hemingway etkisi, tamamlanamayan bir görevi bitirme motivasyonunun, o kişinin sonuca ne kadar yakın olduğunu düşündüğü ölçüde fazla olduğu ve bunun işleri planlamada bir avantaja dönüştürülmesi olgusudur. bu nedenle, başladığınız işi bitirmek için hemingway etkisinden yararlanın.

büyük romancı ernest hemingway, ivmeyi ve akışı (flow) korumak için kendini tüketmedi; ancak eserini yazmaya ne zaman ara vereceğini öğrendi.

arnold samuelson, 1934 yılında edebiyat kahramanı ernest hemingway ile bir yıl birlikte yaşadı. hemingway, samuelson'a projeleri "ilginç bir noktada" ve "sonra ne olacağını bildiğinde" durdurmayı öğretti. psikoloji, bu stratejinin bizi görevleri tamamlamaya nasıl motive ettiğini ve bunu hayatımızı iyileştirmek için nasıl kullanabileceğimizi açıklamaya yardımcı oluyor.

1934'te, hevesli yazar arnold samuelson edebi kahramanı ernest hemingway ile tanışmak için yola çıktı. planı, en hafif tabirle, derme çatmaydı. genç adam, bir giriş mektubu bile olmadan, ünlü yazarın kendisine yazarlık zanaatını tartışmak için bir an ayırmasını umarak minnesota'dan key west'e otostopla gitti.

samuelson , "bu çok aptalca bir şey gibi görünüyordu", dedi, "ama büyük buhran sırasında yirmi iki yaşında bir serserinin yaptığı şeyin pek de bir nedeni olması gerekmiyordu".

samuelson, hemingway ile bir yıl kaldı ve bu süre zarfında yazar, onu himayesi altına aldı ve samuelson'a yazma ve iyi yaşam hakkında her şeyi öğretti. samuelson'ın notları, ölümünden sonra kızı tarafından keşfedildi ve kızı bunu "with hemingway: a year in key west and cuba" (1984) adlı bir kitap olarak yayınladı.

samuelson'ın eğitimini mutlaka okunması gereken kitapların bir listesiyle tamamlamanın yanı sıra, hemingway, işi bitirme ve kelimeleri doğru kullanma stratejilerini paylaştı. bu stratejilerden biri o zamandan beri "hemingway etkisi" olarak bilinir hale geldi.

hemingway'in sözleriyle: "önemli olan ne zaman duracağınızı bilmektir. hala iyi gidiyorken, ilginç bir yere geldiğinizde ve bundan sonra nasıl ilerleyeceğinizi bildiğinizde, durma zamanıdır. o zaman onu kendi haline bırakın ve düşünmeyin; bilinçaltınızın işi yapmasına izin verin".

"ultra hardcore" çalışma kültürlerinin olduğu ve herkesin daha az zamanla daha üretken olmaya çalıştığı bir çağda, bu tavsiye geçmiş bir döneme aitmiş gibi görünebilir. belki de, hemingway o an için sadece saf çırağına bir bahane üretme ve sonrasında dışarı çıkıp sıcak, turkuaz suların yakınında bir daiquiri içmenin bir yolunu arıyordu.

hemingway'in tavsiyesinin yerinde olduğu ortaya çıktı. bu teknik daha verimli çalışmamıza, daha iyi sonuçlar üretmemize ve başladığımız işi bitirmemize yardımcı olabilir. ayrıca bunu insan psikolojisinin yeterince takdir edilmeyen bazı yönlerine dokunarak yapar.

ancak bu psikoloji ilk olarak key west'ten çok uzakta fark edilecekti. 1920'lerde doğu avrupa'daki bir restoranda deneysel psikolog bluma zeigarnik, amiri kurt lewin ile yemek yerken garsonların olağanüstü hafızalara sahip olduğunu fark etti. hiçbir şey yazmadan, kimin hangi yemeği sipariş ettiğini hatırlayıp doğru masaya getirebiliyorlardı. ancak, onlarla iletişime geçtiğinde, yemek yiyenler ayrıldıktan sonra bilginin buharlaştığını fark etti. garsonlar kimin neyi veya nerede sipariş ettiğini hatırlayamıyordu.

bu, zeigarnik'in merakını uyandırdı ve görevler ile hafıza arasındaki ilişki üzerine deneyler yaptı. tamamlanmamış görevlerin içimizde psikolojik gerginlik yarattığını ve bu gerginliğin bu görevlerle ilişkili bilgileri hatırlamamıza neden olduğunu keşfetti. bir görev kesintiye uğrasa veya gönüllü olarak dursak bile, gerginlik devam eder ve bilgiler muhtemelen canlı kalacaktır.

