SANAT 6 Haziran 2024
7,8b OKUNMA     201 PAYLAŞIM

Pink Floyd'un Albüm Kapakları Nasıl Koşullarda Ortaya Çıktı?

Pink Floyd'un sürreal kapaklarının üretilme hikayeleri, buyrun.

david gilmour bir söyleşisinde şöyle demişti: “pink floyd kapaklarından hiçbir zaman hiçbir şey anlamamışımdır.” gilmour'un anlamadığı o kapaklar, gilmour'un ve ekibin diğer üyelerinin yakın dostu storm thorgerson'un elinden çıkma. hipgnosis isimli atölyesindeki arkadaşlarıyla birlikte senelerce yalnız pink floyd'un değil, başka rock'çuların da ambalajından sorumlu oldu.

storm thorgerson, pink floyd üyeleriyle çocukluktan arkadaştır. roger waters kendisinden bir sınıf üstte, syd barret bir sınıf alttadır. david gilmour'sa rekabet içinde oldukları diğer okuldadır. thorgerson'un annesi roger waters'in annesiyle arkadaştır. ama kendisi özellikle syd'le içli dışlıdır, aynı arkadaş grubundandır.

pink floyd'un ilk plak kapağını syd barrett yapmıştı ve dörtlünün fotoğrafını kullanmıştı.


“a saucerful of secrets” floyd'un ikinci albümü ve storm thorgerson'un tasarımıdır

bu kapak tam da döneminin etkilerini yansıtır. bilincin farklılaşmasını simgelemek üzere üst üste bindirilmiş görüntüler mevcuttur. dinin ve farmatik tecrübelerin, bir de pink floyd müziğinin bir araya gelmesinden mütevellittir.

1969'da yayınlanan “ummagumma”nın kapağı…

storm thorgerson, pink floyd'un etraftaki pop ve blues gruplarının çok ötesinde olduklarını anlatır. müziklerini birçok ses katmanından oluştuğunu ve çok karmaşık olduğunu düşünüyordu. “sonsuza doğru azalma” fikrini ilk olarak kız arkadaşı telaffuz etmiştir aslında. bir resmin içindeki bir resmin içindeki bir resim, vs... bu kapakta imkânsız bir şeyin tasviri vardır, ama aynı zamanda derinlik duygusu verir. kapakta grup elemanlarının birbiri ardına yer değiştirmesi de, olaya ilave bir boyut katar, daha karmaşık bir hale getirir. fotoğraflar thorgerson'un kız arkadaşının evinde çekilmiştir, evde müzikal komedi filmi “gigi”nin plağı vardır, thorgerson fotoğrafa o plağın kapağını da koyar, çünkü ona göre pink floyd'un tam zıddıdır.

1970'deki “atom heart mother”daki şu meşhur ineğin de ilginç bir hikayesi vardır

atom heart mother'da müzikle bağlantı kurabilecek şeyin ne olduğu konusunda grubun fikri yoktur. thorgerson de kendi kendine sorup durur bu soruyu; nasıl bir kapak geliştirmeli ki, hem hiçbir şey hakkında olmaktan kaçınsın, hem de o şeyin bizzat kendisini göstermeden onun duygusunu verebilsin. bir arkadaşı kendisine öylesine bir inek fotoğrafı gösterir. derhal kafasında bir kıvılcım çakar. ineğin pozuna şöyle bir bakar, bir tarlada, hiç kızgın olmayan, hatta biraz meraklı bakışı vardır. ertesi sabah thorgerson atlar arabaya, londra'nın dışına çıkar, gördüğü ilk ineğin önünde durur. “hu huu, inek...” der, inek bakar, thorgerson hemen deklanşöre basar, ineğe teşekkür eder ve oradan uzar. özene bezene çekilmiş bir fotoğraf istemez. o inek mükemmeldir. daha nasıl inek olunabilir! zaten yalnızca pink floyd bu rahatlığı tanır insana. onların karmaşıklığı, işin tamamen karşıtı şeyler yapmana müsaade eder. aynı zamanda çok dürüst ve tuhaf biçimde o işi ortaya koymuş olursun. bu albüm, imajı müziğe yeğledikleri tek albümdür.

sene 1971. “meddle” albümünün kapağından thorgerson da bir şey anlamadığını söyler, “bir hatadır oldu” der

grup japonya'da turnededir. kendisini arayıp albüm kaydettiklerini ve kapak için fikirleri olduğunu söylerler. telefonda ses bozuk gelir. suyun içinde bir kulak gerekiyormuş. thorgerson bu iş için bir profesyonel fotoğrafçıyla anlaşır ve şunu söyler: “ortaya bu çıktı!”

1973 e geliyoruz, “dark side of the moon”daki ışık prizması...

tasarımla ilgili toplantı sadece üç saniye kadar sürer. grup üyeleri önce alternatif tasarımlara, sonra birbirlerine bakarlar ve “işte bu” derler. o yüzden uzatmaya da gerek yok!

