BİLİM 3 Temmuz 2017
50,2b OKUNMA     844 PAYLAŞIM

Yanardağların İçine Beton Doldursak Patlamalarını Gerçekten Önleyebilir miyiz?

Dünya ve evren hakkında arada bir aklımıza gelen böyle zıpır soruların aslında gerçekten öğretici cevapları oluyor. Sözlük yazarı "arnavut kaldirimi iyi hal indirimi"nın açıklaması tam da bu türden.
iStock.com

öncelikle soruya iki farklı şekilde bakabiliriz.

birincisi aktif yanardağın içi betonla doldurulabilir mi ?

1) yoğunluk sorunu

ortalama beton yoğunluğu; riyolitik lavlardan (granitik bileşimli kimyasal kabuğun veya sedimentlerin ergimesi sonucu meydana gelen lavlar) fazla, bazaltik ve andezitik lavlardan ise düşüktür. yani lavın (yanardağ lavı) içine dökülen beton, ya volkanizmanın içine doğru gömülecek yada volkanizmanın üzerinde şapka misali kalacaktır. iki şekilde de volkanizmaya engel olamayacaktır.

2) rekristalizasyon sorunu

yoğunluğu volkanizmanın yoğunluğu aynı olacak şekilde idealize edilmiş betonunuz olduğunu farzedelim. 1200 dereceye ulaşan yanardağ ısısı betonun ağırlıklı bileşenleri olan kalsiyum karbonatın kristal yapısını bozacak ve betonun kendisiyle birlikte hareket etmesini sağlayacaktır.


3) itme kuvveti sorunu

biraz beyin fırtınası yapacak olursak; rekristalize olmayan beton ürettiğimizi farzedelim. öyle bir beton ki lavın içinde erimeden priz alabilme özelliğine sahip diyelim. yanardağ aktivitesi (ekstrüzif volkanizma) kıtasal hareketlerin sonucunda ortaya çıktığından volkanizmanın itki kuvveti priz alan beton taşıyacak ve elinizde lavların arasında priz alıp taşınmış beton bloklar kalacaktır.

bu durumda cevabımız "hayır" olacaktır.

ikincisi ise sönmüş yanardağın krateri betonla doldurulabilir mi ? sorusudur.

bu sorunun cevabı ise basitçe "evet"dir. ancak yanardağ (volkanizma) tekrar faaliyete geçtiğinde bir önceki sorudaki ikinci ve üçüncü sorunlar nedeniyle oluşturduğunuz sistem lava karşı mukavemet gösteremeyecektir.

not: bu soruya gerçekten cevap arayan arkadaşları tebrik eder, gözlerinden öperim.