Bir Zamanlar Türkiye'nin Medar-ı iftiharı Olan İçki: Tekel Birası
Tekel Birası'nın hikayesi
1890’da walter ve adolf bomonti tarafından şimdiki bomonti semtinde kurulan bomonti bira fabrikası, 1912 yılında nektar şirketi ile birleşerek bomonti-nektar birleşik bira fabrikaları şirketi olarak anılmaya başlamış. 1939 yılında ise şirket tekel tarafından devralınarak, bomonti markasını tekel birası olarak şişelemeye başlamış.
tekel birası; 1940’tan 2003’e kadar önce istanbul bomonti ve aydın bira fabrikalarında üretilmiş, 1972 yılında yozgat fabrikası da devreye girmiş. sadece malttan üretilen, nispeten az alkollü ve aromatik lezzetiyle kendine has bir tüketici kitlesi yaratmış tekel birası yıllar içinde.
1940’lardan bu yana üretilen tekel birası, tekel’in özelleştirmesiyle 2005 yılında tekel’den mey içki'ye geçmiş, ancak üreticinin gerekli ilgiyi ve alakayı göstermemesinden dolayı piyasada devamlı olarak arz edilmeyip, unutulmak üzere rafa kaldırılmış. 2010 yılında ise anadolu grubu, tekel birasını satın almış.
Nasıl bir biraydı?
yozgat bira fabrikası'nda üretilen tekel birası için konuşursak:
1. raf ömrü 45 gündü. (koruyucu yok)
2. fabrikanın üst tarafında bulunan atçayırı mevkiinin kar suyuyla yapılırdı.
3. polatlı'dan alınan arpanın en büyük taneleri ile yapılırdı. eleğin altında kalanlar küspe olur.
4. alkol oranı %5 değildi. çok daha azdı. net rakamı hatırlamıyorum. skol'dan bile az.
5. almanya'dan gelen özel bir co2 makinası ile şişeye karbondioksit basılırdı. azıcık sallar açarsanız şişe tamamen boşalır. yılda bir kez alman bir mühendis gelir teknolojiyi denetlerdi. hatta o mühendise tahsis edilmiş bir lojman bile bulunurdu.
6. çok ama çok ucuzdu.
7. bununla zom olmak zordu.
Anadolu Grubu'na (Efes Pilsen) satış mevzusu
efes pilsen'e satışı sırasında şöyle güzel bir anektod bırakmıştır bizlere tekel birası:
"isviçreli bomonti kardeşlerin kendi adlarını verdikleri semtte 1890’da üretimine başladıkları tekel birası, 118 yıldır bir ustadan öbür ustaya formülün sözlü aktarımı geleneğine sahipti. bira üretiminden çıkacağını açıklayan mey içki’nin markası tekel birası’na, anadolu grubu talip olunca, biranın formülünü öğrenmek istedi. anadolu grubu yetkilileri formülün kulaktan kulağa aktarıldığını öğrenince büyük şaşkınlık yaşadı. iki yıldır tekel birası üretimi yapmayan mey içki, formülü bilen son kişi yozgat fabrikası müdürünü formülü yazılı hale getirmesi için görevlendirdi. günlerce uğraşan fabrika müdürü bir kaç sayfalık formülü yazınca efsane tekel birası, efes’in de sahibi olan anadolu grubu’na satıldı. türkiye’nin ilk bira markası, satış sayesinde yazılı formüle kavuştu."
kaynak: 2008 yazından bir hürriyet
Bomonti'den Tekel Birası'na, Tekel Birası'ndan tekrar Bomonti'ye
efes pilsen'in piyasadaki hakim durumunu daha da güçlendireceği gerekçesiyle danıştay tarafından 2010 yılında anadolu grubu'na devri durduruldu tekel birası'nın. halbuki efesçiler büyük reklamlarla, büyük tanıtım toplantıları, hediyeler ve bol biralı gecelerle, çok hevesle tanıtımını yapmışlardı bu biranın. büyük yatırımlar yapıldı, ciddi paralar harcandı, üretim, dağıtım yapılmaya başlandı, şimdi durdurma kararıyla birlikte sadece üretilen bira değil, onun yanında şişeler, kapaklar, ambalajlar, hatta hediyelik anahtarlıklar, şemsiyeler, çantalar, bardaklar, her şey ellerinde kaldı.
sonrasında ise anadolu grubu, tekel birası'nı bomonti olarak yeniden piyasaya sürdü.
Türkiye'nin Ürettiği İlk ve Son Viski: Ankara Viskisi