tersine, görevleri bitirmek bu gerginliği azaltır çünkü, tamam, tamamlanmıştır. sonuç olarak, hafızamız bilgiyi daha az kullanır ve onu bırakma olasılığımız daha yüksektir. bu fenomen "zeigarnik etkisi" olarak bilinir hale geldi.

bu bulgu daha sonra zeigarnik'in meslektaşı maria arsenjevna rickers-ovsiankina'nın dikkatini çekti. bu isim sanki bir rus varise aitmiş gibi okunuyor, çünkü gerçekten de öyleydi. zengin bir rus ailesinde doğan ovsiankina, kısmen ekim devrimi sonrası toplumsal iklimdeki zulümden kaçmak için, kısmen de psikoloji okumak için almanya'ya kaçtı ve burada o da lewin'in öğrencilerinden biri olarak onun ekibine girdi.

ovsiankina kendi deneylerini yaparken görev odaklı psikolojimizde başka bir olgu daha keşfetti. tamamlanmamış görevlerin düşüncelerimize müdahale ettiğini, onları tamamlamamız için bizi zorladığını ve bu dürtünün, ilk etapta başlamadığımız görevlerden çok daha güçlü olduğunu buldu. bu, "ovsiankina etkisi" olarak bilinmeye başlandı.

bilim yazarı hannah rose'un gözlemlediği gibi : "bu nedenle ovsiankina, bir şeyi bir kerede tamamlamak için zamanınız olmadığını bilseniz bile, yine de başlamaya değer olabileceğini gösterdi. bir proje başladıktan sonra, onu tamamlamaya olan bağlılığınız artacaktır".

daha modern araştırmalar bu keşifleri destekledi. international journal of environmental research and public health'de yayınlanan araştırma, cuma öğleden sonra bitmemiş görevleri olan işçileri inceledi. bitmemiş görevlerin işçilerin zihnini meşgul ettiğini ve boş zamanlarında düşünmeyi bırakmayı engellediğini buldular. ancak, hafta sonu bu görevlerdeki ilerleme, belirsizliğin azalması, güvenin artması ve zihinsel kaynakların tazelenmesi ilişkilendirildi.

çalışmanın araştırmacıları oliver weiglet ve christine syrek, "bu anlamda, sonuçlarımız 21. yüzyıldaki çalışma hayatında zeigarnik etkisi ve ovsiankina etkisinin etkilerinin her zamankinden daha güncel olabileceğini gösteriyor" diye yazıyor.

hemingway'in aksine, zeigarnik ve ovsiankina üretkenlik tavsiyesi vermiyorlardı. zihnin nasıl çalıştığıyla ilgileniyorlardı ve ilgili etkileri, günlük görevlerimizle ilişkisinin bazı yönlerini ortaya koyuyor. ayrıca, hemingway'in zeigarnik'ten mi yoksa ovsiankina'nın çalışmalarından mı ilham aldığını bilmenin bir yolu yok.

yine de, hemingway'in tavsiyesi bu psikolojik fenomenleri kullanır ve bunları yararlı bir üretkenlik aracına dönüştürür: "ilginç bir yere geldiğinizde ve bundan sonra ne olacağını bildiğinizde, durma zamanıdır".

hemingway ilginç bir anda işini bıraktığı için, ertesi gün daktilosunun başına dönmek daha kolay hale geldi. bunu bir televizyon dizisinin uçurum sahnesi gibi düşünün. hikaye ilginizi çekiyorsa, bir sonraki sezon diziye geri dönme olasılığınız daha yüksektir. hemingway, işleri sonuna kadar götürme isteğini sürdürmek için üretkenlik programına esasen kendi yarattığı uçurum sahnelerini dahil etti.

sırada ne olacağını bildiği için hemen başlayabilirdi. boşluk için dolaşmak ve oturup ne yapacağını araştırmak, özellikle de günün başında, diğer, daha az kritik görevlerin dikkatimizi dağıtma olasılığını artırır. şüphesiz hemingway de herkes gibi bu dikkat dağıtıcı şeylerle karşılaşmıştı, ancak hemingway etkisi ile ivmesini daha erken yakalayarak, işlerini başarmayı kolaylaştırdı.

araştırmalar da hemingway etkisini destekliyor. thinking skills and creativity'de yayınlanan bir makalede, araştırmacılar öğrencilerin çeşitli yazma görevlerini yerine getirirken onları böldüler. bir çalışmada, öğrencilere bir gazeteden metin kopyalamaları söylendi. başka bir çalışmada, öğrencilerden kısa yazma ödevleri yapmaları istendi.

