Bazı İnsanlar Neden Benzin Kokusunu Çok Sever?
benzin kokusu birçoğumuzun henüz daha çocukken ailemiz aracına benzin doldururken duyup hayran olduğumu bir kokudur. kendimi sadece bu kokuya olan hayranlığım yüzünden "imkan verilseydi" kadrolu bir keş olacak gibi hissetmişimdir.
büyük ihtimalle bu yazıyı merak edip okuyan kişilerden biriyseniz siz de bu kokuyu seven ya da sevdiğini fark etmiş kişilerden birisinizdir. benzin içerisinde bulunan 150 kimyasaldan biri, burnumuza hoş gelen bu benzin kokusunun sebebidir.
renksiz ve son derece yanıcı bir sıvı olan benzen, benzine tanıdığımı kokusunu verir. benzenin benzin içindeki hacmi ise sadece %1 civarındadır. koku reseptörlerimiz bu hidrokarbona o kadar duyarlıdır ki, abd zehirli maddeler & hastalıklar ajansı'na göre, kokusunu tespit edebilmemiz için varlığının havada milyon parçacıkta sadece 60 partikül kadar olması yeterlidir. bunu daha anlaşılır şekilde ifade edersek, 150 litrelik bir sıvı içerisinde 1 damla kadar bulunması kokusunu anlamamız için yeterlidir.
bilim insanları, bu kokuya olan bağlantımızı ve hayranlığımızı henüz tam olarak çözemese de geçerli olan iki teori bulunmaktadır. bunlardan biri anılarımızla diğeri ise beynimizin ödül mekanizması ile ilgilidir.
belirli bir parfüm ya da kolonyayı kokladıktan sonra babanızı ya da bir sevdiğinizi hatırladıysanız, temiz çamaşır kokusu size geçmiş günleri hatırlattıysa proust fenomeni ile bağlantılı bu teoriye zaten aşinasınızdır. bu fenomen tanıdık bir kokuya verilen güçlü duygusal tepkiyi konu alır ve bu beyin anatomimizden kaynaklanmaktadır.
beynimizdeki ön koku çekirdeği koku alma duyusunu yönetir ve daha fazla işlenebilmesi için kokladığımız şey hakkındaki verileri beynin diğer bölümlerine gönderir. bu koku bilgisi, temel duygularımızı kontrol eden limbik sisteme doğrudan iletilir. korku ve zevk gibi duygularımızı kontrol eden amigdala ve hafızamızı yöneten hipokampus, koku soğanı yakınlarda sayısız sinirsel bağlantıya sahip limbik sistem parçalarıdır.
sonuç olarak; benzin kokusu hakkındaki işlenen veriler ve ortaya çıkan bilgiler, beynimizde duygularımızı ve anılarımızı kontrol eden bölümlere hızla iletilir. aracınızın deposunu doldurmak üzere akaryakıt istasyonunda beklerken, bu koku ile ilişkilendirdiğiniz güzel anılar, bilinçaltınızda tetiklenebilir.
ikinci teori, beynimizdeki 4 ana dopamin yolundan biri olan mezolimbik yol ile ilgilidir. benzen veya diğer hidrokarbonları kokladığımızda, sinir sistemimizi uyarır ve geçici bir öforik hisse neden olur. bu gerçekleştiğinde mezolimbik yolumuz nörotransmiter dopamini dışarı atarak bizi daha mutlu hissettirir ve az önce kokladığımız şeyin güzel olduğunu pekiştirir. uçucu madde bağımlılığı sırasında yaşanan şey de tam olarak budur.
bununla birlikte, akaryakıt istasyonunda maruz kaldığınız benzin kokusunun keyfini çıkarıyorsanız, bu, kesinlikle tuhaf biri olduğunuz anlamına gelmemektedir. sadece, benzenin uzun süre ya da yüksek konsantrasyonda solunması oldukça tehlikeli bir kanserojen olduğunu unutmayın. yine de akaryakıt alımı sırasında derin bir nefes alıp bu kokunun keyfini çıkarmanın bir zararı yoktur.
kaynak: popular mechanics