsel haz değildi ön planda olan, işin bir parçasıydı!
sonrasındaki kuşak kerhaneci hanımlarımızdan “lüks nermin” ve “çanakkaleli melâhat” dönemledir ve özellikle 1940 ilâ 1960’lı yıllarına damgasını vurmuştur bu kadınlar.
hatta detay verirsek, morötesi külhânî vakitsiz üsküdarlı şair ve etikçi ece ayhan’ın şiirlerinde sıkça yer bulmuştur çanakkaleli melahat ve lüküs nermin.
kendisi, özellikle çanakkaleli melahat’i cumhuriyet tarihi (tercüme odasında doğmuştur der ece kaymakam) içerisinde mükemmel konumlandırır ve mor orospu diye anar.