elektrik motorlu el aletleri (bkz: power tool) kategorisindeki en kullanışlı aparatlardan biri şarjlı matkaplardır. tadilat işleri için ustaların fahiş fiyatlar çekmeleri veya hobi amaçlı faaliyetler insanları şarjlı matkap arayışına yönlendiren başlıca motivasyon olmalıdır. ancak hangi matkap ne işe yarar, nasıl kullanılır gibi sorular gündeme geldiğinde biz amatör kullanıcılar için yeterli düzeyde veri, maalesef yok denecek kadar az.

ürün seçimi

şarjlı matkap edinmeye karar verdiniz ve nasıl bir ürün almanız gerektiğine dair hiçbir fikriniz yok. matkapların teknik özellikleri, fiyatları ve kapasiteleri vs. hakkında ayrıntılı araştırmalara başladınız ve üstesinden gelinmesi pek kolay olmayan sorunlar yumağının içinde kendinizi buldunuz. bu sorunun farkında olan üreticiler, şarjlı matkapları kullanım amacına göre amatör ve profesyonel kullanım için iki ana kategoride tasnif etmişlerdir.

profesyonel düzeydeki ürünler, atölyelerde, inşaatlarda vs. sürekli, yoğun ve zorlu koşullardaki çalışma şartlarına elverişli olarak tasarlanmış bosch, makita, stanley, dewalt, einhell, metabo, hilti, würth, black & decker, aeg gibi markaların 18 v ve üzeri matkaplardır. bu kategorideki şarjlılar, profesyonel kullanıcıların ihtiyaçlarına cevap veren ve fiyatları pahalı olan performans ürünleridir.

amatör düzeydeki şarjlılar, genellikle çin menşelidir. ülkemizde, ticaret bakanlığı'nın verdiği izin doğrultusunda piyasaya sürülmektedir. ürün yelpazesi ve marka çeşitliliği, ilk etapta belirsizliğe ve kararsızlığa neden olabiliyor. ancak işin içine girip araştırınca, bu cihazların temelde aynı teknik alt yapıya sahip ürünler olduğu ve ülkemize geldiğinde satışa çıkarılmadan önce farklı markalara ait etiketlerin üzerine basıldığı kolaylıkla anlaşılıyor.

çin malı şarjlı matkapların üzerindeki etiketler, 58 v, 36 v, 24 v gibi yüksek değerler vaat etse de bu rakamların gerçeği yansıtmadığını tahmin etmek zor değil. mesela youtube'daki incelemelerde, 58v 6ah vaadiyle satılan ürünün dolu batarya ile yapılan ölçümlerinde 10-12 volt arasında enerji verdiği görülmektedir:

Sturdy Şarjlı Vidalama inceleme

enerji verimliliği düşük olan ucuz şarjlılar, ağır koşullar altında çalışan profesyonel kullanıcıların ihtiyaçlarını karşılayamadıkları için onlar tarafından tercih edilmemektedir. ancak senede üç beş vida sıkan, evde şarjlı matkap var mı dendiğinde kıvançla kutusundan çıkaran amatörlerin ihtiyaçlarını fazlasıyla karşılamaktadır.

profesyonel şarjlı matkapların fiyatlarının yüksek olması, ucuz ve amatör ürünleri cazip kılan başlıca faktördür. amatör ürünlerin voltaj değeri her ne kadar düşük olsa da gündelik ev işlerinde, vida sıkma, demonte mobilya kurulumu, tablo vs. asmak için duvara delik açma, az sayıdaki ahşap veya metal yüzeyleri delme gibi işleri sorunsuzca yapabiliyor.

amatörler, her gün şarjlı matkaplarını kullanmadıkları için uzun süre beklemekten kaynaklı olarak en pahalı parçası olan pillerin ömrü dolabilmektedir. pillerin zamanla bozulması, profesyonel ve amatör şarjlılar için değişmeyen bir gerçektir. yüksek bedel ödeyerek satın alınan profesyonel cihaz, amatörler tarafından yılda birkaç kez kullanılıp atıl halde bırakıldığında, fiyat-performans açısından gerekli verimliliği yakalayamamış oluyor. işte bu noktada, ucuz ürünler çöpe de gitse can yakmıyor ve tercih edilebilir hale geliyor.

teknik bilgiler

şarjlı matkaplar, darbeli ve darbesiz olmak üzere iki sınıfa ayrılıyor. darbeli olanlarla, dağı taşı delmeyi düşünürseniz yanılırsınız. evde, perde beton olmayan duvarlara tablo, saat vs. asma işini görecek düzeyde delikler açabilmektedir. mesela dübel yerleştirmek suretiyle duvara monte edeceğiniz bir mutfak dolabı için gerekli delikleri, şarjlı matkapla açmak kolay olmayacaktır. bu işi yapmak için sanayi eşrafının hilti dediği delici kırıcı aletler var.

darbesiz şarjlı matkaplar, vidalama yapmak için kullanılır. mdf, sunta gibi malzemeler üzerinde vidalama yapmak için kılavuz delikleri açmanızı sağlayabilir.

kullanıcılar için pratik bilgiler

şarjlı matkapların fonksiyonları, marka ve modele göre değişkenlik gösteriyor olmakla birlikte, bazı ayrıntılar hemen hepsinde aynıdır. tetik, aküdeki elektriği aküden matkap motoruna ileterek güç ve hareketi verir. akülü vidalama ve şarjlı matkap kategorisindeki ürünlerin üst kısmında, iki kademeli hız ayarı vardır. ilk kademede, matkap yavaş ama güçlü döner. ikinci kademede ise özellikle çin işi olanlar roket gibi dönerek hızlı devir çevirir. hızlıyken, aynı büyük viteste yol alan araba gibi matkabın torku düşüktür.

