15 yılı bulan cm/fm, uefa manager, premier manager gibi bir çok menajerlik oyunu tecrübeme dayanarak hazırlamayı düşündüğüm rehber. işbu entry adım adım editlenmek suretiyle genişleyecek ve tamamlandığı zaman başka formatlarda da indirilebilecek bir dosya haline getirilecek.

öncelikle ben kimim? ben 1981-1986 arası doğan efsanevi nesil mensubu sıkı bir cm/fm takipçisiyim. cm oynamaya 1999 yılında cm 3 ile başladım. #25628616 entrymde görüleceği üzere seriye hakimim. anadolu lisesini 7 sene okumuş biri olarak ingilizceyi erken öğrenmenin avantajlarını özellikle bilgisayar oyunlarında gördüm. bu nedenle oyunu çok genç yaşta çözme imkanımız oldu. yeni nesil bu konuda şanssız özellikle oyunun son versiyonu olan 2013'te ki türkçe dil seçeneği çok yetersiz. bu nedenle oyunu anlatırken ingilizce versiyonu üzerinden anlatacağım. tabii gerekli yerlerde çeviri yaparak. oyunu en iyi ben bilirim ve her dediğim doğrudur gibi bir iddiam yok. tek amacım bildiğim kadarını yeni nesile aktarmak ve eski nesil ile bilgi alış-verişinde bulunmak. o nedenle eksik veya yanlış olduğunu düşündüğünüz şeyi benimle tartışmaktan çekinmeyiniz. her türlü soru ve görüşlere açığım.

index-) şuan için belirli bir index hazırlamadım ama entry ilerledikçe bu kısımı da editleyeceğim ama ilk adım olarak oyuncu özelliklerini anlatarak başlayacağım.

Birinci Bölüm

1-) oyuncu özellikleri: (bkz: player attributes) kısaca skill diye bahsedeceğim. yukarıda da dediğim gibi oyunu ingilizce olarak oynadığım için özellikleri de ingilizce yazacağım tabii yanına türkçesini de yazarak. ilgili özelliği anlatırken sadece ne işe yaradığını da değil, başka hangi özelliklerle birlikte çalıştığını, hangi durumlarda önemli olduğunu vs de anlatacağım.

başlamadan önce bir noktayı anlatmam gerekiyor. bilindiği üzere özellikler ca (current ability) ve pa (potential ability) olarak ikiye ayrılıyor. yani oyuncunun an itibari ile özellikleri ile potansiyel özellikleri. bilinmesi gereken en önemli şey bu iki veri en fazla 200 olabilir. mesela messi'nin pa'sı yani potansiyel özelliği 199 iken sabri'nin 145'dir. bu 200 sisteminin bir başka getirisi de bir adamın tüm özellikleri 20 olamaz. ayrıca her oyuncu mevkisine göre bu ca'yı (an itibari ile sahip olduğu yetenek puanı) dağıtırken ilgili özelliğin ca'da aldığı pay da bu mevkiye göre değişmekte. yani finishing'i 20 olan bir forvetin ca'sı 170 olsun mesela. bu 20 finishing, adam forvet olduğu için 170 puanın en az 40 puanını yer ama bu adam stoper olsaydı en fazla 20 puanı yerdi. yani kısacası her mevki için önemli olan özellikler o oyuncunun ca'sında daha çok yer işgal eder. ayrıca bilinmesi gereken bir önemli şey daha da ayak kullanımıdır ( weak foot rating) yani zayıf ayak ratingi. biliyorum büyük çoğunluğunuz oyuncu bakarken hangi ayağını ne kadar kullanır bakmıyorsunuz. artık bakacaksınız çünkü ters ayak puanı da ca'dan yiyor. yani weak foot ratingi 20 olan bir forvet en az 40 puan ca'dan yer. bu da demektir ki diğer özellikleri nispeten düşük kalır. biliyorum şuan sövüyorsunuz ama weak foot rating gerçekten çok önemli. gidin şimdi c.ronaldo'ya bakın oyundan, göreceksiniz ki özellikleri (fiziksel olanlar özellikle) olması gerekenden düşük. çünkü adamın ters ayak ratingi yüksek ve bu diğer özelliklerini aşağı çekmekte. mesela bir forvetimiz olsun finishingi 20 ca'sı 170 weak foot 20 olsun. bu adamın diğer özellikleri düşük kalır ve biz bu adamı oyunda görsek beğenmeyiz ve almayız. bir forvetimiz daha olsun bu adamın finishingi 20, ca'sı 170, weak foot ratingi 1 olsun. bu adamın diğer özellikleri diğer adamdan bariz üstün olur ve biz bu adamı alırız. peki bu yaptığımız doğru mu? maalesef değil, ilk forvetimiz iki ayağı ile de 20 ile bitirirken ikinci forvetimiz sadece güçlü ayağı ile 20 ile bitirmekte, diğer (zayıf) ayağı ile finishingi 1 gibi hareket etmekte. sadece finishingi değil, ters ayak skilli düşük olduğu için o ayakla top süremez, pas atamaz, top kontrolü yapamaz vs. umarım anladınız mantığı. yoksa bir daha baştan açıklarım istek gelirse. özellikle forvet, amc , mc ve dmc mevkiilerinde weak foot rating önemlidir bunu unutmayın. tek ayağını kullanan bir adam orta sahada ve forvette handikaptır. (kanatlar kaleci ve defans o kadar önemli değil)

bilindiği üzere oyuncu özellikleri 3 kısıma ayrılıyor. teknik, mental ve fiziksel. biz şimdi teknik kısım ile başlıyoruz.

a-) teknik özellikler: başlangıç olarak teknik ratingini anlatmam gerekiyor ki diğerlerini anlatabileyim.

technique: dediğim gibi ilk bilinmesi gereken özellik bu. çünkü bu skill diğer tüm teknik skilleri doğrudan etkilemekte. en basit açıklaması tekniğin, oyuncunun yaptığı işi ne kadar iyi yapabildiği. yani tekniği yüksek adam daha iyi top sürer, daha iyi bitirir, daha iyi pas atar vs. yani fm serisinde teknik skilli tek başına hiçbir şey ifade etmiyor. kullanılan tekniğin kalitesini artırıyor. yani finishingi 20 olan ama tekniği 10 olan bir forvet finishingi 16 olan ama tekniği de 16 olan bir forvetten daha kötü bitiricidir. biliyorum bu da çok hoşunuza gitmedi ama maalesef gerçek bu.

corners: korner açma kabiliyeti. crossing ile birlikte doğrudan çalışırlar. (teknik skilli ile de birlikte çalışır ama artık onu herşeye yazmayacağım, siz onu aklınızın bir köşesinde bulundurun)

crossing: orta açma kabiliyeti. dribbling ile birlikte dolaylı olarak çalışırlar.

dribbling: top sürme kabiliyeti. pace, accerelation, balance ve agility ile birlikte doğrudan çalışırlar.

finishing: bitiricilik. composure, decisions ve weak foot rating ile birlikte doğrudan, balance ve strenght ile dolaylı olarak çalışırlar. (teknik skillini yazmıyorum diye unutmuyorsunuz değil mi?)

first touch: top kontrolü, stop etme. weak foot rating ile birlikte doğrudan, balance ve strenght ile dolaylı olarak çalışırlar. ( arkadan press varsa dengeli olacak ki topu kontrol edebilsin) ayrıca first time shoot dediğimiz gelişine vuruşları da etkiler.

free kicks: free-kick atma kabiliyeti. eğer şut çekilecekse long shot ile orta açılacaksa crossing ile birlikte doğrudan çalışırlar. (bu konuda finishing skillinin de şut olarak kullanıldığı zaman etkili olduğuna dair mesajlar aldım ama ne kadar doğru bilmiyorum)

heading: kafa vuruşu kabiliyeti. jumping ile doğrudan, strenght ile dolaylı olarak birlikte çalışırlar. (tam emin olmamakla birlikte benim tecrübelerime göre finishing ile bir alakası yok. zaten stoperlerin bu kadar kafa golü atmasının nedeni budur.)

long shots: uzaktan şut atma kabiliyeti. strenght ile dolaylı olarak birlikte çalışır. (burada da finishing önemli diyenler oldu, yine %100 emin değilim)

long throws: uzun taç atma kabiliyeti. strenght ile dolaylı olarak birlikte çalışırlar.

marking: markaj yeteneği. sadece adam markajını değil alan savunmasında kendi bölgesini kontrol etmesini de kapsar. strenght ve concentration ile birlikte doğrudan, aggression ile dolaylı olarak birlikte çalışırlar.

passing: weak foot rating, creativity ve decisions ile doğrudan birlikte çalışırlar. passing yükseldikçe paslar daha güzel gitmez, uzağa daha iyi pas atmanızı sağlar. yani oyun motorunda passing 5 bile olsa kısa pası başarı ile atabilirsiniz ama uzağa pas atmak için yeterli olmaz. mantık sikik ama maalesef bu.

penalty taking: penaltı atma kabiliyeti. composure ve finishing ile doğrudan, influence ile dolaylı olarak birlikte çalışırlar. (influence sadece kaptanlık, liderlik olarak düşünülmemeli, sorumluluk alma olarak da düşünün, popescu'yu hatırlayın)

tackling: top kapma kabiliyeti. boştaki topu değil rakibin kontrolündeki topu kapmayı kapsar. strenght, agression ve bravery ile doğrudan birlikte çalışırlar.

b-) mental özellikler: mental özellikler hemen hemen herşey ile doğrudan ya da dolaylı olarak birlikte çalışırlar. o nedenle ben sadece en önemlilerini yazacağım.

aggression: agresiflik. defansif ya da ofansif farketmez ikili mücadelelerde oyuncunun mücadeleyi kazanma şansını arttırır. bravery ve determination ile birlikte dolaylı, strength ve tackling ile doğrudan çalışırlar. unutmamak gerekir ki agresiflik ayrıca oyuncunun sakatlama ve sakatlanma şansını da artırır.

anticipation: sezinleme. defansif olarak boştaki topları kapmayı ve pas arası yapmayı (interception), ofansif olarak topun nereye sekeceğini anlayarak pozisyon almayı kapsar. (jardel, raul, inzaghi gibi beleşçileri/fırsatçıları düşünün) off-the ball ve decisions ile birlikte dolaylı olarak birlikte çalışırlar.

bravery: cesaret. aynı agresiflik gibi ikili mücadele kazanma şansını artırır. eski bir kaleci olarak söyleyebilirim ki kaleciler için de önemlidir. aggression, tackling ve strength ile doğrudan birlikte çalışırlar.

