sportswashing, sporla göz boyama anlamına gelen bir kavram. collins sözlüğünde "tartışmalı bir şirketin veya ülkenin itibarını artırmak için sporu kullanması" şeklinde geçiyor. bu kavram son zamanlarda 2022 katar dünya kupası ile gündeme gelse de aslında geçmişi çok daha eskiye dayanıyor.

sportswashing’e dair ilk örnek 1936 berlin olimpiyatları’na dayanıyor. hitler bu dönemde olimpiyatları nazi propagandasını yapmak için kullandı. yahudiler hakkındaki olumsuz tabelalar kaldırıldı, anti-semitizm faaliyetleri kamufle edildi. barışçıl ve herkese hoşgörülü bir almanya görüntüsü çizilmeye çalışıldı. hatta bununla ilgili propaganda filmleri de çektiler. (bkz: olympia)

başka bir diğer örnek ise arjantin. futbolun bir eğlenceden ziyade bir endüstriye dönüşmesi 1974 yılında başlıyor. küresel futbolu yöneten fifa önceki yıllarda sadece dünya kupası organizasyonu yaparken 1974 yılında yeni seçilmiş başkan joao havelange ile birlikte sponsorluk anlaşmalarına imza atmaya başlıyor. (bkz: joao havelange)

1976 yılında arjantin’de isabel peron’u deviren askeri darbe sonucu korgeneral jorge rafael videla iktidara geliyor. darbeden önce arjantin’e verilmiş olsa da pek çok katliama sahne olmuş bu ülke şüphesiz ki dünya kupası için uygun değildi. darbe sonrası yaklaşık 30.000 kişinin kaybolduğu veya öldüğü konuşuluyor. bu darbe dünya basınında büyük bir yankı uyandırsa da havelange’ın ısrarları sonucu arjantin’de yapılıyor ve arjantin 1978 dünya kupası’nı şaibeli bir şekilde kazanıyor. hakemler turnuva boyunca arjantin’in rakiplerine kırmızı kart göstermekten çekinmiyor, 2003 yılında o kupada oynamış eski bir fransız oyuncu tüm arjantinli oyuncuların doping yaptığını (amfetamin kullandığını) iddia ediyor. arjantin’li diktatörün peru ile oynadıkları maçın devre arasında perulu oyuncuların soyunma odasını bastığına yönelik iddialar bile var.

20 kasım pazar günü katar’da başlayacak dünya kupası da başka bir sportswashing örneği doğuracaktır. şeriat rejimi yüzünden pek çok kısıtlama getirilmiş olsa da dünyaya en iyi yüzlerini gösterip kendileri hakkındaki algılardan kurtulmaya çalışacaklar.

arjantin konusuyla ilgili kaynaklar: yetagainuk.com, firsttimefinish.co.uk

İşçi Ölümleriyle Gündemde Olan Katar 2022 Dünya Kupası Ev Sahipliğini Nasıl Elde Etti?