SİYASET 29 Mayıs 2023
15,8b OKUNMA     268 PAYLAŞIM

Toplamda 18 Ay Ekonomi Bakanlığı Yapan Kemal Derviş'li Dönemin Özeti

2001 Türkiye ekonomik krizi sonrası dönemin Başbakanı Bülent Ecevit tarafından Ekonomi Bakanı olarak atanan Derviş'in Türkiye'deki görevlerinde neler yaptığını açıklayan bir yazı.

1. derviş toplam 18 ay ekonomi bakanlığı yapmıştır ancak kendisi çok sağlam bir ekibi yönetmiştir. anılarında, zaten o yıllarda ekonomik çözümlerin bu ekipler tarafından önceden hazırlandığını fakat siyasi nedenlerle bunların yasalaştırılamadığını söyler. bu ekibin içerisinde bugünün siyasilerinden faik öztrak, selin sayek böke gibi chp'li isimler de vardır. kendisi ailecek chp'li olduğu gibi kendi üst soyu da chp'lidir. derviş ekonomiyi toparlamadan bir 20-30 yıl önceden beri aslında bülent ecevit'i tanır. yanlış hatırlamıyorsam 70'lerde bir 3 sene bülent ecevit'e danışmanlık da yapmıştır.

2. derviş'in 70'lerdeki ecevit desteği pek bilinmez. sonrasında 1999 krizi gelir, imf türkiye'ye bir program uygular, sonra bu program da çöker ve 2001 türkiye ekonomik krizi yaşanır. bu krizi patlatan olay meşhur, milli güvenlik kurulu'ndaki anayasa kitapçığı fırlatılmasıdır. ecevit sonra basına karşı bunu açıklar ve olaylar patlak verir.

3. ekonomide yaşanan kriz sonrası ecevit, direkt kemal derviş'i arar. derviş o esnada amerika'dadır. "hemen gel" emri gelir, kemal derviş "bana 1-2 gün verin, işlerimi toparlayıp öyle geleyim" şeklinde yanıtlar. ecevit "hemen gel" diye tekrar eder. derviş, "bari 1 gün sonra geleyim" der. ecevit onu da reddeder ve kemal derviş ilk uçağa atlayarak türkiye'ye gelir.


4. ilginç bir mevzu da şu. derviş'in ülkeye geldiği yıllarda dsp-mhp-anap üçlü koalisyonu vardı. mhp'nin başındaki zat, yani devlet bahçeli o günlerde de kemal derviş'i pek sevmezdi. bahçeli ise 1997'de alparslan türkeş'in kalp krizi geçirmesi sonrası mhp kurultayında oğul tuğrul türkeş'le yarışarak o koltuğa gelmişti. kavga sebebiyle ertelenen kurultay sonrası bahçeli birinci seçilmişti. yine derviş'ten de pek haz etmeyen bahçeli, akp'nin yolunu açan "erken seçim" çağrısını o yıllarda yapmıştı. derviş ise o zamanlarda kemer sıkma, ekonomik reform gibi faaliyetlerde bulunduğundan üçlü koalisyonun oyları epey düşmüştü (bkz: yazar kasa).

5. sonrasında da 2002 seçimlerinde akp %37 oy almasına rağmen meclisteki koltukların çoğunluğunu alarak tek başına iktidara geldi, chp ise ana muhalefet oldu. mhp dahil diğer partiler baraja takılarak meclis dışı kaldı, çoğu silindi gitti. bunun sebebi bizatihi %10'luk barajdı. cem uzan'ın genç parti'si gibi partiler %7 gibi nispeten yüksek oranda oy almış, fakat baraja takılınca bu oylar akp'nin ekmeğine yağ sürmüştü. sonrasında ise başbakan olan gül, hükümeti kurmuş, deniz baykal ile birlikte rte'nin siyaseten seçilme yasağını kaldırmış, siirt seçimleri tekrarlanarak rte siirt milletvekili seçilmiş ve başbakanlığı gül'den devralmıştır. (bkz: deniz baykal/@dragonlady)

6. yazarken ben de yoruldum fakat birileri suçu kemal derviş'te arar hep. neoliberalizmin, sermayenin adamı falan... anılarını okuyanlar bilirler ki, derviş, 1999 krizine gelmeden önce ecevit'i çokça uyardığını, ekonomide bazı işlerin yapılması gerektiğini söyler. fakat ecevit'in yanıtı hep ret olmuştur. bu nedenle de derviş bir süre sonra ecevit ile görüşmeyi kesip, kendi işine odaklanır. (bkz: dünya bankası)(bkz: atilla karaosmanoğlu)

7. sonrasında da bir gün bir anda telefon gelir ve işte "gel başla" denilen, akp'ye miras kalan bir reform işine girişilir.

8. kemal derviş'i sevmeyen de olabilir elbet ancak bugün akp, akp'yse, sebeplerinden biri kemal derviş'tir. türkiye'ye kredi açmayan imf'deki yöneticileri bizzat tanıdığı için ricacı olup türkiye'ye kredi açtırmışlığı var kendisinin. aynı derviş'in, 2015 yılında ahmet hakan'a cnn türk'te çıkıp, "katiyen bu idareyle yüksek büyüme öngörmüyorum" ve "çok yüksek bir hayat pahalılığı ve enflasyon olacak, diğer ülkeler tek tek bizi geçecek" dediği ifadeler benim hala kulağımda ve ayrıca arşivimdedir.