composure: soğukkanlılık. hemen herşey ile birlikte çalışır. baskı altında bitiriciliği, pas atmayı vs herşeyi etkiler. saçma sapan hata yapma şansını düşürür. passing ve finishing ile birlikte dolaylı olarak, decisions ile doğrudan birliktle çalışırlar.

concentration : konsantrasyon. herşey ile birlikte çalışır. oyuncunun 90 dakika maçın içinde kalmasını sağlar. bu özellik düşükse oyuncu atletico madrid maçındaki querasma gibi sahada dolanır durur. stoperlerin adam kaçırmamasını ve saçma sapan hatalar yapmasını engeller. kısacası herşeyi etkiler. marking ile birlikte dolaylı olarak birlikte çalışırlar.

creativity : yaratıcılık. aslında maalesef oyun motorunda öyle değil. oyunda creativity yaratıcılıktan ziyade vision yani görüş ile ilgili. creativity düşükse oyuncu uzağı göremez burnunun dibine pası atar, yüksekse uzaktaki boş adamı görür ve pası dener. yoktan pozisyon var etme olarak çalışmıyor yani. onu flair özelliğinde anlatacağız. decisions ve passing ile doğrudan birlikte çalışırlar.

decisions: karar verme. hemen herşey ile birlikte çalışır. hem ofansif hem defansif olarak karar verebilmeyi kapsar. özellikle passing, creativity ile birlikte ofansif olarak doğrudan, tackling ve antipication ile birlikte defansif olarak doğrudan birlikte çalışırlar.

determination: hırs, azim. 90 dakika mücadele etme. özellikle oyun motorunda takım skor olarak geri düşünce oyuncunun maça asılmasını etkiler. ayrıca ikili mücadeleleri kazanma şansını da artırır. ayrıca bir oyuncunun gelişimini de etkiler. yani potansiyel yeteneğine ulaşma isteğini gösterir. determination'ı düşük adam batuhan gibi taşağı yayar, kendini geliştirmez. tackling ile dolaylı olarak birlikte çalışırlar.

flair: beklenmedik anda beklenmedik işler yapma. yoktan pozisyon var etme ve gol atma. creativity'de anlattığımız gibi oyundaki asıl yaratıcılık bu. bütün ofansif skillerle birlikte çalışır.

influence: liderlik, sorumluluk alma. bu özelliği yüksek oyuncu takım arkadaşlarını olumlu olarak etkiler, onları yönlendirir.

off the ball: topsuz oyunda nerede duracağını, nereye gideceğini ve ne yapacağını bilme. ofansif özellikler ile birlikte çalışır. anlatmaya çok gerek yok, en büyük örnek alex olarak verilebilir. forvetler ve amcler için çok ama çok önemli bir skilldir.

positioning: pozisyon alma. defansif özellikler ile birlikte çalışır. off the ball hücumda neyse pozisyon alma da defansta odur. özellikle offside trap taktiği ile oynayacaksanız stoperleriniz (ve tüm defans hattınızın) pozisyon alması yüksek olmalı. heading, anticipation, concentration ile birlikte dolaylı olarak çalışırlar.

teamwork: takım oyunu. taktiklere uyma. work rate ile doğrudan birlikte çalışırlar. düşük olursa oyuncu kafasına göre takılır, takım oyunu taktik vs dinlemez. ayrıca bencil olurlar.

work rate: çalışkanlık. hemen herşey ile birlikte çalışır ama özellikle defansif olarak mücadele gücünü etkiler. elmander, kuyt gibi örnekler verilebilir. stamina, team work ve determination ile doğrudan birlikte çalışırlar.

c-) fiziksel özellikler

acceleration: hızlanma. maksimum süratına ne kadar hızlı çıkabildiğini gösterir. herkes için önemlidir. pace ile doğrudan birlikte çalışırlar.

agility: kıvraklık. yanılmıyorsam bunu türkçeye çeviklik diye çevirmişler. kim çevirmişse bok yemiş, kıvraklık ile çeviklik aynı şey değildir. ensene ayak topuklarını koyabiliyorsan kıvraksındır çevik değil. neyse bu özellik kıvraklığı gösterir. top sürme, çalım atma (ya da yememe) için önemlidir. örnek olarak messi verilebilir. ters örnek olarak da servet çetin verilebilir. balance, pace ve accerelation ile doğrudan birlikte çalışırlar.

balance: denge. herkes için önemlidir. dengesiz adam presi, omzu yediği zaman topu kaybeder. ayrıca top sürerken de çok önemlidir. strength ve agility ile doğrudan birlikte çalışırlar.

jumping: zıplama. defans için heading ile doğrudan birlikte çalışırlar. kaleci için de önemlidir. (uçma yeteneği gibi)

natural fitness: bünye. bunu türkçeye ne olarak çevirdiler bilmiyorum ama doğrusu bünye olacak. bünyesi zayıf adam çabuk yorulur, çabuk sakatlanır, üstüste maç oynadığı zaman zor toparlanır. stamina ile doğrudan birlikte çalışırlar.

pace: hız, sürat. çok açıklanacak birşey yok. accerelation ile doğrudan, balance ve agility ile dolaylı olarak birlikte çalışırlar.

stamina: kondüsyon. bunun da çok açıklanacak birşeyi yok. staminası az olan adam çabuk yorulur bu kadar basit. hemen herşeyi etkiler.

strength: güç, kuvvet. ikili mücadele ile alakalı tüm skiller ile birlikte çalışır. ayrıca topa daha sert vurmayı etkiler. (şut, pas, orta ya da degaj farketmez)

d-) kaleci özellikleri:

aerial ability: hava topu kabiliyeti. havadan gelen topları kontrol edebilmesini (handlingle) ya da uzaklaştırmasını (tendency to punch ile birlikte) kapsar. tendency to punch, jumping ve handling ile doğrudan birlikte çalışırlar.

command of area: ceza sahası kontrolü. biliyorsunuz çizgi kalecisi ve alan kalecisi diye bir ayrım vardır. bilmiyorsanız da şöyle özetliyeyim; çizgi kalecisi daha çok kaleye gelen topları kurtarma üzerine yoğunlaşmıştır (mondragon, volkan gibi) alan kalecisi ise ceza sahasına giren topları daha kaleye vuruş olarak yönelmeden önce toplamaya ya da uzaklaştırmaya bakar. (taffarel, cordoba gibi) yani en basit örnek ceza sahasına orta açıldığı zaman çizgi kalecisi kalesini terketmez rakip kafayı vurduktan sonra topu çıkarmaya çalışır, alan kalecisi ise durumu müsait görürse daha rakip kafayı vurmadan çıkıp topu almaya yani ortayı yakalamaya ya da yumrukla uzaklaştırmaya çalışır. neyse command of area işte bu alan kalecisini alan kalecisi yapan skilldir. rushing out, aerial ability, decisions ile doğrudan birlikte çalışırlar.

communication: iletişim, defansı koordine/organize etme yeteneği. influence ile doğrudan birlikte çalışırlar. ofsayt taktiği ile oynuyorsanız kalecinizde bu skillin olması defansın ofsayt taktiğini daha efektik olarak yapabilmesi adına gereklidir.

eccentricity: eksantirik işler yapma hevesi. riskli bir özellik. kesin gol olur dediğin topu 90dan uçarak çıkartmasını da sağlayabilir, basitçe kontrol edebileceği topu artistik yaparak içeri almasını da sağlayabilir ya da çalım atacağım derken topu kaybetmesini de sağlayabilir. inanmazsınız ama flail ile birlikte çalışırlar.

handling: topu yakalama, kavrama, eli ile kontrol etme. kaleciniz topu sektirmesin istiyorsanız handlinginin çok düşük olmamasına dikkat edin. yoksa liverpool maçındaki hakan arıkan performansı seyredersiniz.

kicking: topu degajla ileri atma yeteneği. ne kadar skill o kadar uzağa. mantık basit. strength ile doğrudan birlikte çalışırlar.

one on ones: karşı karşıya pozisyonları kurtarma kabiliyeti. positioning, bravery, composure, reflex ve rushing out ile birlikte çalışırlar.

reflexes: bildiğin yediğin refleks. çok açıklanabilecek birşeyi yok. agility ile doğrudan, eccentiricity ile dolaylı olarak birlikte çalışırlar.

rushing out: açılma yeteneği. yani kalecinin çabucak bir şekilde kalesini terkederek rakibin açısını kapatmasını kapsar. pace ve accerelation ile doğrudan birlikte çalışırlar.

tendency to punch: havadan gelen topları yakalamak yerine yumrukla uzaklaştırma meyili. duruma göre riskli olabilir. sonuçta uzaklaştırmak bazen karambole yol açabilir. aerial ability, command of area, decisions ve jumping ile birlikte çalışırlar.

throwing: topu elle oyuna sokma kabiliyeti. skill arttıkça isabetli oyuna sokma şansı artar.

