bir turizmci olarak ufkunuzu iki katına çıkartmaz belki ama, bilinmesi gereken turizm gerçeklerinden bazılarına göz atalım.

seyahat acentası nedir ?

- seyahat acentaları kar amacı güderek, turistlere mal ve hizmet satan işletmelerdir. bunlar turistlerin ihtiyaçlarını karşılamak için yetkilendirilmiş kuruluşlardır. turistlere paket turlar satarlar, günübirlik geziler düzenlerler, konaklatır, yedirir, içirirler.

türkiyede kaç tane seyahat acentası vardır ?

- seyahat acentası denildiğinde en önemli gereksinim acentanın türkiye seyahat acentaları birliğine üye olmasıdır. bu kuruluşa kısaca türsab denir. türkiyede türsab'a bağlı 9225 ( dokuz bin iki yüz yirmi beş ) adet seyahat acentası vardır.

seyahat acentaları sınıflandırılır mı ?

- sınıflandırılır. seyahat acentaları a, b ve c sınıfı olarak üçe ayrılır. bunları alfabetik sıraya göre işlem hacmi olarak düşünebilirsiniz.
türkiyede sınıf dağılımı şu şekildedir.
* 9016 adet a sınıfı seyahat acentası
* 71 adet b sınıfı seyahat acentası
* 138 adet c sınıfı seyahat acentası

bu rakamlar değişebilir, güncel rakamlar türsab'ın internet sitesinden bulunabilir. ben bu yazıyı yazarken aldım, yarın öbürgün yenisi eklenirse internet sitelerine direkt olarak eklenmiş olur. oradan kontrol edebilirsiniz.

bu sınıflandırmalar neyi ifade eder? a,b,c ne iş yapar ?

- a sınıfı seyahat acentaları her türlü turizm faaliyetine uygun lisanslı bir seyahat acentasıdır. yurt dışından uçakla turist te getirir, burdan oraya da götürür. büyük tur operatörlerinin yapması gereken her şeyi yapmakla yükümlüdür.
- b sınıfı seyahat acentaları, a sınıfı acentaların verdiği görevleri yaparlar. a sınıfı için bilet keserler, satış yaparlar.
- c sınıfı seyahat acentalarının yurt dışı ile ilgili bir yaptırımı olamaz. yurt içinde takılan, kendi halinde günü birlik geziler falan düzenleyen fakir ama gururlu acentalardırlar.

genel hatlarıyla seyahat acentalarının ne iş yapmış olduğunu öğrenmiş olduk. asıl konumuza girelim, konuyu turizm gelirleri ve türkiye turizmi ile bağlamak istiyorum.

öncelikle türkiyede turizmin ekonomik getirisi hakkında belli başlı rakamlar verelim.

* türkiye gelen turist miktarı olarak dünyada 6. sıraya sahip.
** türkiye turizmden elde edilen gelir bakımından dünyada 10. sıraya sahip.
*** türkiyenin 750.000 den biraz fazla yatak kapasitesi var.

türkiyenin turizm geliri turizm bakanlığının resmi verilerine göre ;

2004 - 17.076.606.000$ gelir - 20.262.640 turist - 843$ kişi başı harcama
2005 - 20.322.112.000$ gelir - 24.124.501 turist - 842$ kişi başı harcama
2006 - 18.593.951.000$ gelir - 23.148.669 turist - 803$ kişi başı harcama
2007 - 20.952.500.000$ gelir - 27.214.988 turist - 770$ kişi başı harcama
2008 - 25.415.067.000$ gelir - 30.979.979 turist - 820$ kişi başı harcama
2009 - 25.064.482.000$ gelir - 32.006.149 turist - 783$ kişi başı harcama
2010 - 24.930.997.000$ gelir - 33.027.943 turist - 755$ kişi başı harcama
2011 - 28.115.692.000$ gelir - 36.151.328 turist - 778$ kişi başı harcama
2012 - 29.007.003.000$ gelir - 36.463.921 turist - 795$ kişi başı harcama
2013 - 32.308.991.000$ gelir - 39.226.226 turist - 824$ kişi başı harcama
2014 - 34.305.903.000$ gelir - 41.415.070 turist - 828$ kişi başı harcama
2015 - 31.464.777.000$ gelir - 41.617.530 turist - 756$ kişi başı harcama

ilk 6 ayı olmak üzere;
2016 - 9.047.701.000$ gelir - 12.602.588 turist - 718$ kişi başı harcama

