KÜLTÜR 9 Kasım 2016
43b OKUNMA     1022 PAYLAŞIM

Özellikle Şık Giyinen İnsanlar İçin Kullanılan "İki Dirhem Bir Çekirdek" Deyiminin Ortaya Çıkış Hikayesi

Bir kişinin güzel ve çık olduğu zamanlarda bir nevi iltifat olarak kullanılan 'iki dirhem bir çekirdek' deyiminin tarihi Osmanlı'ya dayanıyor.

iki dirhem bir çekirdek sözünün kökenidir.

keçiboynuzu çekirdeği, dünyanın neresinde olursa olsun aynı ağırlıktadır. bu çekirdeğin arapça söylenişinin "karat" olduğunu öğrendim bugün. her yerde aynı ağırlıkta olan bu çekirdek altın ve pırlanta gibi değerli taşların ağırlıklarının ölçümünde kullanılmış ve 1 karat ağırlığı ölçü birimi olarak kabul edilmiş.

1 dirhem ise 16 çekirdeğe eşittir. 33 karat ağırlıkta olan osmanlı altını da 2 dirhem bir çekirdek etmektedir. bu nedenle eskiler, altın gibi parlak anlamında 2 dirhem bir çekirdek derlermiş.

iStock.com


bugün bu hikayeyi dinledim, çok hoşuma gitti.

olağandan fazla giyinen, süslenen vb. kişiler için kullanılan bir deyiş. itina.

ön bilgi: keçiboynuzunun yunanca adı keration. ingilizcede carob, arapça da ise kırrat.

''keçiboynuzu tohumu yüzyıllar boyunca elmas ölçmek için kullanılmış. elmaslar keçiboynuzu tohumu ile tartılarak satılmış. bu yüzden keçiboynuzu, kırat ya da karat denilen ölçüye adını vermiş.

profesör dr. aydın akkaya şöyle yazıyor: ''keçiboynuzu çekirdeği doğada ağırlığı değişmeyen tek tohumdur... bütün tohumlu bitkilerden yalnız keçiboynuzu uzun süre suda bekletildikten sonra filiz verebilir. bu hem çok kuruduğu ve meyvesinden çıktıktan sonra son ve sabit ağırlığını aldığı için hem de içine su alması olasılığının çok az ve çok uzun zamana bağlı olduğu içindir. bu nedenle araplar, selçuklular ve osmanlı döneminde ağırlık ölçüsü olarak kullanılmıştır...dört tanesi bir dirhem eder. dirhem değişmekle birlikte 3 gr. ağırlığı temsil etmektedir... satıcı iki dirhemlik bir şey satarken (8 çekirdek) lütfedip 1 çekirdek fazla tartarsa bu, malı alan kişinin itibarını gösterir.''*