EDEBİYAT 18 Aralık 2020
14,8b OKUNMA     487 PAYLAŞIM

Osmanlı'nın İlk Siyasi Mizah Dergisini Çıkaran Gazeteci - Yazar: Teodor Kasap

1835 Kayseri doğumlu, Ermeni kökenli gazeteci-yazar Teodor Kasap, 1870 yılında Osmanlı'nın ilk siyasi mizah dergisi Diyojen'i çıkaran kişidir.

teodor kasap  (1835 - 1905)

kayseri rumlarından olan teodor kasap, kuruçeşme rum okulu'nda öğrenim gördü. bir fransız subayın yardımıyla 1856'da fransa'ya gitti. orada, paris'te öğrenim gördü. istanbul'a döndüğünde gazeteciliğe başladı. 

1870'te osmanlı'nın ilk mizah dergisi diyojen'i çıkarmasının yanısıra çıngıraklı tatar, kudunatos, hayal ve momos gibi dergilerin ve istikbal adlı günlük siyasi gazetenin de yayıncısıydı. ii. abdülhamid sansürüyle bu yayınların bir kısmı kapatıldı, kendi de hapis cezasına çarptırıldı. 

kaçtığı italya'dan affedilerek döndü ve yıldız sarayı kütüphanesinde, 1905'te ölümüne kadar çalıştı. ahmet vefik paşa gibi moliere uyarlamaları yapan kasap'ın, paris'te okuduğu sırada alexandre dumas'a asistanlık yaptığı söylenir. 

teodor kesap, son derece kıvrak zekalı bir kişi olmakla birlikte müthiş bir hazır-cevaplık kabiliyetine sahiptir. etnik kökeni rum olmasına karşın düşünce yapısı olarak tam bir osmanlı'dır kendisi.

tiyatroda geleneksel tiyatronun, gölge oyunları ve atışmaların bulunması gerektiğini savunmaktadır. beş gazete/dergide yazılar yazmıştır. bunlar: diyojen, çıngıraklı tatar, hayal ve istikbal'dir. bu gazeteler yalnızca türkçe yazdığı gazeteler olmakla birlikte kendisinin fransızca, rumca, ermenice ve rusça olarak gazete yazıları da yazdığı rivayet edilmektedir.

son derece ehemmiyetli bir kişiliktir. kızıl sultan ii. abdülhamid ile çoğu zaman atışma halindedir. öyle ki moliere'den dilimize adapte ettiği "pinti hamid" oyunu kızıl sultanı son derece öfkelendirmiştir.

sultan ii. abdülhamid'in basın yasaklarını destekleyen yapısına rağmen sivri dilli olmaktan asla vazgeçmemiş ve bu tavrı yüzünden 3 yıl hapse mahkum dahi edilmiştir. fakat taşınmak için 15 gün izin alarak hapisten çıktığında yine kıvrak zekasını kullanarak kılık değiştirip avrupa'ya kaçmış, sultan'ın kendisini affetmesi üzerine uzun bir süre sonra yurda dönmüştür.

velhasılı türk edebiyatının nüktedan adamlarındandır, yeni osmanlılardandır, namık kemal'in yoldaşıdır ve her ne kadar farkına varılmıyor olsa da türk edebiyatı için önemli işler yapan değerli bir edebiyat âlimidir.