Tıp Sembolünde Neden Yılan Var?
pagan (çok tanrılı) yunan ve roma dünyasında yılan, bugün olduğu gibi korku ve dehşet uyandırmaz ve hristiyan literatüründe olduğu gibi şeytanı da çağrıştırmaz, tersine genellikle yararlı sayılır ve korunurdu. ölüyü içine alan, ama yeni yaşamı da doğuran toprak ana'nın çatlaklarından belirip, yine orada gözden kaybolup gittiği göz önüne alınırsa, yılanın üreme ve sağlık tanrılarıyla ve yeraltının iyileştirici ruhlarıyla bağlantılı olduğu düşünülebilir. aynı şekilde her yıl deri değiştirmesi nedeniyle sonsuz yeniden doğuşun ve yenilenmenin de güçlü bir simgesidir.
günümüzde paris'teki louvre müzesi'nde bulunan, sümer kralı i. gudea'nın taş kabartmasında yer alan bir içki kadehi üzerindeki birbirine sarılmış halde ve içkiye zehirini boşaltan iki yılan, sağlık tanrısı ningizzida'yı temsil etmekte olup, hekimlik mesleğinin amblemine esin kaynağı olmuştur. bu simge, pek çok ülkede 'publica salus' adıyla bilinir.
yılan, eski mısır'da thebes'te (teb) kentin totemi sayılmıştır. eski yunan'da en önemli sağlık tanrılarından biri olan asklepios'un (aesculape, eskülap) da yanında bir çanak, bir horoz ve yılanlarla sarılı bir âsâ (caduceus / caduceum) taşıdığına inanılmış, âsâsının üzerine sarılı yılan motifi, değerli simgelerden biri haline gelmiştir. burada çanak, şifa verici ilaçların hazırlandığı genellikle gümüş kabın, horoz dikkatin ve uyanıklığın (hekim, dikkatli ve uyanık olmalıydı), yılan şifanın, âsâ ise uzun ömrün olmak üzere tıbbın simgeleridir. ancak mitolojiye göre eskülap'ın bir ölüyü diriltecek kadar bilgi ve beceri sahibi olmasına kızan ve bütün insanları ölümsüz kılacağından çekinen baş tanrı zeus, üzerine bir yıldırım yollayarak onu öldürür.
eskiçağ boyunca yılanın kutsallaştırılması, orta asya'dan anadolu'ya kadar uzanan türk uygarlıkları boyunca da sürmüştür. farsça'da yılan anlamına gelen 'mar' sözcüğünden türetilen 'bimar' (hasta) ve 'bimaristan' (hastane) sözcükleri, türk-islâm dünyasına girmiştir. tanrı apollo'nun oğlu olan sağlık tanrısı asklepios'un yılanlı âsâsı, 1959 yılında dünya tıp derneği tarafından hekimliğin simgesi olarak kabul edilmiştir.
kaynak: tıbbın gizemli tarihi