İkinci Bölüm

2-) gizli özellikler: bu bölümde birinci bölümde açıklamadığım gizli özellikleri anlatacağım. bu gizli özellikler scout/editör tarzı 3. party programlar ya da scoutlarımızı göndermek suretiyle öğrenilebilinir. bu özellikler hakkında bilmeniz gereken en önemli şeylerden biri de tutoring verdiğiniz zaman oyuncuların birbiri ile anlaşması ya da anlaşmaması bunlara bağlıdır. ayrıntılı bilgiyi tutoringi anlatırken yazacağım.

consistency: devamlılık. oyuncunun özelliklerinin hakkını verebilmesi olarak da anlatılabilir. şöyle ki, düşünün bir oyuncumuz var ve finishingi 20 ama consistencysi 1 olsun. bu adam bütün sezon sadece 1-2 maç finishingi 20 olarak mücadele eder. kalan maçlarda finishingi 10 gibi oynar. yani çok önemli bir özellik bu consistency. sadece fiziksel özellikler bu skillden etkilenmez. yani bir adamın pace'i 20 ise her maç 20'dir.

dirtiness: orospu çocukluğu, şerefsizlik skilli. bileğe basmaktan tut, penaltı noktası kazımaya kadar birçok şekilde karşımıza çıkabilir. bu skill çok olursa kırmızı kart yeme ihtimali artar oyuncunun. aynı zamanda rakibi sakatlama şansı da artar.

important matches: büyük maçlarda, derbilerde iyi performans gösterebilme kabiliyeti. consistency gibi hareket eder. bir oyuncu büyük maçları sevmiyorsa fiziksel özellikleri dışındaki özellikleri o maçlarda düşer.

injury proneness: sakatlanma eğilimi. natural fitness(bünye) ile doğrudan, agression ile dolaylı olarak beraber çalışırlar. sakatlıklar konusuna önümüzdeki bölümlerde uzun uzun değineceğim için şimdilik burada kesiyorum.

versatility: çok yönlülük. bir oyuncunun birden fazla mevkide oynayabilmesini sağlar. aynı zamanda bir mevkide uzun süre oynamazsa o mevkiyi (orada nasıl oynanacağını) unutmamasını sağlar.

adaptability: adaptasyon. oyuncu kendi ülkesi dışına transfer olduğu zaman oraya alışma sürecini hızlandırır. düşük olan oyuncular 1 ay sonra size gelir ben evi özledim gitmek istiyorum der ya da hatta ben kulüpten gitmek istiyorum der.

ambition: ihtiras, gözü yükseklerde olma. oyuncunun kendi potansiyel yeteneğine ulaşma azmini gösterir. yani oyuncunun kendini geliştirmesini sağlar. kötü yanı ise oyuncunun büyük kulüplere gitme isteğini de artırır. determination ile doğrudan, loyalty ile (ters şekilde) dolaylı olarak birlikte çalışırlar.

controversy: uyumsuz bir karaktere sahip olma skilli. bu skill ne kadar yüksekse oyuncu o derece saykoya bağlar. herşeyle herkesle problem çıkarır. kontrat ister, antremana gelmez, oynatılmadığı zaman takımdan gitmek ister, mancini'yi yumruklar vs. temperament (olumlu) ve professionalism (olumsuz) ile doğrudan birlikte çalışırlar. yani profesyonelse adam öfkesini bastırır ve problem çıkarmamaya çalışır. düşükse tam problem çocuk olur. temperamenti de düşükse ise balotelliye bağlar. antreman yapan genç takım oyuncularına gürültü yapıyorlar diye balkondan dart atar.

loyalty: sadakat. büyük takımlardan ya da liglerden teklif geldiği zaman takımda kalmasını sağlar. rakip takımlarda oynama isteğini azaltır. en büyük örnek totti olarak verilebilir.

pressure: saha içinde ve saha dışında baskı altında performans göstermesini sağlar. dediğim gibi hem saha içini hem saha dışını kapsıyor yani atıyorum oyuncu transfer listesine konulduğu zaman ya da takım çok kritik maçlara çıkacağı zaman moralini bozmaz. saha içinde de özellikle deplasmanlarda sakinliğini korumasına yardımcı olur.

professionalism: saha içinde ve saha dışında profesyonelce davranma kabiliyeti. skill yüksekse saha dışında oyuncu problem çıkarmaz, işini yapar ve antremanlarda çok iyi çalışır (bu çok önemli). saha içinde de aynı pressure gibi sakince işini yapmaya konsantre olur. eğer bu skill düşükse saha dışında maçtan önce karıya gider, kendine iyi bakmaz, antremanlara önem vermez, saha içinde de çabuk sinirlenip cüneyt çakır'ın gırtlağına yapışır. hemen hemen bütün mental skillerle birlikte çalışır.

sportsmanship: oyuncunun saha içi ve saha dışında sportmence davranmasını sağlar. vallahi maç motorunda falan ne işe yaradığını tam çözemedim ama genel olarak bu skill yüksekse oyuncu daha iyi huylu oluyor.

temperament: öfkesini kontrol edebilme kabiliyeti. ne kadar yüksekse oyuncu o kadar zor sinirlenir. düşükse hemen saykoya bağlar. hemen hemen her mental skill ile birlikte çalışır.

gizli özellikler de bu kadar. şu ana kadar oyuncu özelliklerinin (skillerinin) hepsini anlattık. bu nedenle 3. bölüme yani oyuncu mevkilerine, rollerine ve o rol/mevkii için gerekli olan özelliklere (skillere) geçiyorum.

Üçüncü Bölüm

3-) mevkiler, roller ve bunların ship olması gereken skiller: (bkz: key attributes for all player roles and duties) bu bölümde oyuncu mevkileri, rolleri ve o rol/mevki için gerekli olan özellikleri anlatacağım. öncelikle değinmem gereken bir mevzu var. bu rol/mevki ve bunlara ait skiller mevzusu aşırı derin ve karışık bir mevzu. bu skiller sizin taktiğinize göre, oyun stratejinize, mentalitenize, oyuncuya verdiğiniz instructionsa (emirlere) göre hatta oyuncunuzun yanında oynayan diğer oyunculara göre bile değişiklik gösterir. mesela dmc mevkisi için agression önemlidir ve ben bunu rehbere yazacağım birazdan ama çift dmc oynarsanız bunların bir tanesinin daha sakin ve ofansif olması gerekir. ikisini de agresif seçerseniz orta sahada deli danalar gibi koşan 2 tane nur topu gibi gattuso'nuz olur. top, pas falan yapamazsınız. hatta maçları 9 kişi tamamlama şansınız olur. o nedenle oyuncu ve taktik seçimlerinde birer birer düşünmek yerine takım genelini düşünmek her zaman daha isabetli olacaktır. ben elimden geldiğince bunu göz önünde bulundurarak bu bölümü hazırladım ama yine de sizin de taktiği ve ilgili hazırlıkları ayarlarken bu dediğimi aklınızda bulundurmanızda fayda var.

bir değinmem gereken nokta da şimdi yazacağım şeyin zaten oyunun içinde de görülebilir olması. yani oyuncu profilinde siz adamın o mevkiye/role uygunluğunu compare menüsünden zaten görebilirsiniz. oyun gerekli özellikleri koyu mavi bir çerçeveye alarak zaten size o oyuncunun o rol için hangi skillere ihtiyacı olduğunu göstermektedir. benim buradaki asıl amacım ise yukarıdaki paragrafta saydığım değişkenleri de göz önünde bulundurarak bu bölümü daha iyiye taşımak ve değişken durumlara daha uyumlu olmasını sağlamaktır.

ayrıca 1. bölümde yazdığım üzere hemen hemen her skillin diğer skillerle bağlantı halinde olduğunu göz önünde bulundurarak bu bölümden faydalanırsanız sizin için daha iyi olur.

1-) kaleciler:

a-) role goalkeeper, duty defend: burada kalecimiz sadece kalecilik yapmaya odaklanmış durumda. çok gerekli olmadıkça kalesini terketmez. topu oyuna sokarken ekstra riskler almaz. ( en güzel örnekler yerli volkan demirel, yabancı buffon) bu arkadaş için gerekli olan en temel skiller, jumping (uçma ve hava topuna yükselme), agility (götüyle top kontrol edebilme kıvraklığı), composure (penaltı ve teke tek pozisyonlarda soğukkanlılığını koruma), concentration ( konsantrasyonunu yüksek tutarak abuk goller yememe ya da halı saha tabiri ile uyumama), decisions ( ne zaman kalesini terketmesi ya da terketmemesi gerektiğine karar verme), positioning (pozisyon alma) aerial ability ( hava toplarında ve yan toplarda başarı), command of area ( ceza sahasına giren her topa [şut olmasa bile] müdahale etme niyeti), handling ( topu sektirmeme, yakalama), one on ones ( teke tek pozisyonlarda başarı), refleks, bravery ( pis burun vurmak yasak, abanmayın), communication (ofsayt taktiği ile oynuyorsanız defansı uyarma/organize etme) bu yazdığım skiller her kalecide olması gereken temel özelliklerdir. o nedenle bundan sonraki kalecilerde bunları bir daha yazmayacağım.
bu rolü ne zaman seçmeliyiz? eğer kalecimiz ağır/yavaş bir kaleciyse tek tercihimiz bu. taktiksel olarak hemen her taktiğe uyar fakat takımınız çok aşırı hücum oynuyorsa defansın arkasına top atıldığı zaman sıkıntı yaratabilir fakat stoperleriniz hızlı ise bu handikap ortadan kalkabilir.

b-) role sweeper keeper, duty defend: burada kalecimiz defansın arkasındaki libero gibi oynamaktadır fakat sadece defansif olarak bu görevi icra eder. defansın arkasına atılmış toplara çıkarak uzaklaştırır. topu oyuna sokarken ekstra risk almaz. normal kaleciden biraz daha teknik ve hızlı olmak zorundadır. (en güzel örnekler yabancı oliver neuer, yerli muslera) yukarıda saydığım genel kaleci özelliklerinin yanı sıra rushing out (kalesini çabuk terketme/açılma), pace, acceleration, eccentiricity ( rüştü ), first touch ( fevzi) önemlidir.
bu rolü ne zaman seçmeliyiz? ofansif futbol oynuyorsak, defansı önde kuruyorsak, stoperlerimiz servet çetin gibi hız timsali ise ve kalecimiz çabuk bir kaleci ise bunu seçeriz.

c-) role sweeper keeper, duty support: burada kalecimiz yine libero gibi oynar ama bu sefer biraz daha ofansiftir. topu oyuna güzel sokar hatta oyun kurar asist yapar zaman zaman. normal kaleciden çok daha teknik ve zeki olmalıdır. stoperler baskı yedikleri zaman kaleciye dönmekten çekinmezler. (en güzel örnek cordoba ve taffarel) dutysi defend olan kalecinin sahip olduğu özelliklerin yanı sıra kicking (topu oyuna ayakla sokma), throwing ( topu elle sokma), creativity (boştaki adamı görme) özelliklerine sahip olmalıdır.
bu rolü ne zaman seçmeliyiz? ofansif futbolu seviyorsak, özellikle uzun top oynuyorsak, ileride hızlı ve zeki forvetlerimiz varsa ya da hava toplarına hakim uzun boylu bir forvetimiz varsa ve kalecimiz yukarıda sayılan özelliklere sahipse, ee helva yapsana, helva yapsana.

d-)role sweeper keeper, duty attack: burada kalecimiz liberodan da öte bir nevi 11. oyuncu, hatta kaleci oyuncudur. topu alır neredeyse orta sahaya çıkar, adam çalımlar, defansla top yapar vs. çok tavsiye ettiğim bir rol değildir. buna uygun kaleci zaten bulamazsınız, bulsanız da kullanmak güven özveri ve tecrübe ister. dutysi support olan libero kalecinin özelliklerine hatta daha fazlasına sahip olmaldır.
bu rolü ne zaman seçmeliyiz? canın mı sıkkın? hayattan ve oyundan artık zevk almıyor musun? heykelini diktiğin kaptanını 1 hafta sonra kulüpten mi kovdular? seç gitsin panpa senden değerli değil. şaka bir yana outfield ratingi 5 olan bir kaleci bulursanız deneyebilirsiniz. mesuliyet kabul etmem ama.

