WhatsApp'tan Yoğun Göç Alan Telegram'ın Rus Hükümetiyle Bağlantısı Var mı?
ben önceden telegram'ı rusya için yapıldı sanırdım ama olay öyle değilmiş
farklı kaynaklardan okuduğuma ve kurucusunun röportajını da birleştirdiğime göre olay şu...
pavel durov diye bir adam var. rusya'nın facebook'u olarak bilinen vkontakte sitesini 2006'da, daha 22 yaşındayken kuruyor. site büyüyor ve kullanıcı sayısı artıyor. rus hükümeti bazı kullanıcılar ile ilgili veri talep ediyor (hani attığınız alakasız bir tivitten içeri alınıyorsunuz ya. hah kur işte bağlantıyı.) pavel de hükümete istediği bilgileri vermiyor. mark zuckerberg gibi yapmıyor yani. gel zaman git zaman pavel durov hükümet ile görüş ayrılıkları yaşamaya başlıyor.
pavel'in hükümet ile yaşadığı anlaşmazlıktan dolayı pavel kendi şirketinden yandaş bir medya grubu olan mail.ru grup tarafından hisseleri 3 milyon dolara satın alınarak kovuluyor. 2008'de pavel şirketteki her şeyini, evini ve eşyalarını satıp vkontakte projesinden ve rusya'dan geri dönmemek üzere ayrılıyor.
daha sonra küçük bir ekip ile yine batıdan kopyaladığı fikirle telegram uygulamasını geliştirmeye başlıyor. telegram uygulaması whatsapp gibi hantal ve yavaş kalmayıp çok kısa sürede çok fazla güzel özellik getirdiği için kullanıcılar tarafından beğeniliyor. rusya'daki kullanıcılardan, memurundan işçisine, öğrencisine, herkes kullanmaya başlıyor.
rus hükümeti, vkontakte'de olduğu gibi bu sohbet uygulamasında da kontrol sahibi olup insanları izlemek istiyor ve pavel'den sohbetlerin şifreleme anahtarlarını istiyor. pavel bu talebi reddediyor ve hatta şifreleme anahtarlarını verse bile hükümetin yine de sohbetlere erişemeyeceğini söylüyor. rus hükümeti (putin) telegram'a karşı bir nevi savaş açıyor. ülkede telegram bağlantılarını engelliyor (bizdeki wikipedia engeli gibi düşünün), hatta telegram'ı teröristlerin propaganda ve iletişim kanalı olarak kullandığını iddia ederek zayıflatmaya çalışıyor.
- telegram yeni güncellemelerle proxy ayarlarını değiştirme seçeneği getirdi. kullanıcılar telegram'ın yasak olduğu yerlerde proxy ayarı ile ağa bağlanabiliyorlar. bu özellikle rusya, iran, çin gibi telegram'ın yasaklandığı ülkelerdeki kullanıcılar için kolaylık.
Not: Rusya'daki Telegram yasağı daha sonra kaldırıldı. Şu anda Rusya'da kullanılabiliyor.
- telegram 2018 ve 2019'da teröristlerin oluşturduğu herkese açık kanalları kapatarak europol ve interpol tarafından övgü aldı ve hala aktif olarak herkese açık olan terör içerikleri engelleniyor.
telegram en güvenilir sohbet uygulaması olduğunu ve sisteminde hiçbir açık (backdoor) olmadığını iddia ediyor ve sisteminde bir açık bulan olursa ona 300.000 dolar vermeyi vaat ediyor. ben o 300.000 doları alırım diyenler için tık: http://bit.ly/2s9qjvk
bu yazıda bahsedilen konulara referans kaynaklar
space magazindeki genel bir yazı: http://bit.ly/2uq4krl
wiki şeysi: https://en.wikipedia.org/wiki/telegram_(software)
2014 yılında yapılmış bir haber. pavelin vkontakte'den ayrılışı ve ülkeden kaçışı: http://bit.ly/31jkerb
pavel ile 2015 san fransisco'da yapılmış bir röportaj: https://youtu.be/kvzn9qbtfgs
telegram'ın yasaklı olduğu ülkeler: https://en.wikipedia.org/…e_telegram_is_blocked.svg
kısaca özetleyecek olursak
telegram'ın kurucusu pavel durov'dur. rusya'nın zuckerberg'i olarak anılır.
meşhur vk platformunun yaratıcısıdır. rusya'dan kaçmak zorunda kalmış bir bilişimcidir. kurucusu olduğu vk, rus devleti tarafından rus mafyaları aracılığı ile elinden alınmıştır ve hayati tehlikeler nedeniyle rusya'dan kaçmak zorunda kalmıştır.
gelelim uygulamaya: uygulama end to end encrypted iletişim yapan ilk uygulamalardan biridir. yalnız bir ara ssl/tsl gibi şifrelemeler yerine mtproto isimli garip bir şifreleme kullanıyordu. birkaç açık olmuştu bununla ilgili ancak sonra bu durumu düzelttiler.
telegram'ın sunucuları rusya'da değildir. kısacası sunucuları amerika gizlilik kurallarından daha emin ellerdedir. avrupa birliği bu konuda malum çok daha hassas, özellikle kişisel verilerin korunması, sızdırılmaması ve paylaşılmaması konusunda.
Not: Sunucuların yeri güvenlik sebebiyle kesin olarak açıklanmıyor ancak Berlin ve başka Avrupa Birliği ülkelerinde olduğu söyleniyor. Ana merkez ise sürekli değişmekle beraber şu anda Dubai'de konuşlanmış durumda.
şu ana kadar herhangi bir kullanıcı kitlesinin verilerini sızdırdığı, paylaştığı, verilerin çalındığına dair herhangi bir vukuatı yoktur.
ben de dahil, türkiye'de iletişim güvenliğine önem veren birçok insan tarafından yıllardır kullanılmaktadır. özellikle bilişim işi ve siber güvenlik konusunda iş yapan insanların uzun zamandır tercihidir.
ekleme: yazışmalar server'a hiç uğramadan iki cihaz arasında da şifrelenebiliyor. arada sunucu olmadığı için en güvenli iletişim yolu ortaya çıkıyor. sunucu yoksa risk de yok.
ülkeyi terk eden rus asıllı pavel durov telegram'ı, putin karşıtı birçok iş insanının desteği ile yürümektedir. bunların başında roman abramoviç gelmektedir. geçen yılki desteği 850 milyon dolardır. bunun yanında; 800'ü aşkın rus asıllı amerikan vatandaşı geçen aylarda 1 milyar dolara yakın destek vermiştir. amerika, bu kişilerin bilgisini istese de, pavel; amerika'ya da s*ktiri çekmiştir.