Yahudi Sembolü Olarak Bilinen Davut Yıldızının Farklı Kültürlerde de Kullanılması
Sembolün tarihi hakkında kısa kısa
tarihte 6 köşeli davut yıldızı'nın ilk olarak kimler tarafından kullanıldığı bilinmemekteyse de, bronz çağına (m.ö. 3200 – 1200) dayanan bir geçmişi olduğu düşünülür.
* israil’de bugün, bu motifin en eski arkeolojik kalıntısına bet-el yöresindeki m.ö. 10 ila 20 yıllarına ait bir yapıda rastlanmıştır. aynı motif kineret gölü kıyısında, 2. yüzyıl'dan kalan kfar-nahum sinagogu’ndaki oyma kalıntılarında görülebilir.
mozaik, fresk ve taş oymaları bakımından son derece zengin olan bu sinagogun kalıntıları arasında o yörede yetişen meyve ve sebze motiflerinin yanı sıra menora gibi dinsel simgelerle 5 veya 6 köşeli yıldız motifleri görülebilir.
* 6. yüzyıl italya ve ispanya’sında bu yıldızın, “david” adlı kişilerin mezar taşlarına kazıtılmış olduğu görünür. ilginç bir örnek de 17.yüzyıl almanyası’ndaki david gans adlı bir rabi’nin mezar taşıdır. rabi gans’ın mezar taşında bir david yıldızının üzerine yerleştirilmiş bir kaz resmi görülmektedir. “gans” sözcüğü, almanca “kaz” demektir. böylece yıldız rabinin adını, kaz resmi de soyadını simgelemektedir.
* kahire geniza’sında (eski din kitaplarının saklandığı genelde gömüldüğü yer) bulunan 10. yüzyıla ait bir okul defterinde ibranice egzersizleri süsleyen bir menoranın iki yanına çizilmiş magen david’ler bu yıldızın diğer tipik yahudi sembolleriyle birlikte kullanılmasının en eski örneklerden biri sayılabilir.
* altıgen yıldızın ilk kez “david yıldızı” olarak adlandırılmasına yazılı örnek 13. yüzyıl'da, kabalist yosef gikatilla’nın eserlerinde görülüyor.
* yahudi basın tarihinin bilinen ilk ibranice kitabı prag’da 1512’de basılan “sefer tefirot”tur. bu kitabın kapağını büyük bir magen david süsler.
* magen david yahudilik simgesi olarak ilk kez prag yahudi cemaati tarafından kullanılmış ve bu cemaatin özel ve resmi sembolü olarak kabul edilmiştir. bu sembolün diğer komşu bohemya cemaatleri yoluyla viyana’ya kadar ulaştığı varsayılmaktadır. viyana’nın eski yahudi mahallesiyle hristiyan mahallesi arasındaki sınırı belirleyen, üzerine bir davut (david) yıldızı oyulmuş, 1656 tarihli ünlü dikilitaş bugün hala ziyaret edilebilir.
* daha ileri yıllarda baron shlomo meir rothschild 1822’de viyana’da şövalye ilan edildiğinde bu yıldızı aile armasına almıştı. 19. yüzyıl başlarının ünlü yahudi alman yazarı heinrich heine, hristiyanlığa dönmüş olmasına rağmen gazete makalelerini isim yerine altıgen bir yıldızla imzalamaktaydı.
* magen david’e daha büyük ölçüde önem ve anlam kabala ile gelmiştir. devrimizin ünlü kabalisti gershon sholem; magen david’in evrimlerini şöyle özetler:
“hristiyan dünyasınca kabul edilen haç’a karşılık yahudilerin de özgün bir sembol benimsemeleri ihtiyacı doğmuştu. haç’ın ifade ettiği anlama sahip olmasa da, 'magen david' yaygınlıkla tanınıp sevilmiş bir şekildi ve yahudi dünyasına kendini kolaylıkla kabul ettirmişti.”
Davut yıldızı için "mührüsüleyman" ismi de kullanılıyor
kanuni sultan süleyman 'ın kendi ihtişamını hazreti süleyman'a benzeterek bu mührü sık sık kullandığı rivayet edilir. barbaros hayrettin paşa da, hazreti süleyman'ın rüzgarlara emretmesine öykünerek bayrağına bu sembolü yerleştirir ki gemilerinden rüzgar eksik olmasın. dönemin osmanlı eserlerinde bu sembole sık sık rastlanır. hatta kanuni dönemi şairlerinden baki'nin şöyle bir beyiti var:
"mest olup uyurken öpmüş la’l-i cânânı rakîb
ehremenler hâtemi almış süleyman bîhaber"
anlamı: "sevgili uyurken ifrit dudağından buse çalmış, yani devler mührü çalmışlar da süleyman'ın haberi yok."