Pepsi Bir Zamanlar Nasıl Dünyanın En Büyük 6. Donanmasına Sahip Olabildi?
her şey 1959'da çekilen şu fotoğrafla başladı aslında:
1959 yılında yapılan ilk kıtalararası balistik füze denemesi sonrası sovyetler birliği ile abd arasındaki ilişkiler fevkalade gerilmişti. bu gergin ortamı en azından normalleştirmek adına moskova'da bir amerikan ulusal sergisi açılmasına karar verildi ve abd bu sergiye başkan yardımcısı richard nixon'u göndererek üst düzey bir katılım sağladı. nixon'un bu üst düzey katılımına nikita kruşçev bizzat ev sahipliği yapmış ve kıtalararası balistik füze krizi böylece kısmen de olsa çözülmüş oldu.
işte yukarıdaki fotoğrafta krusçev ve nixon dışında 3. bir kişi daha var. o da kruşçev'in elinde tuttuğu pepsi kolanın sahibi donald kendall... sovyetler birliği başkanı kruşçev, donald kendall'in ikram ettiği bu gazlı içeceğe adeta aşık olmuştu. ve hemen orada bu içeceğin tüm sovyetler birliği'ne sevkiyatının yapılması için bir antlaşma yapıldı.
lakin pepsi kolanın sovyetler birliği'ne ihraç edilebilmesi için küçük bir sorun(!) vardı. sovyet rublesi, sscb sınırları dışında bir işe yaramıyordu. sscb ve pepsi co, barter yaparak bunu aşmak üzere anlaştılar. bu anlaşmaya göre pepsi, sscb'ye kola satacak ve karşılığında sscb'de devletin ürettiği stolichnaya votkalarından alacaktı. sscb ve pepsi arasındaki bu barter anlaşması uzun yıllar sorunsuz bir şekilde devam etti.
lakin 80'lerin hemen başında sscb'nin afganistan'ı işgal etmesi üzerine, amerikan ekonomisi stolichnaya votkası da dahil olmak üzere sovyet kaynaklı ürünleri boykot ederek buna karşılık verdi. birkaç yıl içinde stolichnaya votka satışları neredeyse sıfırlandı. bu durum pepsi'nin zarara uğraması demekti. fakat sovyet halkı pepsi'ye adeta bağımlı hale gelmişti. sscb'de pepsi'ye talep her geçen gün artıyordu. bu durum sovyet hükümetini pepsi'ye kola sevkiyatı için yeni ödeme yolları aramaya sevk etti.
1989 yılına gelindiğinde sscb hükümeti, pepsi'nin alkolsüz içecekleri karşılığında pepsi co'ya bir donanma vermeyi teklif etti. pepsi'ye verilecek donanmada 1 kruvazör, 1 fırkateyn, 1 muhrip, 17 denizaltı ve birkaç petrol tankeri vardı. pepsi bu teklifi kabul etti ve bir alkolsüz içecek firması, bir anda dünyanın en büyük 6. donanmasının sahibi oldu.
pek tabii, pepsi'ye verilen bu donanma, savaş kabiliyetinden uzak unsurlardan oluşan bir donanmaydı. ama bu donanma yine de abd hükümetini rahatsız etmişti. bir şirketin birdenbire bazı uluslarla karşı karşıya gelmek için yeterli deniz ateş gücüne komuta ediyor olması kabul edilemezdi. ve pepsi şirketi eline geçen bu donanmayı birkaç yıl içinde bir isveç hurda şirketine satarak, bu gazlı içecek donanmasını paraya çevirdi...
not: pepsi kola, dünyada donanması olan tek şirket değildi tabii. tarihte bunun daha önce de örnekleri görülmüştü. örneğin; ingiliz doğu hindistan şirketi ve hollanda doğu hindistan şirketi hem donanması olan, hem ordusu olan çok büyük şirketlerdi ve bu ordu ve donanmaları ile sömürge sahibi olmuşlardı.