2-)bekler: sağ/sol bek ayrımına girmiyorum.

a-)role fullback, duty defend: defansif görevlerine odaklanmış bek. bir nevi 4. stoper. çok gerekmedikçe ileri çıkmaz. ileri çıksa da sıfıra kadar gitmez erken orta açar ya da orta saha oyuncuları ile paslaşır. riskli pas atmaz. stoperlerin ters kademesine girer. (en güzel örnek buna hakan balta verilebilir) gerekli skilleri accerelation (hızlanma), stamina ( sigara falan içiyorlarsa kesilmesinler diye), anticipation ( ters kademe ve ara paslarına müdahale), concentration (adam kaçırmama, ofsayt bozmama), positioning (ofsayt taktiği ve doğru yer tutma) teamwork, work rate (çıkması gerekiyorsa ileri çıkma, ileri çıktı mı geri dönme, press yapma), marking (sadece adam markajı değil alan savunmasında da kendi bölgesini kontrol etme), tackling (top çalma), agility ( rakip kanatlar karşısında maymuna dönmeme). bu özellikler her bekte olması gereken temel özelliklerdir, bundan sonrakilerde bunları bir daha yazmayacağım.
bu rolü ne zaman seçmeliyiz? defansif futbol oynuyorsak, rakibin çok tehlikeli kanat oyuncuları varsa, bekiniz hakan balta, kadlec gibi orta saha çizgisini geçmemeye yeminli ise geçse de bi boka yaramıyorsa bunu seçiyoruz evet.

b-)role fullback, duty support: defansif görevlerini aksatmadan hücuma da gerekli yerlerde destek veren bek. dutysi defend olandan farklı olarak az biraz daha teknik olmalıdır, yeterli miktarda top sürebilmeli ve orta açabilmelidir. orta saha oyuncularına defansif olarak (press), ofansif olarak (pas seçeneği sunma) destek verebilmelidirler. (örnek olarak sabri verilebilir) yukarıda saydığım özelliklerin yanı sıra crossing ( sabri), dribbling, pace de sahip olması gereken özelliklerdir.
bu rolü ne zaman seçmeliyiz? kontrollü futbol oynuyorsak, beklerimizin yetenekleri kısıtlı ama yeterli ise, geride çok boşluk bırakmadan beklerin de hücuma destek olmasını istiyorsak tercihimiz bu olmalıdır.

c-)role fullback, duty attack: defansif görevlerden ziyade ofansif görevleri ön plana çıkan bek. ofansif olarak devamlı ileri bindirmelerle hücuma destek verebilmeli. defansif olarak da rakibi kendi sahasından çıkarmamak adına orta saha oyuncuları ile önde basabilmelidir. normal beklerden daha teknik olmaları gereklidir. (en güzel örnek gökhan gönül ve eboue olarak verilebilir) dutysi support olanın sahip olması gereken özelliklerin yanı sıra off the ball ( hücumda nereye gideceğini ve bindirme yapacağını bilmesi) skilline sahip olmaldır.
bu rolü ne zaman seçmeliyiz? ofansif futbol oynuyorsak, rakibi pressle ileride boğup kendi sahalarından çıkarmak istemiyorsak, bekimiz de 90 dakika git gel yapabilecek motorik ve teknik özelliklere sahipse bunu seçmeliyiz. ayrıca burada bilinmesi gereken bir diğer şey de bu bekin önünün boş olması performasını artırır. yani 4-3-3ün kanat forvetlerinin içeri kat etmesi ( sow, c.ronaldo vs) gibi alan boşaltmalar bu beklerin onların boşalttığı alanlara toplu ya da topsuz bindirme yapmalarını sağlar. ayrıca bu bek kullanılırken bir adet dmc kullanılması faydalıdır ki bunların boşalttığı alanları defansif olarak kapatabilsinler ve pas seçeneği sunsunlar.

d-) role wingback, duty defend: geldik wingbacke, bunlar normal fullbackten farklı olarak genelde kanatta tek bek olarak kullanılan (önlerinde kanat oyuncusu olmayan) beklerdir. yani 5-3-2, 4-1-2-1-2, 4-2-2-2 gibi kanat oyuncuları içermeyen dizilişlerde bu bekler kullanılır. kendi kanatını tek başına kapatır ve kullanırlar. (en klasik örnekleri roberto carlos ve cafu'dur) dutysi defend olan wingback ileri pek çıkmaz fullback defend ile aynı karakteristik özellikleri gösterir. gerekli özellikleri marking, tackling, positioning, teamwork, work rate, acceleration, pace, anticipation, passing ( kanatta tek adam olduğu için oyun genişliğini sağlama adına kanatlara açılıp pas alışverişinde bulunması için) ve staminadır.
bu rolü ne zaman seçmeliyiz? dediğim gibi tek kanat beki kullanıyorsak ve defansif oynuyorsak seçimimiz bu olmalıdır. fullback de kullanılabilir bu durumda ancak hücuma hiç çıkmaz fullback(defend olanı), stoper gibi davranır. wingback ise defend bile olsa dutysi, kanadı kullanma adına en azından orta sahaya kadar çıkar. (oyun genişliği sağlama adına)

e-)role wingback, duty support: yine aynı şekilde defansif görevi öncelikle olmak üzere hücuma da destek veren bektir. yine fullbackle karşılaştırma adına konuşursak bu arkadaş support bile olsa önü boş olduğu için ileri sık sık çıkar, sıfıra kadar iner ve orta açar. defend olandan farklı olarak crossing, dribbling ve off the ball'a ihtiyacı vardır.
bu rolü ne zaman seçmeliyiz? 4lü defans hattına sahipsek, ofansif futbol oynuyorsak ve kanatlardaki tek adamlarımız bu bekler ise bunu seçebiliriz. bu arkadaşın ciğeri önemli yani staminasının yüksek olmasına özellikle dikkat edin. yoksa tek başına git gel 70de ciğerleri bırakır rakip korner bayrağının oraya.

f-)role wingback, duty attack: defansif görevini 2. plana bırakan ve takımın kanat hücum yükünü tek başına çeken bektir. dutysi support olandan farklı olarak genel teknik özellikleri daha yüksek olmalıdır.
bu rolü ne zaman seçmeliyiz? 3lü defans oynuyorsak ve bu bekin ileri çıkışlarında ardında bıraktığı boşluğu kapatacak çapta bir stoperimiz varsa ve ofansif futbol oynuyorsak seçimimiz bu olmalıdır.

3-)stoperler:

a-)role central defender, duty defend: ülkemizde futbol konuşulurken stoper denildiği zaman anlaşılan rol budur. genelde bir partnerle birlikte 2li olarak oynarlar. adama adama markaj yapmak yerine alan savunmasına yöneliktir. partneriyle uyum içerisinde cover/stop görevlerini yerine getirir. (cover/stop konusunu açmak gerekirse, diyelim ki rakip tek forvet oynuyor ve rakip takım defanstan uzun topla kendi forvetine topu şişirdi, işte o zaman o stoperlerden biri ki alan savunması gereği hangisi yakınsa forvete doğru o çıkar ve atağı stop etmeye çalışır havadan veya yerden, diğeri ise ortaya doğru kayarak topun arkaya sekme ihtimaline karşı orta bölgeyi coverlar) bu nedenle iki stoperimizi seçerken uyumlu olmalarına kesinlikle dikkat etmeliyiz. gerekli özellikleri jumping (hava), strength (ikili mücadele), agility (shevchenko'yu arayan servet çetin olmamak için), concentration ( adam kaçırmama, ofsayt bozmama), determination, aggression, tackling, marking (sadece adam değil alan markajını da kapsar), heading, eğer defans hattını yüksek olarak belirlerseniz geriye hızlı koşmaları adına acceleration ve pace olarak gösterilebilir.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? kesinlikle bu rolü stoper ikilinizin genel durumuna göre seçin. eğer stoperleriniz dengeli stoperlerse ve özellikleri birbirine yakınsa ikisini de bu şekilde seçin. duruma göre biri stoplar diğeri coverlar. daha ayrıntılı bilgiyi diğer dutyleri anlatırken ve genel taktik konusunda vereceğim.

b-)role central defender, duty stopper: az önce anlattığım stop/cover konusundaki stop olanı görev bellemiş stoper. her zaman ilk topa o basar. agresif, cesur ve atletik olanları makbuldür. (en güzel örnek bülent korkmaz ve lugano olarak verilebilir) gerekli özellikleri yukarıda yazdıklarımın yanı sıra aggression, bravery ve balance olarak sayılabilir.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? az önce dediğim gibi burada da stoper ikilisine bakmak lazım. eğer elimizde biri sayko diğeri zeki ve tecrübeli iki stoperimiz varsa sayko olanı bu role verebiliriz. diğerini de birazdan anlatacağım gibi cover olarak değerlendirerek tabii. sakın ama sakın iki stoperi de stopper dutysinde oynatmayın. diğeri ya cover olsun ya defend.

c-)role central defender, duty cover: işte arkada duran, diğer stoperden seken topları toplayan, kademeye giren adam bu. kesinlikle zeki ve pozisyon bilgisi yüksek bir stoper olmalıdır. (örnek olarak popescu ve yobo verilebilir) diğer stoperlerden farklı olarak daha yüksek anticipation, composure, decisions, concentration ve positioninge sahip olmalıdır.
bu rolü ne zaman seçmeliyiz? daha önce de dediğim gibi zeki, tecrübeli bir stoperimiz varsa diğer stoperi stopper ya da defend dutylerinden birini oynatmak suretiyle bu rolü seçebiliriz.

d-)role limited defender, duty defend, cover, stopper: genel stoper mantığını az önce anlatmıştık o yüzden burada sadece limited defender olayı üzerinde duracağım. hacılar limited defenderin normal stoperden farkı aşırı kazma olması ve hücumsal olarak hiçbir sorumluluğunun olmaması. yani topu oyunu güzel sokma gibi bir derdi yok bu vatandaşın. tek derdi topu kazanıp taca, kornere, ileriye, allah ne verdiyse, nereye denk gelirse vurmaktır.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? düşük liglerde oynarken kazma stoperlere sahipken, kendinizden çok ama çok güçlü bir rakibe karşı oynarken stoplerin top kayıpları yapmadan direk topu ayaklarından çıkarmaları için tercih edilebilir.

