KÜLTÜR 25 Mart 2016
33,3b OKUNMA     1173 PAYLAŞIM

Şiirleri Mumya üzerine Sarılmış Papirüs Kağıdında Bulunan İlk Kadın Şair: Sappho

Antik Yunan döneminde özellikle erkek egemen sistemini eleştiren, kadın haklarının ilk savunucularından olan Sappho bilinen ilk kadın şair. Kadın dünyasını, erotizmini ve aşklarını konu edindiği şiirleriyle bilinir. Lezbiyen terimi ile özdeşleştirilmiş olan Sappho’nun bulunan son şiiri ise arkeologlar tarafından bir mumya üzerine sarılmış papirüsten...

şiirleri ilk ve en az zarar görmüş olarak mısırdan getirilmiş bir mumyanın içerisinden papirüsler halinde çıkarılmıştır. en az hasar denilse bile yalnızca ilk şiire bütünüyle erişilmiş, diğerleri büyük ölçüde zarar görmüştür. eksiklikleri net olarak görmek için:

(bkz:if not, winter)

sappho'nun şair kişiliğinin yanı sıra müzisyenliği de bir o kadar kuvvetlidir. sanılanın aksine lezbiyen eğilimler yalnızca sappho'ya özgü değildir, lesbos'da kadınlar ve erkekler evlenecek yaşa gelinceye dek ayrı bir şekilde eğitim verilir, kişinin aşkını ya da arzusunu ilk olarak hemcinslerine göstermesi oldukça yaygındır.

şiirlerinde stanza ve strophe adı verilen formlar ve birimler kullanmıştır. ayrıca şiirlerinde ode adı verilen tanrılar için yazılmış şarkılara ve epithalamium adı altında geçen düğünlere yönelik kutlama ifadeleri içeren şiirlere de yer vermiştir.

ayrıca sappho platon tarafından "the tenth muse" olarak isimlendirilmiştir.

kadınların özgürleşmesi için çok çaba harcamış olan ve adı hala lezbiyen aşklarla birlikte anılan, antik çağın yunanlı kadın şairi.

yunan edebiyatının en önemli kadın şairidir. lirizmde onun üstüne kimse yoktur.
platon kendisi için ''10. musadır'' der. ovidius onun şiirleri kadar iyi şiir okumadığını söyler.

kendi adını taşıyan sapphik veznin yaratıcısıdır ve şiirlerini aiol lehçesiyle yazmıştır. 9 tane şiir kitabı olduğu kabul edilir. genç kızlar için düğün şarkıları* ve hymmoslar yazmıştır. dinsel nitelikli okul kurmuştur. okulunda sadece müzik değil, aynı zamanda okuma ve yazma da öğretilmiştir. öğrencilerine çok bağlıdır. okuldan ayrılan olursa bunu şiirlerine yansıtır. şiirlerinde çok zarif ve usta bir dil kullanmış; tabiat duygusu, neşe, hüzün ve tutku gibi çeşitli duyguları işlemiştir.

--- spoiler ---

gümüş gibi parlayan dolunay
aydınlatırken bütün yeryüzünü
güzel ayın etrafındaki yıldızlar
saklıyor yeniden parlak yüzlerini.

sarsıyor aşk yüreğimi
dağlarda meşeleri sarsan bir rüzgar gibi.

--- spoiler ---

dörtlük, üç onbirlik bir beş hecelik dizeden oluşan kendi biçimini yaratmıştır. bu biçimi yunan'da alkaios; roma'da horatius ve catullus kullanmış olup. kendisi lesbia nın da manevi isim anası olmuştur.

gündelik yaşamın şiire konu olması sappho yla başlar.

yirmi beş asır, hatırasının üzerinden kasırga gibi değil yumuşak bir rüzgar gibi geçmiştir zira sappho'nun dürüstlüğünün, duruluğunun ve ifade kuvvetinin eşi yoktur. örneklemek gerekirse;

kızlığım ah kızlığım
nereye gideceksin
seni yitirdiğimde?

bir daha
dönülmeyen
bir yere gideceğim
tatlı gelin!
bir daha sana hiç
dönmeyeceğim!