Yahudiler Neden Bu Kadar Başarılı?
1. asırlar boyu çok zor şartlarda yaşamış olmaları
yurtlarından kovulduktan sonra gittikleri yerlerde de kötü karşılanmışlar, o ülkenin halkı tarafından da dışlanmışlardır. bunun sonucu olarak yahudi diğer insanlardan daha çalışkan, daha gayretli, daha akıllı olmak zorunda kalmıştır, aksi halde yaşamını sürdüremeyecektir.
2. bu sürgün boyunca genellikle büyük şehirlerde yaşamışlardır, çünkü küçük yerlerde yabancıların barınması zordur
bu sayede de köylerde çiftçilik gibi pek zenginlik vaad etmeyen işler yerine şehirlerde ticaret ve zanaatle uğraşmışlardır. (ilk ticari işleri genellikle eskiciliktir, ki bu zaman içinde "antikacılık" denen "zengin eskiciliği"ne dönüşmüştür. halen dünyadaki en zengin antikacı kuruluşların çoğu da yahudilerindir).
zaman içinde ticaretten bankacılığa, zanaatten sanatçılığa geçme şansları oluşmuştur.
ayrıca büyük şehirlerde eğitim imkanları fazla olduğundan genel eğitim seviyeleri yüksek olmuş, özellikle 18. yüzyıldan sonra batıda yaşayan yahudiler bilim-sanat alanında önlerde olmuşlardır.
son birkaç yüzyılı etkileyen büyük adamların çoğunun yahudi olması (marx, einstein...) bu yüzdendir.
3. herhangi bir coğrafyada insanlar belli yerlerde yaşar, ve genellikle aynı bölgede yaşayıp ölürler
yahudiler ise toplumdan dışlandıkları için değişik-uzak coğrafyalara da dağılmışlardır, örneğin bir ailenin üyeleri polonya'ya, almanya'ya, ingiltere'ye vs. dağılırlar ve bu sayede diğer insanlara nazaran çok daha geniş ufka-imkanlara sahip olurlardı. bu durum, zaman içinde uluslarası ticaret ve bankacılık alanlarında avantaj ve altyapı sağladı.
4. hitler'in soykırımı
(ve daha önce de doğu avrupada hep yaşanmış olan "pogrom" denilen "yahudi avı" olayları) bu insanları bir nevi "mecburi acarlık" durumuna sokmuştur.
hani türkiye'de son on yıllar boyunca yaşanan, kürtlerin doğudan batıya mecburi göçleri sonucunda "acarlaşmaları" gibi. kürt ailesi, ya devlet zoruyla ya da pkk zoruyla yerinden-yurdundan edilip batıya göç ediyor, ama daha bir nesil süresinde iş örgütleyip holding bile kurabiliyor.
insanlar zorda kaldıklarında acarlaşırlar, hayat şartları kolaylaştıkça ve tehlike hissetmediklerinde de mayışırlar. bu durum şimdiki yahudi devletinde de geçerlidir. israil halkı şimdilerde o dedelerinin hallerinden çok farklı. kuruluş zamanlarındaki çalışkan-fedakar-gayretli insanlar yerine, batının rahata alışmış "mayışmış" insanları gençlerin çoğunluğunu oluşturuyor.
yani, israil'in ve yahudilerin başarıları da artık tarih olacaktır. ülkeleri tekrar büyük risk altına girmediği, varoluş sorunu yaşamadıkları sürece.