Şampanya ve Köpüren Şarap Arasındaki Fark Nedir?
yılbaşı için aldığım köpüklü şarap
kavaklıdere altınköpük, türkiye'nin ilk doğal köpüren şarabı olarak biliniyor. kapadokya bölgesinin volkanik topraklarında yetişen emir üzümünden "methode de la cuve close" (basınçlı tankta 2. fermantasyon) yöntemi ile üretiliyor ve "élevage sur lies" (tortu üzerinde dinlendirme) işleminden geçiyor. bu sayede zarif, gövdeli ve yağlı bir yapıya sahip oluyor imiş.
fakat şampanya ile köpüren şarap arasındaki farkı incelemek ve bu terimleri bir netleştirmek gerek:
esasen şampanya ve köpüren şarap (sparkling wine) arasındaki temel fark üretim yöntemi ve menşeidir. şöyle:
1. coğrafi fark
şampanya: sadece fransa'nın champagne bölgesinde ve belirli kurallara uygun şekilde üretilen köpüklü şaraba denir. bu, bir nevi bir coğrafi işaret korumasıdır. bu yüzden "şampanya" (champagne) nitelemesi yalnızca bu bölgede ve bu yöntemle üretilen şarapların alabileceği bir isimdir.
köpüren şarap: dünya genelinde farklı bölgelerde üretilen herhangi bir köpüklü şaraptır. şampanya dışındaki tüm köpüklü şaraplar bu kategoriye girer.
2. üretim yöntemi
şampanya: geleneksel yöntem (méthode champenoise) kullanılır. bu yöntemde şarap, şişede ikinci bir fermantasyona uğrar ve mantarın o afili biçimde patlatılmasını mümkün kılan gaz bu şekilde oluşur.
köpüren şarap: köpüren şaraplar, çeşitli yöntemlerle üretilebilir. şampanya, yalnızca geleneksel yöntemle üretilirken, köpüren şaraplar şu yöntemlerden herhangi biriyle yapılır:
a) geleneksel yöntem (méthode champenoise): şarabın şişede ikinci bir fermantasyona uğradığı ve şampanya üretiminin zorunlu metodu olan söz konusu yöntem prestijli köpüren şaraplarda da kullanılabilir.
b) tank metodu (charmat): ikinci fermantasyon işlemi, paslanmaz çelikten basınçlı tanklarda gerçekleştirilir. bu yöntem "prosecco" denilen bir bakıma "italyan şampanya"sı diyebileceğimiz italyan köpüklü şaraplarına has bir yöntemdir. anlayacağınız üzere prosecco denilen terim de champagne gibi tescillenmiştir. ve sanırım söz konusu terim iki büyük şarap üreticisi ülke olan italya ve avustralya arasında bir sürtüşmeye neden olmuş.
c) transfer yöntemi: şarap, şişede başlayan ikinci fermantasyondan sonra büyük bir tankta birleştirilir ve tortudan arındırılır. daha ekonomik bir alternatiftir.
d) astian metodu: ikinci fermantasyon tamamlanmadan tanktaki şarap soğutulur. bu yöntem genellikle daha düşük alkollü, tatlı ve köpüren şaraplar (örneğin moscato d’asti) için tercih edilir.
e) karbonasyon: şaraba doğrudan karbondioksit eklenir. bu yöntem genellikle ucuz ve hızlı üretim için kullanılır.
3. üzüm çeşitleri
şampanya: genellikle chardonnay, pinot noir ve pinot meunier üzümleri kullanılır.
köpüren şarap: bölgeye bağlı olarak farklı üzüm çeşitleri kullanılabilir. örneğin, italya’nın prosecco'su için glera üzümleri, ispanya’nın cava'sı için macabeo, parellada gibi üzümler.
fiyat ve prestij farkına gelirsek
şampanya; üretim süreci, üzüm çeşidi ve coğrafi kıstaslar gibi birtakım sınırlamalar nedeniyle daha pahalı ve prestijlidir.
köpüren şaraplar ise şampanyanın üretim mecburiyetlerlerinden muaf olduğu için haliyle daha geniş bir fiyat yelpazesine sahiptir.
özetle şampanya, köpüren şarabın özel bir türüdür ve bu iki terim birbirinin yerine kullanılamaz.