* gurbetçi vatandaşların ortalaması 2004 yılından 2016 ya kadar ortalama 3milyondan başlıyor 2016 da 6 milyonu görüyor.
kişi başına harcamaları yabancı turistlere oranla %40 daha fazla.
eğer yabancı turistler de bizim gurbetçiler kadar para harcasa dünyada 2. sıraya yükseliyoruz turizm geliri bakımından :)

bunlar bizim 2004 yılından bu yana gelen turist ve kişi başına bıraktığı para miktarları. 2004 yılından bu yana bariz bir şekilde ilerleme var fakat ilginç bir şekilde kişi başı harcamaların düştüğünü görüyoruz.
kişi başı harcamanın düşmesi neyi ifade eder?
- kişi başına düşen harcama miktarının azalması, turistlerin seçtikleri destinasyonlarda herşey dahil sistemine ağırlık verdiğini gösteren en önemli veridir. türkiyede herşey dahil sistemi turizme vurulan bir darbedir. ucuz turisti ülkeye çekmektir. ama bu şuan dönüşü olmayan bir yola girişinin 10. senesi falan. artık geri dönülebilecek bir durum değil.

türkiyede 90 larda kriz döneminde ülkeye turist çekilebilmesi için herşey dahil sistemi popülerleştirilmeye çalışılmıştır. dönemin önde gelen profesörleri, ekonomistleri, turizm emektarları bu sistemin uzun vadede turizmde kişi başına düşen harcama miktarını düşüreceğini söylediler. fakat krizi aşabilmek için otellere gerekli imkanlar sağlanamadığından oteller de bu sisteme yavaş yavaş entegre olmak durumunda kaldılar. ve karşılaştığımız sorun ortada. gün geçtikçe turistlerin kişi başına düşen harcama miktarları azalmakta.

uluslararası sıralamada en çok turist çeken ülke olarak fransa 83.7milyon turist ile ilk sırada. arkasından sırasıyla, a.b.d - ispanya - çin - italya - türkiye geliyor.
uluslar arası sıralamada en çok turizm geliri elde eden ülke olarak a.b.d birinci sırada. 177 milyar dolar gelir elde etmiş. arkasından sırasıyla ispanya- çin - fransa geliyor.

a.b.d 2015 yılı için 74.700.000 turist girişinden, 177.200.000.000$ gelir sağlamış.
kişi başına düşen harcama - 2.372$

fransa 2015 yılı için 83.700.000 turist girişinden 55.400.000.000$ gelir sağlamış
kişi başına düşen harcama - 661$

peki seyahat acentalarından uzun süre bahsetmiştik. türkiyede seyahat acentası dendiğinde aklınıza gelen belli başlı isimler vardır, onları karıştırmıyorum konuya.

mesela almanyanın önde gelen seyahat acentası tui

tui nin 2015 cirosu ne kadar ?
- tui 2015 yılında 20 milyar dolar ciro yapmış. bizim ülkenin turizm gelirinin neredeyse yarısı. ayrıca 9225 adet seyahat acentamızın toplam cirosundan daha fazla ?!?

tui ne iş yapar ?
- tui elin almanını alır taylanda götürür, amerikadan müşterisini alır türkiyeye getirir. tui önceden uçağını ayarlar, oteli ucuza alır, kendisi pahalıya satar. tui risk alır, risk satar.

bizim acentalar ne yapar ?
- tui nin getirdiği müşterileri havaalanından alır, veya türkiyede tui ye bağlı olarak çalışarak tui den kişi başı %1 ile %5 arasında değişen komisyonlar alır.

seyahat acentacılığı kavramının gelişmemişliğine bakar mısınız ? sadece almanyada ciro toplamı 5 milyar doların üzerinde olan 8 adet seyahat acentası var. amerikayı fransayı falan karıştırmıyorum bile.

peki otellere bir bakalım. dünya üzerinde en çok oteli bulunan ve en çok gelir elde eden gruplar
* rakamlar 2013 yılına ait.

1 - ıhg - ingiltere - 4602 otel
2 - hilton - a.b.d. - 3992 otel
3- marriott- a.b.d.- 3672 otel
4- wyhndam - a.b.d - 7342 otel
5- coice - a.b.d - 6198 otel
6- accor - fransa - 3515 otel
7- starwood - a.b.d -1121 otel
8- best western - a.b.d - 4024 otel
9- home inns - çin - 1772 otel
10- carlson rz. - a.b.d 1077 otel

yani seyahat acentalarında olduğu gibi otel zincirliğinde de aklımıza hayalimize gelmeyecek turizm gelirlerini elde edenler bu ülkeler.

peki bu ülkeleri başarılı kılan nedir ?
- organizasyon yapıları. çalışma disiplinleri, kültürleridir.

bizim ülkemizde turizm potansiyeli çok üst düzeydedir. fakat dünya çapında ses getirecek ne bir turizm tesisimiz, ne bir seyahat acentamız ne de bir destinasyonumuz var. turistin zengini amerikaya, maldivlere giderken, kişi başına düşen harcaması az olanlar bize geliyor.

ülkede düzeltilmesi gereken çok fazla şey var, turizm de bunlardan biri. ufak tefek rakamlarla bir karalama gibi bu entry burada dursun.
turizm doğru politikalar ile yönetilirse ne gibi gelir getirebileceğine yönelik bir fikir oluşturur belki.