e-)role ball-playing defender, duty defend, cover, stopper: burada da duty mantığı değişmediği için anlatmayacağım. üzerinde duracağım şey ball-playing defender kavramı. bu arkadaş tahmin edebileceğiniz üzere normal stoperlerden daha tekniktir. defansif görevlerinin yanı sıra ofansif olarak da topu oyuna iyi bir şekilde sokma hatta ileri çıkışlarla hücuma destek verme görevlerine sahiptir. (örnek olarak pique verilebilir). normal stoperden farklı olarak technique, passing, first touch ve creativity skillerine sahip olmalıdır.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? elimizde teknik kapasitesi yüksek bir stoper varsa ve hücum futbolunu seviyorsak bu rolden faydalanmak tercih edilebilir.

f-)role sweeper, duty defend: sweeper dilimize süpürücü olarak çevrilebilir. defansın en gerisinde durur ve arkaya, araya atılan toplara müdahale eder. kademeye girer. tamamen defansa konstantre olmuş bir roldür. hücumda etkisi sıfıra yakındır. topu uzaklaştırma dışında hiçbir derdi yoktur. son adam olarak oyunu iyi okuması gerekir. günümüzde pek kullanılan bir rol değildir. normalde 3lü defansın ortasında oynar. diğer 2 stoper adam markajı yaparken bu vatandaş onların arkasını toplar.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? kesinlikle 3lü defans oynamıyorsanız buna bulaşmanızı tavsiye etmem. 3lü defans oynarken ortadaki stoper olarak bunu tercih edebilirsiniz eğer stoperiniz mental açıdan iyi, teknik açıdan zayıf ise. ayrıca kesinlikle ama kesinlikle sweeper varken ofsayt taktiği ile oynamayınız. dediğim gibi bu adam arkada durduğu için ofsaytı bozar. bozmamak için ileri çıkarsa da sweeper olmasının bir mantığı kalmaz.

g-)role libero, duty support: libero. bizim ön libero dediğimiz adamın atası, geride oynayanı. temel mantığı sweeper gibidir ama bu arkadaş daha tekniktir ve ofansif rolü vardır. yine 3lü defansın ortasında oynar. zaten ön libero dediğimiz adam bu adamın 4lü defans formasyonunda öne kaydırılan versiyonudur. (günümüzden örnek veremem ama beckenbauer buna verilebilecek en klasik örnektir) gerekli özellikleri normal stoperden farklı olarak dribbling ( evet topu alıp ortadan yardırır), passing, technique, creativity olarak gösterilebilir.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? 3lü defans oynuyorsak ve ortadaki vatandaş hemen zeki, hem defansif yönü kuvvetli, hem de teknik ise bunu kesinlikle ama kesinlikle seçiniz. taktik kısmında daha ayrıntılı olarak olarak değineceğim bu mevzuya. yine ofsayt taktiğinden uzak durmak kaydıyla.

h-)role libero, duty attack: fakettiyseniz bu vatandaşların dutyleri normal stoperden farklı. zaten normal stoperle pek alakaları olmadığını da şimdiye kadar anlattık. dutysi atak olan libero support olandan farklı olarak iyice öne çıkar. hatta çoğu zaman ön libero ile karıştırılır. normal stoperlerden ve dutysi support olan liberodan farklı olarak long shots ve finishing özelliklerine sahip olmalıdır. yani bu adam ciddi ciddi öne çıkıp demarke şekilde gol arayan bir adam.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? 3lü defans oynuyorsanız ve yukarıda sayılan işleri yapabilecek özelliklere sahip bir adamınız varsa bunu tercih etmemek mallıktır.

4-)defansif ortasahalar:

a-)role anchor man, duty defend: anchor dilimize çapa olarak çevrilebilir. bu adama çapa denmesinin sebebi aynı çapa gibi çakılı oynamasıdır. bu vatandaşın tek derdi, tasası orta saha ile defans arasında bekleyerek rakip atakları durdurmaktır (coverlamak). çakılı olduğu için press yapmaz yani yerine boşaltmaz. çok ağır baskı altındaysanız stoperlerin arasına girerek göbeği 3ler. hücumda hiçbir sorumluluğu yoktur. çok ama çok nadir ileri çıkar. topu ayağında tutmaz, en yakındaki adama kısa pasla topu ayağından çıkarır. (en klasik örnekleri mehmet aurelio ve selçuk şahin) gerekli özellikleri heading, marking, tackling, anticipation, concentration, determination, positioning, work rate, strength, stamina,olarak gösterilebilir. bu özellikler hemen her ön libero için gerekli olduğundan bunları bir daha tek tek yazmayacağım.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? elimizde hücumsal özellikleri zayıf ama defansif özellikleri kuvvetli bir dm varsa (fiziksel özelliklerinden ziyade mental özellikleri ön planda olan bir dm), diğer ortasaha oyuncularınız defansif özellikleri zayıf ofansif oyuncularsa ve defans güvenliğini elden bırakmak istemiyorsanız ayrıca rakibiniz elinde tehlikeli bir amc varsa bu rolü tercih edebilirsiniz. unutmayın anchor man'den maksimum fayda almak istiyorsanız tek dmc olarak oynatınız. iki anchor man ya da bir anchor man bir defensive midfielder şeklinde dizilirseniz hücumlarınız sekteye uğrayacağı gibi anchor man'in cover özelliği bir bölgede sıkışır. ayrıca çift anchor man takımın press gücünü neredeyse sıfırlar.

b-)role defensive midfielder, duty defend: defansif sorumlulukları ön planda olan ön libero. çapadan farklı olarak zaman zaman ileri çıkar, kanat beklerinin bindirmelerinde onların boşaltıkları alanı kapatmak için sağa veya sola kayar. en önemlisi press yapar. (çapa press yapmaz cover yapar demiştik), (örnek olarak mehmet topal verilebilir). çapadan farklı olarak acceleration ( boşlukları çabuk kapatmak ve çabuk press yapmak adına), bravery ve aggression (rakibi yıldırmak için) skillerine sahip olmalıdır.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? ikili ön libero sisteminde oynuyorsak biri olarak ya da tek ön liberomuz varsa ve bu ön liberomuz defansif görevlerini aksatmadan gerekli yerlerde hücuma yardımcı olsun istiyorsanız ayrıca press yapmayı seviyorsanız tercihiniz bu olabilir.

c-)role defensive midfielder, duty support: defend dutyli ön liberodan farklı olarak hücumda da etkin rol alan ön libero. bu vatandaş defansif olarak görevlerini aksatmadan hücumda da atağa destek verecek derecede ofansif skillere sahiptir. gerekli yerlerde ileri çıkar. topu efektif olarak kullanabilir. orta saha oyuncuları ile aktif pas alışverişine girer.(örnek olarak khedira verilebilir) normal ön liberolardan farklı olarak passing, first touch ve decisions skillerine sahip olmalıdır.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? çift ön libero oynuyorsak yanında dutysi defend olanla birlikte ya da hücum futbolunu seviyorsak tek başına bu arkadaşı kullanabiliriz.

d-)role deep-lying playmaker, duty defend: bildiğiniz üzere deep-lying playmaker hem dmc hem mc mevkilerinde seçilebilen bir roldür. genel olarak aynı mekanizmaya sahip olsalar da belirli farklıları vardır. o nedenle ben hem dmc olanı hem mc olanı ayrı ayrı anlatacağım. öncelikle deep-lying playmaker demek geri gelip top istemek/almak suretiyle oyunu kuran (oyun kurucu) orta saha oyuncusu demektir. dmc olan versiyonu eğer defend dutysinde oynuyorsa ileri pek çıkmadan geriden oyun kurar. genelde isabetli uzun toplarla ya da ara paslarıyla ilerideki arkadaşlarını topla buluşturma amacındadır. defansif olarak da yerini terketmeden savunmanın önünü kapatmaya çalışır. (buna örnek olarak xabi alonso verilebilir) normal ön liberodan farklı olarak technique, passing, creativity, decisions ve first touch özelliklerine sahip olmaldır.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? eğer elimizde topu oyuna iyi sokabilecek bir stoperimiz yoksa (ball-playing stoper), geriden oyun kurmakta zorlanıyorsak ve elimizde hem teknik hem de defansif özelliklere sahip bir oyuncu varsa tercih edilebilir. genelde yanında bir defensive midfielder ile birlikte 2li olarak oynarlarsa da duruma göre tek ön libero olarak da kullanılabilir ofansif takımlarda (fakat bu durumda bu arkadaşa çok yük biner bu göz önünde bulundurulmalı).

e-)role deep-lying playmaker, duty support: geriye gelip topu alan oyun kurucunun topla ileri çıkan versiyonu. dutysi defend olandan farklı olarak bu arkadaş sadece uzun toplarla ileriyi beslemez, duruma göre ayağında topla ileri çıkarak topu taşır, ilerideki oyuncularla paslaşır hatta uzaktan şut pozisyonu arar. ileri çok çıktığı için arkasını boş bırakır. (buna örnek olarak fellaini, de rossi verilebilir) normal ön liberodan farklı olarak technique, passing, first touch, dribbling, balance (ikili mücadelelerde ayağındaki topu vermesin yani çıkarken top kaptırmasın diye) ve long shots özelliklerine sahip olmalıdır.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? kesinlikle tek ön libero olarak kullanılmamalı yanında dutysi defend/support olan bir dmc bulundurulmalıdır. dediğim gibi ileri çıkmayı seven bu arkadaş yerini boş bırakmakta olduğu için tek ön libero olarak kullanımı pek sağlıklı değildir. çift ön libero oynuyorsak ve yukarıda saydığım özelliklere sahip bir dmc miz varsa tercih edilebilir.