“wish you were here”daki tokalaşma sahnesi, sene 1975

o yanan bürokratlar saçmasapan pazarlama kurallarıyla yaratıcılığı engellemeye çalışan plak şirketindeki salak herifleri hiç takmadıklarını anlatmanın bir yoludur. onlara bakılırsa, bir plak kapağı, mümkün olan en fazla sayıda albümü satmaya yarar. thorgerson içinse başlı başına bir yapıttır... resim şu ya da bu şekilde bir yokluğu ifade eder. yanan adam fazla korkmuş durumdadır. üzerindeki asbest kıyafeti ve asbest peruğu ateşe verdiklerinde, ne yazık ki rüzgara ters duruyordur ve adam ciddi ciddi yanma tehlikesi atlatır.

1977 yılında çıkan "animals" albümü…

albümün kapak tasarım önerisi roger waters'dan gelir. bacalar arasında uçurulan domuz 12 metre uzunluğunda 6 metre genişliğinde şişme bir balondu. albümün kapağında görünen algie the pig, sonraki yıllarda hemen hemen tüm pink floyd konserlerinde karşımıza çıkan bir maskot olur. algie, albüm kapağının fotoğraflanması için söz konusu mekândan havalandırılacaktı. çekimlerin ilk gününde başarılı olunamadı. ikinci gün balonu yükseltmekle görevli kişinin gelmemesiyle fotoğraf çekimi tahmin edilenden daha da uzadı. üçüncü gün algie, rüzgârlı havayla birlikte iplerinden koptu ve gökyüzünde salınmaya başladı. hatta havaalanından kalkacak uçaklar, rotalarında bir domuzun dolaşıyor olması yüzünden kalkışlarını ertelenmek zorunda kaldı. domuz gece bir çiftliğe iniş yaptı, hasarları düzeltilerek yeniden battersea enerji santralinin üzerinden havalandırıldı.

1987'de çıkan "a momentary lapse of reason" albümü…

storm thorgerson'un dediğine göre albümdeki yatak fikrinin iki nedeni var: ilki 'yet another movie' parçasındaki 'a vision of an empty bed' sözü… çerçeveyi çizen david gilmour'un bu sözünü 'yataklarla dolu bir görüntü' olarak yeniden düzenler. böylece göz alabildiğine uzanan gerçek yataklardan gerçek görüntü fikri oluşur. o kadar çok olmalıdır ki görenler bunu nasıl yapıldığını düşünürken ne anlama geldiğini de düşünmelidir. ikinci fikir ise wish you were here'de karadaki yüzücünün yeniden yaratılmasıyla kuru toprakta kürek çeken yalnız kayıkçıdan gelir. bu yüzden yataklar nehir gibi sonsuza kıvrılıp giden şekilde düzenlenir. böylece kayıkçı nehirde kürek çekmeye başlar. bu görüntüler signs of life parçasında ekrana yansıtılır. dark side çaldığında perdede gösterilen uçan yataklar hepsi bir yerde bir şekilde buluşurlar.

1999 yılında çıkan "p.u.l.s.e." albümü…

çiftli cd olarak 1994 turnesi kayıtlarından oluşan bu konser albümün ilk bir iki milyon baskısının kenar kısmında floyd'a ve albümün adına uygun şekilde pille çalışıp yanıp sönen bir led bulunuyordu. bir yıl yanıp sönmesi planlanan bu cd, dinleyicinin arşivinde adeta 'ben buradayım' diyerek kendisiyle iletişim kuracaktı. cd'nin içinden çıkan kartonda ise ışıktan hoşlanmadıysanız arabanıza hırsızlar için alarm uyarısı olarak kullanabilirsiniz ibaresi vardı. ana kapak için yapılan önerilerden biri olan ve daha sonra nick mason'un kitap tanıtımlarında kullanılan floyd imajları dolu büyük koltuk önerisi, tekrar bir büyük kütle kullanılmaması için kabul görmedi. neticede göz çizimi konserlerin görsel çeşitliliği ve bütünüyle çalan dark side referansından dolayı tercih edildi. bunun yanında eski saykodelik fikirlerin bugünkü modern teknolojiyle birleşimini de yansıtıyordu. bütünüyle 36 ayrı resmin bilgisayarda üst üste birleşiminden meydana geldi.

2014 yılı mahsülü "the endless river" albümü…

storm thorgerson'un yokluğunda albümün kapak tasarım işini geride bıraktığı firması storm studios'dan eski ortağı aubrey powell yürüttü. internet üstünden yaptıkları çalışmalar sonucu behance.net'de 18 yaşındaki mısırlı dijital resim sanatçısı ahmed emad eldin'e ait galeride gördüğü görüntünün kullanılması uygun bulundu. kendi anlatımıyla fotoğrafın ilham kaynağının “hayatın, doğadaki kesişimlerin ve dünyanın ötesinde olanların, onun ötesinde yeni sınırlara neyin taşıdığını düşünmek” olduğunu söylüyor.