çalışmaların ortak sonuçları, hemingway etkisinin, bir kişinin "tamamlanmamış bir görevi tamamlamak için daha ne yapılması gerektiğini yeterince ölçebildiğinde" motivasyonu artırdığını öne sürüyor. araştırmacılar, bunun olası bir nedeninin, bu tür koşulların, işimizin sonunda başarıya ulaşacağına dair beklentimizi artırması olduğunu belirtiyor.

bu etkilerin karanlık tarafları olduğunu belirtmekte fayda var. zeigarnik ve ovsiankina etkilerini inceleyen çalışma, tamamlanmamış görevler etrafındaki psikolojik gerginliğin kopmayı ve iyileşmeyi zorlaştırabileceğini buldu. benzer şekilde, hemingway etkisini inceleyen çalışma, bunun yapılandırılmamış (belirsiz) olanlardan ziyade yapılandırılmış (belirli) görevler ve kesintilerle daha iyi çalıştığını buldu. bazı insanlar için tamamlanmamış görevler, sürekli bir kaygı, kendinden şüphe ve müdahaleci düşünceler uğultusundan daha az bir motivasyon kaynağı olacaktır.

herhangi bir zihinsel araçta olduğu gibi, bu da kesin bir kural değildir. önemli olan onu güçlü yönlerinizi tamamlayacak şekilde kullanmaktır.

etkili bir strateji basitçe başlamaktır. önemli bir göreve yalnızca yarım saat ayırabilseniz bile, ne yapacağınızı bildiğiniz ilginç bir noktada durmayı başarırsanız, projeyi bitirmek için geri dönme olasılığınız daha yüksektir. son ana kadar ertelerseniz, muhtemelen aşırıya kaçarsınız ve tükenmişlik ve stres riskiyle karşı karşıya kalırsınız .

başka bir önemli konu da, tüm kesintilerin eşit etki yaratmadığını hatırlamaktır. iş arkadaşlarından, çevrimiçi bildirimlerden ve hayatın küçük işlerinden gelen aralıksız kesintiler kesinlikle psikolojik gerginlik yaratır, ve bunlar motivasyonu rayından çıkarır. projeyi bitirmeye daha yakın hissetmenizi sağlayan, ilerleme yoluyla özgüveninizi artıran ve bundan sonra ne yapacağınıza dair net bir yol sunan planlanmış, yapılandırılmış ve kendi kontrolünüzde olan molalar eklemektir.

işten uzaklaşmanıza yardımcı olması için hemingway etkisini kullanın. cuma öğleden sonra bitmemiş bir projeniz olduğunu varsayalım. bu durumda, onu görmezden gelip stresin rahatlama yeteneğinizi engellemesine izin vermek istemezsiniz. ayrıca, zaman alıcı bir proje dinlenmenizi tehlikeye atacağı için bitirmek istemeyebilirsiniz. bunun yerine, yeterince boş zamanınız varken projeyi ilerletmek için yeterince çalışın.

yapılan araştırmalar, bu stratejinin belirsizlik duygularını azalttığını, özgüveni artırdığını ve insanların rahatlamasına yardımcı olarak pazartesi günü işi bitirme özgüvenini sağladığını gösteriyor.

son olarak, yorulmadan önce mola vermekten veya günün işini durdurmaktan suçluluk duymayın. "asla kendinizi tüketmeyin" diye uyardı hemingway genç samuelson'ı, "birazını ertesi güne bırakın".

hemingway işine değer veriyordu ve kendini zanaatına adadı. hikayelerinin kahramanları sadakati, sıkı çalışmayı ve eylem odaklı bir zihniyeti temsil ediyor. ancak gerçek şu ki iş asla gerçekten bitmiyor. her zaman başlatılacak başka bir proje, gönderilecek başka bir e-posta, hazırlanacak başka bir toplantı, yazılacak başka bir hikaye vardır. bu işi yapın ancak asla sağlığınızdan veya hayatı dolu dolu yaşama yeteneğinizden ödün vererek yapmayın.

hemingway'in yazdığı gibi: "en iyi şekilde çalışabilmek için biraz daha sağlıklı dinlenmeye ihtiyacım var. sağlığım sahip olduğum ana sermayedir ve onu akıllıca yönetmek istiyorum".

bonus: (bkz: sleep on it/@jackofalltrades)

kaynak:
https://www.sciencedirect.com/…ii/s187118711730189x
https://bigthink.com/…g-curve/the-hemingway-effect/

Sanatla Gelen Ekonomik ve Sosyal Kalkınma: Bilbao Etkisi