TARİH 26 Ekim 2020
419b OKUNMA     2118 PAYLAŞIM

Selçuklu Devleti ile Osmanlı İmparatorluğu Arasındaki Farklar

Bir dönem Anadolu topraklarına hükmeden iki devlet: Osmanlı ve Selçuklu arasında ne gibi farklılıklar vardı? Kısaca özetleyelim.

selçukluların resmî dili farsça, osmanlıların türkçedir.

selçuklularda ordu türkmen aşiretlerinin askerlerinden kuruludur, osmanlılarda devşirme sistemi vardır.

selçuklular, anadolu'yu bölgenin en gelişmiş ticaret merkezlerinden biri hâline getirmişlerdir. osmanlı, anadolu'yu fazlasıyla ihmal etmiştir.

selçuklular, medrese sistemine büyük önem vermişlerdir. hocaların dört senede bir eğitim verdikleri yerler değiştirilmiş, böylece okullarda tabiri caizse torpilin önüne geçilmiştir. bu sebeple günümüzde dahi eserleri üniversitelerde okutulan bilim insanları yetişmiş yahut bu medreselerde hocalık yapmışlardır.


osmanlı'da yavuz sultan selim'den sonra medrese sistemi gittikçe bozulmuş ve bence osmanlı'nın gerilemesindeki başlıca etkenlerden biri olmuştur.

selçuklular daha doğrusu nizâmülmülk, 11. yy.'da dünya üzerinde var olmayan gelişmişlikte bir rasathane kurmuştur. bunun için sultan melikşah, o yıl hazinenin neredeyse yarısını bu rasathane için ayırmıştır.

osmanlılar, 1580'de istanbul'daki takiyüddin'in rasathanesi'ni top ateşiyle yıkmışlardır. sebebi 1578'de meydana gelen veba salgınına bu rasathanenin sebep olduğu söylenceleridir. bir iddiaya göre de buradan meleklerin bacaklarını gözlemledikleri için ahâlî ayaklanmıştır.
osmanlı'yla ilgili çoğu yazımda istanbul ahâlîsine verip veriştirmeme kızanlar oluyor ama ben cehaletten nefret ederim. bunlar bildiğiniz cehalet üretim merkezleriymiş!


selçukluların son dönemlerinde mahalleler genellikle mensup olunan tarikatlere göre oluşturulmuştur. yani meselâ mevlevîler bir mahallede ise yan mahallelerinde rifâîler vardı gibi.

osmanlı'da ise mahalleler genellikle müslüman ve gayr-i müslim mahalleler şeklinde oluşmuştur.

osmanlı imparatorluğu, devlet teşkilatlanması hususunda roma'yı örnek almış ve böylece mükemmel bir sistem oluşturmuştur. evet sistem mükemmeldir. zamanla başlayan ve artık önüne geçilemez bir hâl alan rüşvet ve iltimas sebebiyle bu sistem işlemez olmuştur.
selçuklular ise iran'dan esinlenerek bir devlet teşkilat sistemi kurmuşlardır. osmanlı'ya göre daha zayıftır.

selçuklularda veraset sistemi yoktur. meselâ 2. kılıçarslan, toprakları 11 oğluna pay etmiştir.
zaten selçukluları tarihten silen de bu taht kavgaları olmuştur.

osmanlılarda ise önce kurultay kararları, sonra kardeş katli ve sonra da ekber ve erşed sistemi gibi uygulamalarla veraset sistemi düzenlenilmiş; taht kavgaları önlenmeye çalışılmıştır.

selçuklu saraylarında harem yoktur. yani osmanlı'daki gibi bir harem mantığı yoktur. selçuklu sultanlarının evlilikleri siyasî evliliklerdir. çok az sayıda istisnalar vardır.
osmanlı ise hepimizin malûmu.


konu hakkında ekşi sözlük'te de çokça yanlış bilinen bazı durumlar var

selçuklular tam mânâsıyla bir türk devleti iken osmanlı imparatorluğu araplaşmıştı denilir, hayır! türkler, araplardan tarihin hiçbir döneminde pek haz etmemişlerdir. selçuklu da osmanlı da fars etkisinde kalmış iki devlettir ancak iş türklük ise, selçuklu neredeyse tamamen farsîleşip türklüğünü unutmuştur.

osmanlı, arap dilini konuşmuştur! hayır. osmanlıca, fars alfabesiyle yazılan türkçeden başka bir şey değildir.

osmanlı, anadolu'ya en çok katkıyı veren imparatorluktur! hayır. osmanlı, anadolu'yu pek önemsememiş, yönünü her daim balkanlara çevirmiştir. rumeli kazaskeri, anadolu kazaskeri'nden daha öndedir protokolde.