5-)orta sahalar:

a-) role central midfielder, duty defend:bilindiği üzere orta saha oyuncuları oyuna yön veren, defans ile hücum arasında köprü görevi gören. görevleri dahilinde ikisine de eşit ya da birini ön planda tutmak suretiyle yardım eden oyunculardır. herşeyi az da olsa yapabilme kabiliyetine sahip olmalıdırlar. işte bu arkadaş ise defansif görevi ön planda olan orta saha oyuncusudur. normal ön liberodan farklı olarak defansın önünde beklemez. her ne kadar defans görevine ağırlık versede hücuma da yardımcı olmak zorundadır. gerekli olan özellikleri first touch, heading, marking, passing, tackling, decisions (bu çok önemli, ne zaman ne yapacağını bilmek köprü olmanın en önemli şartıdır. ne zaman ileri ne zaman geri gideceğini, ne zaman rakibe basıp, ne zaman geriye çekileceğini vs herşey buna bağlıdır), positioning, teamwork, work rate ve stamina (yorulmaması adına) olarak sayılabilir. dediğim gibi bu arkadaş için herşeyden biraz lazımdır ama dutysi defend olduğu için defansif özellikler biraz daha ön plandadır.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? ön liberosuz bir taktikle oynuyorsak (4-4-2 gibi) ya da ön liberomuz olmasına rağmen defansif bir anlayış sergiliyorsak, diğer orta saha oyuncularının ofansif görevleri daha ön planda ise bu rol tercih edilebilir. açıkcası çoğu oyuncu bunun yerine ball-winning midfielderı ya da box-to-box'ı tercih etmektedir ancak özellikle ön liberonuz yoksa ball-winning midfielder tercihi kötü sonuçlara sebebiyet verebilir farkını ball-winning midfielderı anlatırken açıklayacağım.

b-)role central midfielder, duty support: dengeyi gözeten central midfielder. hem ofansif görevlere hem de defansif görevlere sınırlı ve dengeli olarak destek verme amacı güder. taktiğinize göre verdiği ağırlık taraflardan birine az da olsa kayabilir (çok ofansif oynuyorsak ofansa, defansif oynuyorsak defansa). gerekli olan özelliklerini yazmak cidden çok zor. dediğim gibi herşeyden biraz olmalıdır bu vatandaşta. dutysi defend olandan farklı olarak long shots, creativity ve off the ball özelliklerine sahip olması lazımdır.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? açıkcası bu rol genelde 5li orta saha oynuyorsak ve göbekteki orta sahalardan biri çok ofansif diğer çok defansif ise dengeyi sağlamak adına tercih edilebilir ya da 4lü orta saha oynuyorsak ve defansif bir anlayış güdüyorsak defansif bir orta sahanın yanında da düşünülebilir.

c-)role central midfielder, duty attack: hücuma ağırlık veren ama defansı da unutmayan orta saha oyuncusu. amc den farklı olarak bu arkadaş defansif görevlerini asla savsaklamaz. hücuma destek verirken asla bir amc gibi efektif olamasa da orta saha mücadelesinde de takıma yük olmaz. (en büyük örnek steven gerrard olarak verilebilir) normal bir central midfielderdan farklı olarak dribbling ve finishing (evet ceza sahasına bol bol girer) özelliklerine de sahip olması gerekir.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? özellikle 4lü orta saha oynuyorsak ve yanında defansif görevlere sahip bir orta saha oyuncusu varsa ve bu role seçeceğimiz oyuncu ofansif yeteneklere sahip olduğu kadar defansif özelliklere de sahipse bu rol tercih edilebilir ya da 5li orta saha oynuyorsak ve göbekteki adamlardan biri çok defansif ise dengeyi sağlamak adına da bu rol tercih edilebilir.

d-)role ball-winning midfielder, duty defend: görevi top kapmak ve bu topu en yakınındaki oyuncuya vermek olan orta saha oyuncusu. normal defansif orta sahalardan farklı olarak ileride basar bu vatandaş. yani coverdan ziyade press ile topu kazanmayı hedefler. press ağırlıklı olduğu için arkasını boş bırakma handikapı vardır. gerekli olan özellikleri marking, tackling, aggression, bravery, determination, workrate, team work, stamina, strength olarak sayılabilir.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? elimizde böyle boğa gibi agresif, yorulmaz sayko bir orta saha varsa bu rol tercih edilebilir ancak burada unutulmaması gereken şey eğer orta sahanızdaki defansif görevli olan tek bu ise yediğiniz kontraların haddi hesabı olmaz. dediğim gibi press ağırlıklı bir top kapma görevi icra ettiği için it gibi koşan bu arkadaş arkasında hatırı sayılır bir boşluk bırakır. o nedenle cover ağırlıklı bir ön libero ile ( anchor man göz kırpar) kullanılırsa çok iş yapar. arkasında ön libero yoksa defend dutyli cental midfielder daha mantıklı bir tercih olur.

e-)role ball-winning midfielder, duty support: dutysi defend olandan tek farkı topu görünce karpuz sanmamasıdır bu arkadaşın. topu efektif kullabilir, hücuma daha çok destek olabilir. dutysi defend olandan farklı olarak passing skilline sahip olmalıdır.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? yukarıda yazdıklarım aynen burada da geçerli. eğer elinizdeki oyuncu biraz daha teknik ve pasör ise dutysi support olması daha yararlıdır. arkasındaki boşluğu unutmadan tabii.

f-)role box-to-box midfielder, duty support: kısa b2b diyeceğim buna. geldik en sevdiğiniz, deliler, hayvanlar gibi kullandığınız role. öyle ki xavi'yi bile b2b oynatan fmciler gördü bu gözler. neyse bu arkadaş gerçekten faydalıdır. top rakipteyken bizim ceza sahamıza, bizdeyken rakip ceza sahasına (geç vararak) girer. yalnız bu arkadaşın bir handikapı var; günümüzde bu rolü oynayabilecek adam bir elin parmaklarını geçmez. çünkü öyle böyle özellikler ister ki tam efektif olması için tam dudak uçuklatan cinsten. (illa bir örnek ver diyecekseniz bu adam için, galatasaray'a geldiği ilk sezonki felipe melo geliyor aklıma). gerekli özellikleri yazacağım ama önce şunu bilin. bu adam 90 dakika bi o kaleye bi bu kaleye deli danalar gibi koşacak. top rakipteyken gattuso, top bizdeyken pirlo kesilecek. gerekli özellikler olarak (hanım koş çay getir) dribbling (topu alıp yardıracak), finishing (içeri girip gol atacak), first touch, heading (kornerlerde çük ile gol atma skilli), long shots, marking, passing, technique, anticipation, bravery, decisions (belki en önemli skilli bu; o kadar çok şey yapabiliyor ve o kadar çok görevi var ki hangisini ne zaman yapacağına karar vermesi çok ama çok önemli) determination, off the ball, positioning, work rate, teamwork, acceleration, stamina ( bu da inanılmaz önemli, 90 dakika bi o kale bi bu kale ölmesin diye) pace (çabuk koşup gelsin diye), strenght olarak yazılabilir. (bkz: oha)
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? bu kadar özellikleri olan bir adamı bulmak imkansıza yakın. düşünün tekniği de 16 olacak tacklingi de. eğer elimize öyle bir adam geçerse o zaman bu adamdan en güzel şöyle faydalılanabilinir; arkasına bir anchor man koyarsın önüne de bir tane trequartista, ondan sonra bu adam arada köprü olur ikisinin de performansını artırır. onun dışında bu yazdığım özelliklere sahip olmayan oyunculara bu rolü kesinlikle vermeyin. hem oyuncuya hem de takıma yazık olur.

g-)role deep-lying playmaker, duty support, defend: az önce dmc olarak anlattığımın mc versiyonu. çok üstünde durmadan farkını şöyle anlatayım. bu arkadaş diğerinden daha ileride yer alır(oynar). (günümüzden selçuk inan örneği verilebilir) diğerinden farklı olarak agility, balance ve strength skillerine ihtiyacı vardır çünkü topu tam defansın önünde değil daha ileride ister ve alır bu nedenle direk ilk pressi yer. eğer bu özellikleri olmazsa un kurabiyesi gibi dağılır. dutysi support olan daha ofansif görevler yüklenir, topla ileri çıkar. temel olarak dmc kısmında anlattıklarımın büyük çoğunluğu burada da geçerli.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? oyun kurma işini ön liberolardan değil orta sahalardan tercih ediyorsak ilk tercihimiz bu olmalıdır. dutysi support olanı ön liberolarla desteklemek şarttır. dutysi defend olanı ise central midfielder support duty ile kombinleyebilirsiniz. altına da giyeceğiniz topuklu ayakkabı ve havalı çanta.. neyse sapıttık.

h-)role advanced playmaker, duty support: bilindiği üzere advanced playmaker hem mc hem amc hem de aml/r mevkilerinde bulunan bir roldür. ben burada mc mevkisinin advanced playmaker rolünü anlatarak başlıyorum. bu arkadaş oyun kurucu olarak oyunu geriden başlatmak yerine ileride bitirmek amacı güder. yani geriye gelip top almaz, ceza sahası yakınlarında topu alarak yan son pası atar ya da atağın yönünü değiştirir. mc oynadığı için defansif görevlerinden de ödün vermez, özellikle ileride pres yapımına katkıda bulunur. gerekli olan özellikleri first touch, passing, technique, creativity, flair, decisions, team work (bencil olmaması adına), balance ve agility (rakip dmclerle boğuşurken her topu ayağından vermesin diye) olarak sayılabilir.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? özellikle kısa pas oyunu oynuyorsak bu rol faydalı olur. eğer uzun pas oynarsak defanstan ya da ön liberolardan ileri forvetlere şişirilen top çoğu zaman bu arkadaşın üstünden geçer ve geri döner. yani ayağına kısa oynamak lazım. özellikle 4lü orta saha ve çift forvet oynuyorsak forvetlerden birinin support olması halinde bu arkadaşın o forvetle uyumu önemlidir. (necati, selçuk inan uyumu 2011-12 sezonu gs) o nedenle çoğu zaman 4lü orta sahalarda yanında defansif görevi olan bir orta saha ile (melo) kullanılır. 5li orta sahada ise takım defansif oynuyorsa ve göbekten hücum etme şansı zayıfsa kanatları besleme adına faydalı olabilir.

i-)role advanced playmaker, duty attack: az önce anlattığım arkadaşın daha ofansif versiyonu. amc ile ortak yönleri çok fazladır ancak mc olması itibariyle defansif görevleri de az da olsa vardır. yine topu ileride ister ancak bu sefer sadece oyunu kurmaz, ceza sahasına girerek bitirme şansını da kollar. yani gol de arar. dutysi support olandan farklı olarak dribbling, off the ball, finishing skillerine sahip olmalıdır.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? yine kısa pas oynamak şartı ile ofansif bir futbol oynuyorsak ve arkasında bu arkadaşın boşluklarını kapatacak en az 1 defend/support görevi gören bir orta saha varsa ve yine öndeki forvetin geri gelip(support) bu arkadaşla pas alışverişi yapmasına dikkat ederek bu rol tercih edilebilir.