tork demişken, matkabın gövdesi ile ucu arasında kalan görseldeki üzeri numaralandırılmış halkadan bahsetmem gerekir.

zira, görebildiğim kadarıyla şarjlı matkap kullanımında en az bilinen konulardan biri de bu tork meselesi. tork ayarı sayesinde, akülü vidalama veya şarjlı matkabın dönüşü esnasında ürettiği güç kontrol edilmektedir. 1'de en düşük olan tork, 18-20-22 gibi sayılara getirildiğinde en yüksek seviyeye çıkar.

tork ayarının yapıldığı yuvarlak halkanın hemen arka kısmında, darbeli matkaplarda üç adet simge bulunur:

çekiç işareti, duvar delerken matkabınızı darbeli moda alır. mesela vida sıkarken darbeli mod açık olursa, vida derine gittikçe matkabınız daha güçlü biçimde geri tepmeye, yani çekiç vurmaya başlar ve hakimiyeti kaybetmenize neden olarak sıkma işlemini başarısızlıkla sonuçlandırır. vida sıkmak için, görseldeki rulmanı vida konumuna getirmelisiniz. vida ile çekicin ortasında kalan üç çizgili sembol ise ahşap ve metalde delik açarken kullanılmaktadır. delme veya vidalama işini yaparken şarjlı matkaptan istediğiniz verimi almak için bu konumlara muhakkak dikkat etmelisiniz.

mesela matkabın madrenini, düşük torkta elinizle tutabilirken güçlendirdiğinizde tutmanız münkün olmaz. ya da demonte olarak aldığınız minifiksli bir dolabı kurarken, eğer şarjlı matkabınızın torku en yüksek seviyede olursa minifiks kelepçelerini güçlü sıktığınız için mdf'yi patlatacak ve dolabınız toplanamaz hale gelecektir. o yüzden düşük torkla minifiksi sıkıtğınızda, hem dolabınız patlamamış olur hem de gerektiği kadar minifiks bağlantısını sıkmış olursunuz.

genelde tetiğin üzerinde yatay olarak matkap gövdesinin içine konumlandırılmış olan tuş, madrenin saat yönünde ve tersinde dönmesini ayarlamaya yarar. saat yönüne olacak biçimde ayarladığınızda şarjlı matkap, vida sıkar, delik deler vs. tersine olduğunda ise vidaları söker.

şarjlı matkap aparatları

şarjlı matkapların ucuna takılan aparatların ve ortaya çıkardıkları işlerin haddi hesabı yoktur. youtube'da "şarjlı matkapla neler yapılabilir?" şeklinde arama yapıldığında, bu uzamın sonsuzluğu rahatlıkla keşfedilebilmektedir.

genel kullanım amacına optiğimizi odaklayarak devam edecek olursak, vidalama ve delik delme şeklinde kategoride edebiliriz. şarjlı matkapla yapılacak işin mahiyeti ve kapsamına uygun uçlar üretilmektedir. bu doğrultuda, yıldız, düz, torx vs. vidalara uygun uygun uçlar, lokma takımı uçları taş-beton, metal, ahşap delmeye yarayan uçlar, freze uçlar vs. en yaygın biçimde tercih edilen aparatlardır.

çok geniş bir ürün yelpazesine sahip olan uçları birbirinden ayırt etmek, oldukça karmaşık görünse de basit ipuçlarını bilmeniz bu konuda doğru karar almanızı sağlayacaktır. aparatların en uç kısmı, bu konuda tüketicilere yol göstermektedir. örneğin, ahşap delme aparatının ucuna dikkatlice baktığınızda sivri olduğunu görürsünüz.

ahşap ucunun sivri olmasının amacı, mdf üzerinde istenilen noktaya delik açmak için uç sabitlenip matkap çalıştırıldığında ucun yüzeyde gezinip çizikler oluşturmasını engelleyerek belirlenen noktadan aşağı inmesini sağlamaktır. beton delmeye yarayan aparatının ucunda ise görseldeki şekilde, elmas denilen beton-taş kırıcı kısım bulunur:

metal delme ucu ise diğerlerine göre daha sadedir ve aynı zamanda ahşap yüzeyleri de delebildiğini belirtmeliyim.

matkap uçları içerisinde, dar alanlarda rahatlıkla çalışmaya imkan tanıyan esnek uçlu matkap şaftı veya bist olarak bilenen kıvrak şeytandan da bahsetmek gerekir:

gerek esnek şaftın gerekse de diğer tutucu ucun mıknatıslı olmasına özen gösterilmelidir. zira, mıknatıslı olmadığı takdirde, vidalama uçları pıtır pıtır dökülmekte ve iş verimini azaltmaktadır.

değerli dostlar, elektrikli el aletleri ve aparatları, kendi içerisinde çok devasa bir evren. ana hatları ile benim gibi amatör kullanıcıların merak ettiği ve dikkat etmesi gereken hususları belirtmeye çalıştım. yazının son kontrolünü yaparken şarjlı matkap araştırma ve satın alma işini epey abarttığımı fark ettim. ekşi'deki karı kızı etkileyeyim derken filozof olup çıkmak başlığındaki mizahın konusu olanları anımsadım bir an. evet burada kesmek isabetli bir karar :)

Mutfak Şefi (Stand Mikser) Alacaklara Tavsiyeler