Stockholm Sendromunun Tam Tersi Olan İlginç Durum: Lima Sendromu
lima sendromu, birini tutsak eden veya istismarcının tutsakla olumlu bir bağlantı geliştirmesidir. bu olumlu bağlantı sempati, empati, bağlılık ve hatta aşk olabilir. esir ile bir bağ geliştiren kaçıran kişi, tutsak lehinde işler yapar. yani lima sendromu, bir tutsağın kendisini tutsak eden kişiyle bir bağ geliştirdiği stockholm sendromunun tam tersidir.
lima sendromu adını nereden alıyor?
yer lima, peru. zaman, 1996'nın sonları. tupac amaru devrimci hareketi (mtra), peru hükümetine karşı çıkan sosyalist bir gruptu. mtra üyeleri, yüzlerce üst düzey hükümet yetkilisini, diplomatı ve işletme yöneticisini lima'daki japon büyükelçiliğinde rehin tuttu.
mtra'nın peru hükümetinden talebi, bazı mtra mahkumlarının serbest bırakılmasıydı.
bu tutsak tutulmanın ilk ayında, rehinelerin yarısından fazlasını serbest bırakıldı. bu olaydan sonda mtra üyelerinin tutsaklarına karşı sempati duydukları bildirildi. bu fenomen de lima sendromu olarak adlandırıldı.
rehine krizi, 126 gün sürdü ve peru özel kuvvetlerinin büyükelçilik binasını basıp 14 mtra üyesini ortadan kaldırmasıyla da sona erdi.
stockholm sendromunun en iyi açıklamalarından biri, tutsakların hayatta kalmalarını sağlamak için, onları tutsak eden-ler ile bağ kurmaya çalışmasıdır. bağ ne kadar güçlü olursa, tutsak edenin tutsaklara zarar verme olasılığı o kadar az olur.
tersi fenomen olan lima sendromu için de durum şöyle açıklanıyor
insanlar, masumlara zarar vermelerini engelleyen doğuştan gelen bir adalet duygusuna sahiptir. suçlular masumlara zarar verdiğinde, gerekçesi ne kadar güçlü(kendine göre) olursa olsun, genellikle bu suçu kendilerine haklı göstermek zorunda kalırlar.
bu doğuştan gelen adalet duygusu, mtra üyelerinin sempatisini tetikleyen şey olabilir. hızla serbest bırakılan rehinelerin çoğu muhtemelen masum olarak algılandı. çünkü peru hükümetiyle hiçbir ilgileri yoktu. gereksiz yere çatışmaya bulaşmışlardı. bu masum rehinelere zarar vermek veya onları uzun süre rehin tutmak mtra üyelerinde suçluluk duygusu uyandırırdı.
insanlar, yüksek statülü insanlara boyun eğme eğilimindedir. mtra üyelerinin üst düzey yetkilileri yakaladıktan sonra bazı bilişsel uyumsuzluk yaşamaları muhtemeldir. ne de olsa, bu yüksek statülü insanlar, yüksek saygıyla tutulmalı ve tutsak tutulmamalıdır. bu bilişsel uyumsuzluk, bir 'saygı duygusunu' yeniden tesis etmek için tutsaklarıyla olumlu bir bağlantı geliştirmelerine yol açmış olabilir.
kaçıranların toplumda saygın olduklarını öğrendikten sonra tutsaklarına iyi davrandıkları başka lima sendromu vakaları da oldu. mtra üyeleri gençler ve genç yetişkinlerdi. ve onlarla tutsakları arasındaki statü farkı çok büyüktü.
birini yakalamak ve rehin tutmak yırtıcı bir davranıştır. ancak insanların aynı zamanda babalık veya koruma içgüdüsü de vardır. tutsağın çok çaresiz kaldığı bir kaçırma olayı, tutsağın babalık içgüdüsünü tetikleyebilir. bu, özellikle tutsak edenin bir erkek ve tutsak olanın bir kadın veya bir çocuk olduğu durumlarda olasıdır. bir kadını boyun eğen bir pozisyonda görmek, onu kaçıran erkeğin ona aşık olmasına bile neden olabilir, bu da onun ona bakmasına ve ilgilenmesine neden olabilir. bu davranış kendi kendini besler ve bağ zamanla güçlenir.
birine ne kadar değer verirsek, ona o kadar çok bağlanırız. ve ne kadar bağlanırsak, o kadar umursarız.
bazı durumlarda hem stockholm hem de lima sendromları söz konusu olabilir
başlangıçta tutsak, stockholm sendromu sayesinde tutsak edenle bir bağ kurabilir. tutsak eden de, karşılık olarak esiri ile bağ kurarak karşılık verebilir. böylece stockholm sendromu, lima sendromuna yol açabilir.