Yörüngesindeki Uydu ve Keşif Robotlarının Çektiği Yüksek Çözünürlüklü Mars Fotoğrafları
görsel-1
ius chasma'nın güneydeki bir yarığı gösteriyor. ius chasma, güneş sisteminin en büyük kanyonu olan valles marineris'in batı bölgesinde yer almaktadır. bu kanyon, rüzgar ve su ile modifiye edilmiş ince stratigrafik tabakaları ile iyi bilinmektedir.
mostralar birbirini izleyen koyu ve parlak kaya katmanları içerir. katmanlı çökeller, koyu bazalt lav akıntıları ve parlak tortul tabakalardan oluşmaktadır. sedimentlerin, eski bir su kaynağından gelen atmosferik toz, kum veya alüvyondan olması muhtemeldir. katmanlar kanyon tabanının üstündeki hafif yamaçlarda, çukur bölgelerinde ve küçük mesa buttlarında görülebilir. kanyonun zemini kuzey-güney doğrultusunda hizalanmış olan megariplerle doludur.
ius chasma'nın, aynı zamanda, doğu eğilimli normal faylar ve kanyonları deforme eden graben'ler gibi birçok yapısal özelliği vardır. son zamanlardaki jeomorfolojik olaylar arasında çığ ve kanyon duvarlarını aşınmaya devam eden gullies'dan küçük sindirmeler sayılabilir.
görsel-2
bizlere mars bilim laboratuvarı curiosity'nin iniş bölgesini ve gale kraterinin bir kısmını göstermekte. curiosity, görselde en sağda, kraterin hemen üstündeki noktaya iniş gerçekleştirdi.
görsel-3
curiosty'nin indikten sonra çektiği panoramik fotoğraf.
görsel-4
olympus mons'un zirvesindeki çöküntünün güneydoğusundan çekilmiş. jeologlar tarafından “kaldera” olarak adlandırılan bu çöküntü, yer altındaki magmanın baskı sonucu toprak katmanını şişirmesi ve daha sonra bazı noktalardan magmanın açığa çıkarak akmasında sonra aşağı tabakada oluşan boşlukla magmanın geri çekilip yerine toprak katmanının çökmesiyle oluşur. bunu insan vücudunda çıkan sivilceye benzetebiliriz, aslında bu da olympus mons'un nasıl oluştuğunu açıklıyor.
önceki çalışmalarda, çeşitli zamanlarda boşaltılan volkanın içinde farklı yerlerde tutma odalarının bulunduğunu gösteren çoklu çökmeler görüldü.
tozla kaplanmayan bölümlerde, yüzlerce ince kesintili katman görülebilir. bu tabakaların kalınlıkları ve genişlikleri, bu, yanardağın binlerce lav benzeri akarsudan oluştuğu varsayımını doğrulamaktadır. lav akıntıları boyunca çapraz olarak en az bir tabaka kesimi vardır.
görsel-5
ise güneş sisteminde bilinen, 27,000 metre rakımlı en yüksek dağ olan olympus mons'un kuzey batı eteklerinden çekilmiş. kraterlerin bitiminden sonraki kısım 3 veya 5 derecelik farklı açılarda eğime sahip yamaçlardır. bu yamaçlar kaldera ile oluşan dağın yumuşak zeminin aşağıya kaymasıyla kalan sert zeminin ortaya çıkmasıyla oluşmuş.
fransa kadar bir alanı kaplayabilecek olympus mons, dünya üzerindeki hawaii volkanları gibi büyük bir kalkan yanardağıdır. kalkan volkanları çok sığ yamaçlara ve yumuşak püskürmelere sahiptir. hawaii volkanları, bir kabuk tabakası sıcak bir nokta üzerinde hareket ettiğinde oluşur. sıcak nokta, yavaş yavaş volkanlar oluşturan magma üretir. dünyada plaka tektoniği olduğu için, kabuk levhası bir volkanlar zinciri oluşturan sıcak nokta üzerinde hareket eder.
mars'ta plaka tektoniği yok, bu da magmanın tek bir yerde volkan oluşturmasına neden oluyor ve olympus mons'u bu kadar büyük yapıyor.
görsel-6
bu görselde spirit adlı mars keşif robotunun, gusev kraterindeki iniş alanı görülmekte. görselin tam ortasındaki tepeler ''columbia'' tepeleri olarak anılır. siyah karaltının hemen üstündeki tepe ise ''husband'' tepesidir, adını columbia uzay mekiği kazasında hayatını kaybeden rick husband'dan alır. 107 metre yüksekliğe sahip husband tepesi bu tepe grubunun en yüksek noktasıdır. husband tepesinin güneyinde küçük bir düzlük göreceksiniz. burası ''home plate'' adı verilen küçük bir platodur. home plate amazon devrinde volkanik hareketler ve rüzgarlarla beraber oluşmuş sert bir kayadır. çevresinde birçok çeşitli kaya ve taş parçaları bulunmaktadır, bazalt yapıya sahip olduğu bilinir.
görsel-7
spirit robotu buradan bizlere birçok resim göndermiştir. bunların en meşhuru görsel-7'dir. görselin en sol alt tarafına bakarsanız, bir canlının kaya üzerinde oturuyormuş gibi göründüğünü göreceksiniz. 2008 yılında bunun hakkında birçok haber yapılmıştı. daha sonra bunun bir gölge olduğu anlaşılmıştır. görselde görülen yüksek tepe ''husband'' tepesidir.
görsel-8
bizlere victoria kraterini ve ona ilk ulaşan mars robotu opportunity'nin iniş ve keşif sahasını gösteriyor. krater çapı yaklaşık 800 metre, derinliği ise yaklaşık 70 metre. kraterin duvarının erozyon ve yokuş aşağı hareketinden kaynaklanan belirgin bir taraklanmış şekli vardır. katmanlı tortul kayaçlar kraterin iç duvarı boyunca açığa çıkarılır ve krater duvarından düşmüş olan kayalar krater tabanında görünür. kraterin zemini, çarpıcı kum tepeleriyle kaplıdır.
ocak 2004'ten beri opportunity, meridiani planum adı verilen geniş düzlükte faaliyet gösteriyor. bu görüntünün çekilmesinden beş gün önce, opportunity 9 kilometrelik bir mesafeden sonra victoria krateri kenarına ulaştı. robotun, bu görüntüde, kabaca, kraterin kenarı boyunca teker izleri görülebilir.
görsel-9
burada da görüldüğü gibi krater çevresindeki uçurumların bazıları aslında dikey iken, uçurumların altındaki yamaçlar 30 dereceden daha dik değildir. opportunity, bu görüntüyü kraterin kuzeybatısındaki ''duck girintisinin hemen yanındaki ''cape verde'' adındaki düz çıkıntıdan çekmiş.