Piyasalarda Beklenen Etkiyi Yapmayan Gelire Endeksli Senet Nedir?
Nedir bu gelire endeksli devlet iç borçlanma senedi?
genelde endeksli olarak piyasaya sürüldüklerinde tahvillerin döviz veya altına endekslenmesine sıkça rastlarız. geçenlerde ortaya atılan süper bono ise enflasyona endeksli olarak tasarlanmıştı.
gelire endeksli senet ise türkiye petrolleri veya dmo gibi kamu iktisadi teşebbüslerinden bütçeye devrolan gelirlere endeksli olacak gibi görülüyor. bu finansal ürün daha önce 2009 yılında ihraç edildiğinde bu şekilde çalışmıştı.
yani devlet teşebbüslerinin gelirlerinin bir kısmı bu senet aracılığı ile 3 ayda bir kupon ödemesi olarak yatırımcısına gelir olarak sunulurken, sanırım bir tahvil gibi vade sonunda da ana paranın geri ödemesi ile birlikte görevini yerine getirmiş olacak. temel olarak eğer vadesi 1 yıl veya daha fazla olacaksa bir endeksli tahvile benziyor.
haziran ayının 15'inde ayrıntıları ihracında açıklanınca tam olarak neymiş göreceğiz.
Daha basit bir anlatımla
devlet sana bir senet satacak. bu senedin bir süresi var. diyelim ki 1 yıl. 1 yıl boyunca parana dokunamıyorsun ama 1 yıl sonra sana paranı geri verecek devlet. ayrıca da sana her 3 ayda bir, bir miktar para verecek. bu parayı aldıktan sonra kullanabiliyorsun. buna da kupon diyorlar.
bu kuponun ne kadar getireceği bazı kurumların getirilerine bağlı. yine de en az şu kadar faiz vereceğim diyor. ne kadar faiz verecek, belli değil. senetin süresi kaç yıl olacak? o da belli değil. haziran 15'te belli olacak.
Gelire endeksli senet ile amaçlanan ne? 2009'da ne olmuştu?
babama sordum, açıklaması şu:
"2009 yılında bir uygulaması olmuştu. getiri endeksli deyince o zaman hangileri olduğu açıklanan ve kar yapan belli kit lerin hazineye devrettikleri kazançlar ile bağlantılı bir şeydi. şimdi neyin getirisini endeksli olduğunu anlamadığım bir "getiri endeksli" iç borçlanma senedi veya tahvili çıkartacağız deniyor. 3 ayda bir kupon veya diyelim faiz ödemeli. amaç "parası olanın" dövize değil, tl ye yatırım yapmasını sağlamak yine.
kur garantili dövize endeksli değil, bu kez tl olarak dediğim gibi bir "getiriye" bağlamak. tabii yine bir asgari getiri garantisi vereceklerini söylüyorlar. bu nasıl hesaplanacak, bilmiyorum. 2009 uygulaması fazla "ses" çıkarmamıştı. başarısız kur garantili mevduat ardından yeni bir "icat". parası olana herkesin cebinden bir kar garanti edip dövize alternatif yaratma çabası yine...
böyle katakulli icatlar ile yol alabileceklerini sanmıyorum. güven sıfır! bir şeyler yapacaklar galiba diye döviz önce biraz düştü, kof projeler çıkacak yine fikri geri geldi ve döviz yine yukarı hareketlendi. bu tür "çözümlerin" etkisi sıfır olduğu gibi uçuruma yuvarlanan halka bir yansıması olacağını ummamak lazım. daha zihni sinir "tedbirler" de gelecek ardından anlaşılan. halkın cefası berdevam! ekonomik çöküşe devam! şu an gördüğüm bu"