6-)ofansif ortasahalar:yani amcler.

a-)role attacking midfielder, duty support: ceza sahası dışında konuşlanmayı seven amc. amc olmasından mütevellit ofansif görevleri ön plandadır ancak support anlayışında olduğu için gerekli yerde defansa yardım da eder. ceza sahasına çok girmek yerine dışarıdan pas arar veya şut çeker. ileri press yapımına yardımcı olur. gerekli özellikleri first touch, passing, technique, creativity, decisions, flair, off the ball, long shots, balance ve agility olarak gösterilebilir.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? yine maksimum faydayı almak adına kısa pasla oynamayı tavsiye etmek zorundayım. uzun topla oynanan taktiklerde sadece target man bu arkadaşa topları indirebilirse tehlikeli olabilir. support dutysinde olduğu için temel amacı forvetleri ve kanatları beslemek olduğundan forvetlerle arasında çok boşluk olmamasına dikkat ediniz. yani ya bir tane daha amc ile beraber ya da support dutyli bir forvetle beraber oynatırsak bu rol tercih edilebilir. yoksa arada yalnızları oynar. (şuan ki galatasaray taktiğinde sneijder'in performansının düşük olmasının en büyük sebebi de budur. drogba ve burak geriye gelip top alma konusunda yani sneijder'e destek olma konusunda pek niyetli olmadıkları için ihale sneijder'e kalıyor maalesef. ayrıca gs kanatsız da oynadığı için sneijder kanatlarla da organizasyona girememektedir. bu nedenle tek şansı ya geriye orta saha oyuncularına dönme ya da ileride defansın arasında bekleyen 2 forvete top şişirme kalıyor. güncel bir örnek olarak işinize yarayabileceğini düşündüğümden paylaştım.)

b-)role attacking midfielder, duty attack: ceza sahası dışında top dağıtmanın yanı sıra içeriye toplu ve topsuz koşular yaparak gol arayan amc. support olandan farklı olarak defansif görevleri minimumdadır. farklı olarak gerekli özellikleri dribbling, finishing, composure, pace, acceleration ve agility olarak gösterilebilir.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? genelde tek forvet arkası olarak kullanılan bu rol çift forvetle beraber kullanılırsa arkasında çok sağlam bir defansif ortasahaya ihtiyaç duyar. maçın zorluk derecesi yüksekse çift forvetle beraber oynaması tavsiye edilmez. yine kısa pas sistemlerinde performansı artar ancak bu sefer eğer tek forvet arkası oynuyorsa defansın arkasına koşu yaparak uzun toplardan da faydanalabilir. her zaman arkasında en az bir tane defansif görevli bir orta saha bulundurulmalıdır.

c-)role inside forward, duty support: sağa ya da sola(genelde kuvvetli ayağının tersi olan kanada) deplase olan amc. genelde inside forward, amc ler için pek kullanılan bir rol değildir; kanat oyuncularında daha faydalı olur. yine de bazı durumlarda faydalı olabilir. bu arkadaşın temel amacı rakibin kanatlarına toplu ya da topsuz inerek o bölgeden içeriye orta açmak ya da topla kat etmek suretiyle uzaktan şut atmak veya ara pası atmaktır. ayrıca zaman zaman ortadan da dribbling yaparak savunmayı delmeye çalışır. gerekli özellikleri dribbling, decisions, flair, off the ball (ne zaman nereye deplase olacağına karar vermesi), long shots, crossing, acceleration ve pace olarak gösterilebilir.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? benim pek kullandığım bir rol değildir bu. eğer amcmiz kanattan bozma bir amc ise yani çok teknik olmaktan ziyade topla hızlı bir şekilde dribbling yapan biriyse bu rol tercih edilebilir.

d-)role inside forward, duty attack:inside forward'in sadece uzaktan şut atanı ya da ara pası atanı değil topla veya topsuz içeri girerek gol arayan versiyonu. dutysi support olandan farklı olarak technique ve finishing skillerine sahip olmalıdır.
bu rolü ne zaman kullanmalıyız? dediğim gibi amcmiz kanatta bozma bir amc ise ama yeterli finishingi ve tekniki varsa bu rol tercih edilebilir.

e-)role trequartista, duty attack: 3/4 anlamına gelen trequartista 3/4 forvet olarak kabul edilebilir. günümüzde 10 numara dediğimiz oyuncu aslında budur. defansif olarak hiçbir sike karışmaz. hücumda sabit oynamaz tamamen creativity freedom ile kafasına göre takılır. yerine göre gol atar, yerine göre asist yapar (en popüler örnekleri hagi, maradona, alex olarak gösterilebilir). takımın beyni konumundadır. diğer oyuncular onun yükünü çeker. nadir bulundukları için takımın değişmezi konumundadırlar bu nedenle teknik direktörü bile gönderebilecek taşakları olsa da zaman zaman heykeli dikildikten sonra kulüpten şutlandıkları da olur. (fenerli arkadaşlar kızmaz umarım latife yapıyorum. çok sıkıcı bir rehber olursa hem ben yazarken sıkılırım hem de siz okurken sıkılırsınız). etrafına iyi bir takım kurulursa takıma şampiyonluklar, kupalar kazandırır.gerekli olan özellikleri finishing, first touch, passing, technique, anticipation, off the ball, composure, flair, creativity, long shots ve agility olarak gösterilebilir.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? hem teknik hem de mental açıdan bu rolün hakkını verebilecek seviyede bir 10 numaramız varsa kesinlikle tercih edilmelidir ancak zorlama adamlarla bu işe kalkışırsanız kesinlikle ve kesinlikle takıma yazık edersiniz. çok hassas bir rol trequartista; herkes oynayamaz. eğer dünyada nadir bulunan bu adamlardan elinizde bir tane varsa takımı onun üstüne kurunuz. dikkat etmeniz gereken bir nokta da arkasına onun defansif açığını kapatacak tipte adamlar koymanız gereğidir. ayrıca kesinlikle 2 forvet arkası oynatmayın. daha önce bahsettiğim üzere kısa pas taktiğinde çok daha efektif olurlar.

f-)role advanced playmaker, duty support, attack: advanced playmaker konusunu mc'de anlatmıştım. burada çok üstünde durmayacağım. amc olan versiyonu tamamen mc olanla aynı özelliklere sahip olmalıdır. sadece daha önde yer aldığı için arkasını dizerken daha dikkatli olunuz.

7-)kanatlar: yine sağ/sol ayrımına girmiyorum.

a-)role wide midfielder, duty defend, support, attack:wide midfielder ml/r pozisyonlarında kullanılabilen bir roldür. bu vatandaş kanattan ziyade bir orta saha oyuncusu gibi oynar. defansif olarak kendi kanadını kapatırken ofansif olarak topu sürmekten ziyade paslarla ortadan hücuma katkıda bulunurlar. (en klasik örnek beckham olarak gösterilebilir) dutylerinin hepsini bir seferde yazdım çünkü tamamen defansa mı yoksa ofansa mı konsantre olmaları gerektiği ile alakalı bir durum. taktiğinize ve oyun anlayışınıza göre seçim yapabilirsiniz. dutysi defend olanların defansif skilleri daha önemli iken attack olanların ofansif skilleri ön plandadır genel olarak ihtiyaç duydukları skiller crossing, passing, tackling, anticipation, decisions, determination, off the ball, teamwork, work rate ve stamina olarak gösterilebilir.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? eğer 2011-12 sezonu galatasaray takımı gibi 4-4-2 oynarken dribbling yerine pası tercih eden orta sahadan bozma kanat oyuncularınız varsa bu rolü tercih etmekten başka bir seçeneğiniz yok. unutmayın bu adamlar hızlı değil, top sürmekten ziyade pas atan adamlar. ayrıca 4lü orta saha oynarken orta sahanızın ortasını kalabalık tutmak istiyorsanız yine bu rolü tercih edebilirsiniz.

b-)role defensive winger, duty support, attack: hem ml/r hem de aml/r olarak kullanılabilinen bir rol olan defensive winger, temel olarak kanat savunmasını göz önünde bulunduran bir roldür. asıl amacı rakip beklere press yapmak ve onların bindirmelerinde onları kovalamak olan bu vatandaş hücumda ise topu ayağında saklayarak takımı hücuma çıkarmaya ve erken ortalarla forvetleri beslemeye çalışır. dutysine de bağlı olarak çok nadiren sıfıra dribbling ile inerler. (güncel örnek olarak hamit altıntop verilebilir) gerekli özellikleri crossing, marking, tackling, decisions, teamwork, work rate, stamina ve pace olarak gösterilebilir.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? 3-5-2 gibi beksiz bir taktikle oynuyorsanız kanatlarınızda bu rolü tercih etmeniz tavsiye edililir. eğer defansif bir taktikle oynuyorsanız ya da rakipin roberto carlos gibi bekleri varsa 4lü savunmanız olsa bile orta saha kanatlarınıza bu rolü verebilirsiniz.

c-)role winger, duty support, attack: hem ml/r hem de aml/r olarak kullanılabilinen klasik kanat oyuncusu. temel amacı dribblingle rakibini geçip sıfıra inip orta açmak olan bu rol ayrıca defansif olarak rakip bekini takip eder duruma göre press yapar. ayrıca taktiğinize ve oyun anlayışınıza göre orta sahaya gelip pas alışverişinde de bulunur. gerekli özellikleri dribbling, crossing, technique, decisions, flair, off the ball, acceleration, pace, agility ve balance olarak gösterilebilir. dutysine attack olan daha ileride top alıp olabildiğince sıfıra inmeye çalışırken, dutysi support olan topu daha geriden alıp daha erken orta açma amacı güder.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? eğer elimizde klasik kanat oyuncuları varsa yani hızlı koşan, top süren, orta açan ama teknik ve mental açıdan zayıf adamlar varsa seçmemiz gereken rol bu. genelde 4lü orta sahanın kanatları olarak kullanılırlar. 3 lü forvetin kanatları olarak (aml/r) kullanımı dardır.

d-)role inside forward, duty support, attack: kanatlarda oynamasına rağmen temel amacı topla ya da topsuz ceza sahasına kat edip gol atmak olan kanat oyuncusu. (en klasik örnek olarak c.ronaldo verilebilir) kesinlikle ve kesinlikle ters kanatta oynatılmalıdırlar yani kuvvetli ayağının zıddı olan kanatta. dutysi support olan daha uzaktan şut ve orta imkanı ararken attack olanı topla içeri dalıp gol atma amacı güder. gerekli özellikleri dribbling, passing, crossing, technique, decisions, flair, off the ball, anticipation, acceleration, agility, long shots, finishing ve pace olarak gösterilebilir.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? eğer elimizde normal bir kanat oyuncusundan daha teknik ve zeki ama en az onun kadar hızlı ve adam geçme becerisine sahip bir oyuncumuz varsa kesinlikle bu rolü tercih etmeliyiz. 3lü forvetin kanatlarında kullanılırlar. arkalarındaki boşluğu doldurabilecek ve bindirmelerle destekleyecek ofansif bir bek ile kullanılırlarsa performansları artar.

e-)role advanced playmaker, duty support, attack:mc ve amc konusunda anlattığımız advanced playmakerin kanat versiyonu. temel olarak bu vatandaş normal kanat oyuncusundan yavaş olmasına rağmen ondan daha teknik ve zekidir. kanatta oynarak hem ortasahadaki markajdan kaçar hem de genelde ters kanatta oynarak içeri kat etmek suretiyle gol veya asist arar. (buna verilebilecek en güzel örnekler yabancı ronaldinho, yerli arda turan) gerekli özellikleri first touch, passing, creativity, decisions, flair, dribbling, balance ve off the ball olarak verilebilir.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? eğer orta sahamızda oyun kurucu eksikliği varsa ve kanatta oynattığımız oyuncu zeki ve teknik olmasına rağmen bir kanat oyuncusuna göre yavaş ise tercih etmemiz gereken rol bu olmalıdır. ortasahadan ve forvetten kendisine gereken destek gelirse çok can yakar.

