Tarihin Görebileceği En Entrikacı Hadımı Samonas'ın Roma İmparatorluğunu Birbirine Katışı
samonas, bizans imparatoru 6. leo'nun sağ kolu olan hadımağa.
yaşadığı devirde entrikacılığın kitabını yazmış bu abimiz, şimdiye kadar okuduğum bizans sarayı hadımağaları arasında en büyük entrika dehası olan kişilik.
samonas abimiz melitene (günümüzde malatya) doğumlu, arap asıllı soylu bir ailenin oğludur. bizanslılar tarafından esir alınıp hadım edilmiş ve imparator 6. leo'nun kayınpederi olan stylianos zaoutzes'e hizmetkar olarak verilmiştir. stylianos amca ve 6. leo'nun eşi olan kızı zoe ölünce, bunların akrabaları fırsat bu fırsattır deyip leo'yu tahttan indirmek için kumpas tezgahlarlar. ancak samonas gidip bunları imparatora ispiyon eder ve karşılığında impratorluk hizmetine alınır. kumpasçı aile sürgün edilip bütün mallarına el konur, bu mal varlığının 3'te biri de imparator tarafından ödül olarak samonas'a verilir.
imparatorun gözüne girip sarayda yükselen samonas, kısa sürede imparatorun sağ kolu haline gelir. samonas abimizin casusluk ve güvenlik konularına özel ilgisi olduğundan imparator için ekstradan değerli bir kişidir. ancak imparatorun gözüne girip her türlü ihsanına mazhar olan ve sarayda krallar gibi yaşayan samonas, 904 yılında manastır ziyareti bahanesi ile konstantinopolis'i terk edip doğuya, memleketine kaçma girişiminde bulunur (bülbülü altın kafese koymuşlar ah vatanım demiş.) ancak kızılırmak'ı geçemez ve konstantin doukas tarafından esir alınır. başkente geri getirilen samonas, senato önünde yargılanır ancak imparator 6. leo kendisini çok sevdiğinden 4 ay ev hapsi cezasıyla yırtar.
906 yılında, konstantin doukas'ın babası andronikos doukas -ki 200 yıl sonra romanos diogenes'e ihanet edip malazgirt savaşı'nın kaybedilmesine neden olan andronikos doukas bunun torunlarındandır- amiral himerios'un filosuna katılıp arap filolarını püskürtmeye yardım etmesi için ege kıyılarına gönderilir. ancak konstantinopolis'ten gelen bir takım esrarengiz mektuplarda himerios'un kendisini yakalayıp gözlerine mil çektirmeyi planladığı ve ege'ye gitmesinin tehlikeli olacağı yazmaktadır. bizanslı tarihçilerin belirttiğine göre, bu mektupları bizzat samonas yollatmıştır.
kronikçilerin yazdığına göre samonas, memleketine gitmek üzere firar ettiğinde kendisini yakalayıp rezil kepaze eden konstantin doukas yüzünden doukas sülalesine karşı kin beslemekte ve onlardan intikam almak için fırsat kollamaktadır. fırsat ayağına gelince de uzmanı olduğu sahte mektup olayına girer ve zaten paranoyak yapıda biri olan andronikos'un kafasını karıştırır. mektupları alan andronikos ege'ye gitmez, bir an önce düşman filosuna saldırmak isteyen amiral himerios kendisini tekrar tekrar çağırınca 'aman bu adam gerçekten benim canıma kast edecek' diye iyice evham yapar. beklemekten bıkan himerios elindeki gemilerle arapların üzerine saldırıp büyük bir zafer elde eder. bu haberi alan andronikos ise imparatorun emrine karşı geldiği ve savaşa katılmadığı için cezalandırılacağından korkup ailesiyle birlikte firar eder ve iconium (günümüzde konya) yakınlarındaki kaballa kalesini ele geçirir.
kalede 6 ay kadar takıldıktan sonra, 6. leo doukas'ların akrabası olan gregoras iberitzes isimli şahsiyeti andronikos'la müzakere yapması için yollar. ancak andronikos, yakın dostu olan patrik mystikos'un görevden alındığını duymuş ve iyice paranoyaya bağlamıştır, çünkü mystikos aracılığı ile imparatorun merhametini kazanmayı planlamaktadır. sarayda kendisine arka çıkabilecek olan tek kişi de görevden azledilince hepten arazi olmaya karar verir ve pılısını pırtısını toplayıp arap topraklarına iltica eder. arapların refakatinde sınırı geçen andronikos doukas ve ailesi, o devirde abbasi halifeliğinin başkenti olan bağdat'a yerleşir.
ancak andronikos'a değer veren 6. leo, hıyanetine ve düşmanların tarafına geçmiş olmasına rağmen onu geri getirmek istemektedir, hatta andronikos'un firarı üzerine içli bir ağıt şiiri bile yazmıştır(6. leo mucit, sanatçı, şair, teolog, filozof olan, on parmağında on marifet diye tanımlayabileceğimiz biriymiş).
imparator, andronikos'u affettiğini ve geri dönerse başının belaya girmeyeceğini belirten bir mesaj yazıp bunu bir mumun içine gizler ve bağdat'a yollar. ancak andronikos'tan da, doukas sülalesinden de nefret eden samonas, bu mumun ve içindeki mesajın abbasi halifesinin vezirinin eline geçmesini sağlar. böylece arapların güvenini kaybedip gözden düşen andronikos doukas zindana atılır ve zorla müslüman yapılır.
bu arada sarayda yükselmeye devam eden samonas, bir hadımağaya verilebilecek en yüksek rütbe olan protovestiarios makamına getirilir. imparator kendisine o kadar düşkündür ki, tahta veliaht olan oğlu doğduğunda samonas'ı ona vaftiz babası yapar.
6. leo, üçüncü eşinin ölümünden sonra dördüncü kez evlenmeye giriştiğinde günah diye karşı çıkan patriğe karşı en büyük destekçilerinden biri samonas olmuştur. ancak imparatorun bu kadar gözüne girmek yetmemiş olacak ki, 6. leo'nun yeni evlendiği 4. karısı zoe'nin de gözüne gireyim tam olsun diye tutar, kendi hizmetkarlarından, yine kendisi gibi bir hadımağa olan paflagonya'lı konstantin'i imparatoriçe zoe'ye hediye eder.
ancak imparator ve eşi bu yeni hadımağayı pek severler, öyle el üstünde tutarlar ki, samonas aman bu benim pabucumu dama atacak diye panik olup bu elemanı ekarte etmek için kumpas çevirmeye girişir. önce hadımağa konstantin'in imparatoriçeyle ilişkisi olduğu iftirasını atar -bu kısmı sizin hayal gücünüze bırakıyorum artık- 6. leo başta buna inanıp konstantin'i manastıra sürgün eder ancak sonra muhabbetini özleyip saraya geri çağırır.
samonas bunun üzerine yeni bir tezgah çevirir: konstantin'in ağzından 6. leo'ya hakaretler yağdıran bir mektup yazdırıp bunun 6. leo'nun eline geçmesini sağlar. ancak suç ortaklarından biri bu haksızlığı kaldıramaz ve imparatora gidip samonas'ın tezgahını faş eder. bu ihanete çok öfkelenen 6. leo, samonas'ın saçlarını keşiş traşı ettirip martinakios manastırına sürgün eder ve onun makamına yeni gözdesi konstantin'i geçirir. samonas'ın bundan sonraki akıbeti bilinmemektedir.
(bkz: leo vi)
ana tema: (bkz: bizans tarihi)