8-)forvetler:

a-)role deep-lying forward, duty support: geriye gelip top alan forvet. bu rolün temel amacı forvet ile orta saha arasında köprü kurmak, geriye gelip topu aldıktan sonra topu saklayarak takımı atağa kaldırmaktır. target man'dan farklı olarak topu kafasına değil ayağına ister, onun kadar güçlü ve atletik değildir ama ondan daha teknik ve zekidir. (2011-12 sezonu gs takımından necati ve yabancı olarak tevez buna vereceğim en güncel örneklerdir) kısacası bu arkadaş bir nevi forvetteki oyun kurucumuzdur. gerekli özellikleri first touch(çok ama çok önemli), balance, passing, technique, creativity, decisions, off the ball, teamwork, strength ve long shots olarak gösterilebilir.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? genelde çift forvet sisteminde advanced forward ya da poacher gibi rakip defansın kucağında bekleyen forvetlerle birlikte kullanılırlarsa efektif olurlar. tek forvet olarak kullanılırsa trequartista gibi amclerle ve/veya inside forward oynayan aml/rlerle birlikte kullanılmalıdır.

b-)role deep-lying forward, duty attack: geriye gelip top alan forvetin ayrıca topla ya da topsuz bir şekilde tekrar rakip ceza sahasına girmesini hedefleyen rol. dutysi support olandan farklı olarak bu arkadaş sadece oyun kurmak ya da topu tutma amacı gütmez, kendi de gol kovalamak için tekrar atağa kalkar. farklı olarak dribbling, finishing ve composure skillerine ihtiyaç duyar.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? bu rol benim pek tercih ettiğim ve tavsiye ettiğim bir rol değildir. çift forvet sistemi olsun tek forvet sistemi olsun bu vatandaş çok etkin bir rol oynayamamaktadır. geriye gelip topu aldıktan sonra çalımlarla ceza sahasına girip gol atabilecek çapta bir adamınız varsa o zaman deneyebilirsiniz tabii. support olan her zaman daha faydalıdır.

c-)role defensive forward, duty support: ileride oynamasına rağmen defansif görevleri olan forvet. asıl amacı top rakipteyken rakip stoperlere ve ön liberolara baskı yaparak topu kapmak ve kaptığı topu çabuk bir şekilde daha teknik takım arkadaşlarına aktarmaktır. (umut bulut buna verilebilecek en güncel örnektir) gerekli olan özellikleri marking, tackling, teamwork, work rate, stamina, strength ve passing olarak gösterilebilir.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? kesinlikle tek forvet olarak bu rolü tercih etmeyiniz. çift forvet oynarken forvetlerimizden yukarıda saydığım özellikleri olan bir forvetimiz varsa rakip takıma baskı yapmak için kullabiliriz. ofansif olarak çok beklentide olmamanızda da fayda var.

d-)role defensive forward, duty attack: defansif forvetin daha çok gol arayanı. rakip ön liberolara ve orta sahalara basmaz. sadece rakip stoperlere basma amacı güder. ofansif olarak da ceza sahasına girerek gol kovalar. dutysi support olandan farklı olarak finishing, off the ball ve composure skillerine ihtiyaç duyar.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? elimizde hem defansif skilleri hem de ofansif skilleri yüksek bir forvetimiz varsa çift forvetlerden biri olarak daha atak bir forvetle birlikte kullanıarak bu arkadaştan faydalanabiliriz.

e-)role target man, duty support:pivot santrafor dediğimiz arkadaş bu oluyor. hava toplarındaki kabiliyetini kullarak topu takım arkadaşlarına indirmek suretiyle takımı atağa kaldırma amacı güder. ileride duvar olarak topu tutar ve ver-kaçlara girer. deep-lying forwarddan farklı olarak topu ayağına değil daha çok kafasına hatta göğsüne ister. (buna verilebilecek en klasik örnekler hakan şükür ve drogba'dır). iyi bir target manimiz varsa takıma sınıf atlatır. hücum kabiliyeti zayıf bir takımı tek başına atağa kaldırır. inanılmaz faydalı bir roldür. gerekli özellikleri first touch, heading, strength, aggression, bravery, determination, teamwork, work rate, jumping ve balance olarak gösterilebilir.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? eğer elimizde yukarıda saydığım özelliklere sahip uzun boylu bir forvetimiz varsa yanına kısa, çabuk ve bitirici bir forvet koymak suretiyle çift forvet, arkasına teknik bir 10 numara ve/veya yanlarına inside forward oynayan kanatlar koymak suretiyle tek forvet olarak değerlendirebiliriz. her türlü taktik ve stratejiye uygundur ama uzun top taktiğinde çok daha faydalı olur.

f-)role target man, duty attack: target man'in ileride gol arayan versiyonu. sadece topu takım arkadaşlarına indirmekle kalmaz, topu alıp efektif kullanabilir. varsa forvet partneri ile birlikte oynayarak gol arar. dutysi support olandan farklı olarak finishing, anticipation ve composure skillerine ihtiyacı vardır.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? eğer target man oynattığımız izbandut topu görünce karpuz sanmıyorsa ve yeterli teknik özellikleri varsa bu rol tercih edilebilir. tek forvet ya da çift forvet olarak da değerlendirilebilir ancak yanındaki forvet attack dutysinde ise bu arkadaşın attack dutysinde oynaması bazen handikap yaratabilir (özellikle kısa pas taktiği ile oynuyorsak). tek forvet olarak değerlendirilirse, arkasında teknik kapasitesi yüksek bir amc oynatırsanız forvetiniz ileride yalnız kalmasını engellerseniz.

g-)role advanced forward, duty attack: türkçeye uç forvet olarak çevirebileceğimiz forvet tipi. rakip stoperlerin kucağında oturarak golü arama amacı güder. ayrıca kanatlara ve boşluklara koşular yaparak takım arkadaşlarına pozisyon ve boşluk yaratma amacı da vardır. kenarlara inerek orta açmak suretiyle varsa forvet partnerini de besler. gerekli özellikleri crossing, dribbling, finishing, heading, anticipation, composure, flair, off the ball, work rate, pace, agility ve acceleration olarak söylenebilir.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? bu rolü kesinlikle tek forvet olarak tercih etmemeliyiz. ileride takip stoperlerin arasında kaybolur gider eğer tek forvet oynatırsak (bkz: moussa sow yalnızlığı). genelde yanında deep-lying forward ya da target man gibi forvetle orta saha arasında köprü kuracak bir forvetle beraber oynarsa etkili olur.

h-)role poacher, duty attack: geldik en sevdiğiniz forvet tipine. poacher dilimize beleşçi/fırsatçı forvet olarak çevrilebilir. aynı advanced forward gibi rakip stoperlerin kucağında bekler ancak ondan farklı olarak yaratmaktan ziyade bitirmeye daha çok önem verir. defansif olarak hemen hemen hiç sorumluluk almaz sadece boşta kalan toplara koşu yapar (en güncel örnek burak yılmaz olarak verilebilir). gerekli özellikleri dribbling, finishing, composure, first touch, anticipation, off the ball, acceleration, pace, balance ve agility olarak sayılabilir.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? öncelikle şunun altını çizmem gerekir ki herkes poacher oynayamaz hem bitirici hem hem çabuk hem de zeki olmalıdır ki burada en önemlisi zeki olmasıdır. eğer elimizde bu seviyede bir adam varsa yanına deep-lying forward ya da target man gibi support role sahip bir forvet koymak suretiyle faydalanabiliriz. kanat hücumundan ziyade ortadan yapılan hücumlarda daha etkili olur. yine aynı advanced forward gibi kesinlikle tek forvet olarak oynatılmamalıdır.

i-)role complete forward, duty support, attack: komple forvet. herşeyi yapabilen yani hem top alabilen, topu saklayabilen, yaratabilen ve bitirebilen bir vatandaş bu (en güncel örnek olarak ibrahimoviç verilebilir). dolayısıyla bir çok skille sahip olmalıdır. sayacak olursak bunlar dribbling, finishing, first touch, heading, long shots, passing, technique, anticipation, composure, creativity, decisions, determination, off the ball, acceleration, agility, balance, pace, strength ve jumping olarak sayılabilir. dutysi support olan daha çok deep-lying forward veya target man gibi hareket ederken dutysi attack olan daha çok advanced forward veya poacher gibi hareket eder. yine de dutysi ne olursa olsun hem bitirme hem de yaratma konusunda efektiftir.
bu rolü ne zaman tercih etmeliyiz? eğer elimizde yukarıda saydığım bütün özelliklere sahip yani herşeyi yapabilen bir forvet varsa kesinlikle bu rolü tercih etmeliyiz. tek forvet, çift forvet farketmez her türlü taktik ve stratejiye uygundur.

evet en sonunda 3. bölüm bitti. ben de bittim. 4. bölümünde ne yazacağıma daha karar vermedim. siz sevgili suserlerden gelen istekler doğrultusunda hep beraber karar vereceğiz. her türlü görüş, öneri ve fikirleriniz için mesaj atmaktan çekinmeyiniz. (imla hataları kontrolünü en kısa zamanda yapacağım)